Dünyanın en değerli metallerinden olan altın, eski çağlardan bu yana insanoğlunun hayatında büyük bir yer tutmuştur. Uğruna savaşların çıktığı sarı metal, tarihin farklı dönemlerinde farklı şekillerde kullanılsa da değerini hiç kaybetmemiştir. Ve bu maden, kıymetinin yanında sahip olduğu özelliklerle ve kullanım alanlarıyla da epey dikkat çekicidir.
Mücevher, madeni para ve sanat için kullanılan altın, bir zamanlar para sistemimizin temeli olmuştur. Ancak bunlar dışında, kıymetli metal hakkında öğrenilmesi gereken birçok ilginç bilgi bulunmaktadır.
Mesela altının yeryüzüne uzaydan inmiş olduğunu söylesek, ne düşünürdünüz? Ya da sizlere elmas mı yoksa altın mı daha nadirdir diye sorsak, cevabınız ne olurdu. Aşağıdaki başlıklardan bu tarz soruların şaşırtıcı yanıtlarına ulaşabilirsiniz.
İşte karşınızda altın hakkında daha önce muhtemelen duymadığınız ilginç bilgiler:
Saf altın kaç derecede erir?
Au sembollü altın, 1064 santigrat derecede ya da 1943 fahrenheit derecede erimektedir. 1064 santigrat derece olan erime noktası, onu benzersiz, arzu edilen ve çok yönlü bir metal yapan birçok özelliği arasındadır.
Bu, herhangi bir metalin en yüksek erime noktalarından biridir. ısıya karşı bu direnci ve iletkenliği nedeniyle altının elektronikte çok verimli bir şekilde kullanılmasıdır.
Altının erime noktası 1064 santigrat derece olarak belirtildiğinde, bu saf altını veya 24 ayar (yüzde 99 saf) altını ifade etmektedir. Mücevherat gibi diğer birçok altın ürününde, çok yumuşak olduğu için saf altın kullanılmaz.
Bunun yerine, malzemenin mukavemetini artırmak için diğer metallerle karıştırılarak alaşım oluşturulur.
Diğer metallerin dahil edilmesi, baltının erime sıcaklığının aslında daha düşük olabileceği anlamına gelir. Mesela 18 ayar altın için gereken sıcaklık, yaklaşık 926 santigrat dereceyken 14 ayar altın yaklaşık 879 santigrat derecede erir,
Rakamlar, alaşımda kullanılan diğer metallere göre değişebilir.
Dev asteroit Psyche 16’da ne kadar altın var?
Psyche 16, NASA’nın üzerinde çalıştığı, dünyaya yakın bir asteroit. Bu dev asteroitte bulunan altın dahil çeşitli metallere 10.000 katrilyon dolar değer biçilmiştir.
NASA’ya göre ana asteroit kuşağındaki en ilgi çekici hedeflerden biri olan Psyche, güneşten dünyaya kıyasla yaklaşık üç kat daha uzakta, metal açısından zengin dev bir asteroittir.
NASA’nın planladığı Psyche görevinin birincil hedefi ve Psyche uzay aracının asteroide seyahat etmesi planlanıyor.
Okaliptüs ağacının yapraklarının altın içerdiğini söylesek?
Nature Communications dergisinde yayımlanan bir rapora göre Avustralyalı araştırmacılar, Batı Avustralya’nın Kalgoorlie bölgesinde yetişen okaliptüs ağaçlarının dallarında ve yapraklarında altın parçacıkları tespit ettiler.
Ortak yazarlarla birlikte baş yazar Dr. Melvyn Lintern, yapraklardaki altını bulmak ve görmek için Avustralya Synchrotron’da x-ışını temel görüntüleme için CSIRO’nun bir dedektörünü kullandı.
Cihaz, altını tasvir eden görüntüler verirken Lintern şöyle açıklamada bulunmuş:
“Okaliptüs bir hidrolik pompa görevi görür, kökleri yerin onlarca metre derinine uzanır ve altını içeren suyu çeker. Altın bitki için zehirli olma olasılığı yüksek olduğu için yapraklara ve dallara taşınır ve orada salınabilir veya yere dökülebilir.”
Keşif çok küçük miktarda altın içerse de ağaçların altındaki yapraklar veya toprak, yeraltında onlarca metreye kadar gömülü altın cevheri yataklarını ve 60 milyon yıllık tortuların altında gömülü madenleri işaret edebileceğinden fırsat sunabilir.
Altın takmanın faydaları!
Yenilebilirliği ile insan sağlığına faydaları olduğu bilinen altın, aksesuar olarak kullanıldığında da pozitif etki yaratıyor. Bu noktada özellikle kadınların altın takmasının faydaları öne çıkıyor.
Örneğin altın cilde temas ettiğinde o bölgenin kan dolaşımını artırıyor. Hücre yenilenmeyi ve gençleşmeyi destekleyen altın, aynı zamanda temas ettiği bölgenin iyonlarını aktif hale getiriyor.
Kalp dostu bir metal olarak öne çıkan maden, aynı zamanda vücut ısısını doğal olarak düzenlemektedir. Dolayısıyla menopozdaki kadınların altın takmalarının faydalı olduğuna inanılır.
Enfeksiyonlara karşı ekstra koruma ile bağışıklık sistemini güçlendiren altın takılar, stres ve kaygıyı azaltır. Tüm bu faydalarının yanında kullanıcıya genel bir esenlik hissi ve pozitif enerji verdiği söylenmektedir.
Altının ortaya çıkış hikayesini biliyor musunuz?
Altının uzaydan gelmiş olduğunu söylesek, bu sizin için yeterince şaşırtıcı olur mu? Evet, altının ve daha birçok değerli metalin dünyamıza yaklaşık 200 milyon yıl önce ortaya çıkan bir meteor bombardımanı vesilesiyle geldiği söylenmektedir.
Birçok bilim insanı bu görüşü desteklerken 2018 yılında yayımlanan bir Financial Times haberinde uzayda altının kökeninin keşfedildiği belirtilmektedir.
Dünyanın en büyük külçe altını!
Dünyanın en büyük külçe altınının, tam 250 kilogram olduğu bilinmektedir. Mitsubishi’nin bir yan kuruluşu olan Mitsubishi Materials Corporation tarafından üretilmiştir.
11 Temmuz 2005’te Toi Altın Müzesi’nde sergilenmeye başlandı. Altın içeriği 2005 yılında 400 milyon yen (o sırada yaklaşık 3 milyon 684 bin ABD doları) değerindeydi.
Ocak 2023 itibarıyla değeri yaklaşık 15,1 milyon ABD dolarına yükselmiştir.
Dünyamızda ne kadar daha altın bulunuyor?
Bilim adamlarının görüşüne göre, dünyamızda var olan altının büyük bir bölümü, hala keşfedilmemiş olarak yer altında bulunuyor.
Dünya Altın Konseyi, madencilerin tarihsel olarak toplam 201 bin 296 ton altın çıkardığını ve belirlenen yeraltı rezervlerinde (2020 itibarıyla) 53 bin ton daha kaldığını tahmin ediyor.
Söz konusu 53 bin ton altının, yüzde 19’u Avustralya’da, yüzde 14’ü Rusya’da, yüzde 6’sı ABD’de, yüzde 5’i Peru’da, yüzde 5’i Güney Afrika’da ve yüzde 51’i dünyanın geri kalanındadır.
Yer üstündeki altının tümü yan yana istiflenirse, ortaya çıkan küpün her bir kenarı yalnızca 22 metre olur ki bu da metalin nadir olduğunun bir kanıtıdır.
Şimdiye kadar çıkarılan altının neredeyse yarısı mücevher şeklinde tutuluyor. Hindistan ve Çin, 2020’de küresel mücevher talebinin yüzde 50’sinden fazlasını oluşturarak altın takı tüketimi için en büyük pazarlar olmuştur.
Altından yapılan enteresan ürün!
Abu Dabi’de yer alan lüks bir otelde, altından imal edilmiş bir satış makinesi bulunuyor. Dünyanın en pahalı otellerinden biri olan Abu Dabi’deki Emirates Palace, 10 grama kadar küçük çubuklar veya özel tasarımlı madeni paralar dağıtabilen ATM tarzı bir kiosk kurdu.
Söz konusu lüks konseptin arkasındaki beyin, Alman girişimci Thomas Geissler. Bu, Geissler’in “Gold to Go” (otomatik bankacılık otomatlarından saf altından yapılan ürünleri dağıtmak için tasarlandı) markası için ilk uluslararası baskını olarak kayıtlara geçmiştir.
Altın yenilebilir mi?
Altın, yoğun ve katı bir metal olarak bilinmesine rağmen toksik özellikte değildir ve şaşırtıcı bir şekilde, yiyeceklerle içeceklerde kullanılabilmektedir.
Peki, altının vücuda etkisi nedir? Aslında altın yemek tamamen güvenliyken her gün 0,2 gram altın yemenin vücuttaki toksinleri atmaya yardım ettiği söylenmektedir.
Yenilebilir altın tozu ve yenilebilir altın yaprağı, yenilebilen altın türleridir. Tarihi çok eskilere dayanan yenilebilir altın, Uzakdoğu ülkelerinde ve Avrupa’da bazı hastalıkları tedavi için kullanılmıştır.
Altının insana faydaları arasında antienflamatuar özelliği de öne çıkmaktadır. Bu nedenle 1929 yılından bu yana altın bileşimleri romatoid artrit tedavisinde kullanılan bazı ilaçlara katılmıştır.
En büyük altın keseğinin ağırlığı ne kadardır?
Dünyanın en büyük altın keseğinin ağırlığının, yaklaşık 90 kg olduğu bilinmektedir.
Söz konusu en büyük altın keseği (yerden temiz külçe durumunda çıkan altın) 2018’de Avustralya’da bir madende bulunurken, aynı madende yaklaşık 60 kilo ağırlığında ikinci bir külçe de bulunmuştur.
Avustralya’daki keseği, yaklaşık 2300 ons altın içerirken Beta Hunt madeninde yerin yaklaşık 500 metre altından 2018’in başlarında Kanadalı Henry Dole tarafından çıkarılmıştır.
Bundan önce, 72 kg ağırlığındaki Welcome Nugget isimli külçe, bireyler tarafından keşfedilen en büyük altın külçesi olarak kabul ediliyordu.
Ford Knox’ta bulunan altın miktarı!
Ford Knox, Amerika Birleşik Devletleri’nin resmi altın rezervlerinin büyük bir bölümünü barındırmak için kullanılan tesistir.
ABD Hazine Bakanlığı tarafından verilen bilgilere göre Kentucky’deki Amerika Birleşik Devletleri Külçe Deposu bir üretim tesisi değildir.
Dünyanın en güvenlikli yerlerinden biri olan Ford Knox‘ta muhafaza edilen altın miktarının 4,2 milyon kilogram (147 milyon ons) olduğu belirtilmektedir.
ABD değerli metal külçe rezervlerini depolamakta ve tesise ziyaretçi kabul edilmemektedir.
Ford Knox’da tarihin en yüksek altın miktarı 649,6 milyon ons ile 31 Aralık 1941’de kaydedilmiştir. Tesisin gerçek yapısı ve içeriği yalnızca birkaç kişi tarafından bilinmektedir. Hiç kimse kasayı açmak için gereken tüm prosedürleri bilmiyor.
Fort Knox’a ilk altın 1937’de ABD Posta İdaresi ile ulaşmıştır.
Altının kullanım alanları nelerdir?
Altın, ilaç sektöründe, elektronikte ve radyasyon koruyucu kalkanları gibi daha birçok farklı alanda kullanılıyor.
Yiyecek ve içeceklerin dışında altın, uzay ve havacılıkla inşaat sektöründe de kullanılmaktadır. Altından neler yapılır sorusuna verilebilecek birçok yanıt vardır.
Kaplamalarda da tercih edilen sarı metal, sahip olduğu özelliklerle bilişim alanında da kendine yer bulmuştur.
Altın ve kan arasında olan ilginç ilişki!
Her insanın kanında, 0,02 miligram altın olduğunu daha önce duymuş muydunuz?
Hesaplamalara göre kanınızdaki altını satmaya çalışsanız, satacak kadar altın için yaklaşık 40 bin kişinin kanına ihtiyacınız olacaktır. Bu 40 bin kişinin kanında ise toplam 8 ons (28 gram) altın olacaktır.
İnsan vücudunda altın var mı sorusunun yanıtı, evet olacaktır. 70 kg ağırlığındaki yetişkin bir insan vücudunda yaklaşık 0,2 miligram altın bulunmaktadır.
Olimpiyat altın madalyası, gerçekte ne kadar altın?
Olimpiyat altın madalyasının yalnızca yüzde 1,34’ünün gerçek altın olması, metal hakkında bilinen şaşırtıcı gerçeklerden. Olimpiyat altın madalyalarının içinde biraz altın olsa da ancak gümüşten yapılmaktadır.
Altın madalyalardaki altın dış kaplamadadır ve en az 6 gram saf altından oluşmalıdır.
Evlilik yüzüklerinin sürekli kullanım sonuçları!
Evlilik yüzüklerinizi sürekli taktığınızı düşünecek olursak, her bir senelik kullanım süresi sonunda, 6 miligramlık altının yüzüğünüzden eksildiğini biliyor muydunuz?
Hintli kadınların altın sevdası!
2020 yılı verilerine göre Hintli kadınlar 21 bin 733 ton altına sahiptir. Dünyada bulunan altının yüzde 11’inin Hintli kadınlara ait olduğu bilinmektedir.
Bu oran da Almanya, İsviçre ve Amerika’nın sahip olduğu toplam altın rezervinden daha fazla altın miktarına karşılık gelmektedir.
1933 Double Eagle!
Bu Saint-Gaudens çift kartalının 445 bin 500 örneği 1933’te basılmış olmasına rağmen, hiçbiri resmi olarak dolaşıma girmemiş ve ikisi dışında hepsinin eritilmesi emredilmiştir.
Ancak 20’sinin çalınarak erimekten kurtarıldığı ve koleksiyonerlerin eline geçtiği biliniyor.
Kurtarılanlardan sekizi eritilirken ve madeni paralar, dünyanın en nadide madeni paralar arasına eklendi. Geriye yalnızca bilinen 14 örnek kaldı ve yalnızca bir tanesi özel mülkiyete ait, o da Weitzman Örneği olarak biliniyor.
Amerika’nın 20 dolar değerindeki bozuk parası 1933 Double Eagle, dünyanın en pahalı altın bozuk parası olarak biliniyor. Şahsa ait tek bozuk para, 2002’de özel koleksiyoncu Stuart Weitzman’a 7,59 milyon dolara satılmıştır.
Madeni para, Haziran 2021’de yapılan bir açık artırmada 18,8 milyon ABD doları karşılığında anonim bir alıcıya satılarak şimdiye kadar satılan en pahalı madeni para olmuştur.
Altın ve astronotlar!
Astronotların kullandığı özel kaskların üretiminde altın da kullanılmaktadır.
Zira altından oluşan bu tabaka, radyasyon için bir koruyucu olmasının yanında, aynı zamanda güneşin ısı etkisini de azaltmaya yaramaktadır. Dünyada bizi güneşin zararlı ışınlarından koruyan özel bir atmosfer tabakası vardır.
Uzay giysileri, astronotları radyasyondan korumak ve gelen ışınları yansıtmak için katmanlara sahiptir. Bu kapsamda astronotların gözlerini korumak için uzay giysisine altın kaplama bir vizör bölümü de dahil edilir.
Franklin Roosevelt’in altının fiyatını artırmasının sonucu ne oldu?
6102 Sayılı İcra Kararnamesi, 5 Nisan 1933 tarihinde ABD Başkanı Franklin D. Roosevelt tarafından imzalanmıştır. Bu karara göre ABD’de bulunan vatandaşların altın para, külçe ve sertifikası bulundurmaları yasaklanmıştı.
Aslında vatandaşların, altınlarını bankaya götürerek ons başına 20.67 dolar ile takas etmeleri gerektiği anlamına geliyordu.
Roosevelt, karardan dokuz ay sonra, resmi fiyatı ons başına 35 dolara yükseltti. Eski altın sahiplerinin, malları karşılığında aldıkları dolarların değerleri bir gecede yüzde 40 oranında düşüşe uğradı.
Sonuçta fiyat değişikliği, küresel çapta altın madencilerini üretimi artırmaya ve yabancıları altınlarını ABD’ye ihraç etmeye teşvik ederken, enflasyonu artırarak ABD dolarının değerini düşürdü.
En büyük altın üreticisi!
Güney Afrika, 2006’ya kadar en büyük altın üreticisi olarak biliniyordu. Lakin bu durum, 2007 yılında Çin’in en büyük altın üreticisi unvanını kapmasıyla birlikte değişmiş oldu.
Statista verilerine göre 2022 itibarıyla Çin, en büyük altın üreticisi konumunu korumaktadır.
Elmas mı daha nadirdir, yoksa altın mı?
Bu sorunun cevabını, çoğu insan elmas olarak düşünmektedir değil mi? Ancak durum hiç de böyle değildir, zira altın elmastan daha nadir bulunmaktadır.
Yerkabuğundaki ortalama altın konsantrasyonu milyarda 4 parça ile çok düşüktür. Element formunda altın, elmastan önemli ölçüde daha nadirdir. Bu konudaki detaylar ve element hakkında diğer bilgiler altın nedir sorusunun yanıtlarında da bulunmaktadır.
Elmasın, nadirliği nedeniyle popüler olduğu düşünülse de gerçekte durum bu değildir. Elmas, muazzam basınç altındaki karbondan oluşur ve karbon, Dünya’da en bol bulunan elementlerden biridir.
Genel anlamda bu taşlar teknik olarak nadir değildir. Ancak yüzeyin o kadar derinlerine gömülürler ki çıkarılmaları zordur.
Dünyada bulunan toplam altın ne kadar?
Şu ana kadar çıkartılan altın miktarını birleştirecek olursak, bunun sadece 3 adet olimpik havuzu doldurmaya yeteceğini biliyor muydunuz?
İşte tam da bu yüzden, altın elmastan daha nadir bir üründür.
Altının hangi kıtalarda bulunduğunu biliyor musunuz?
Aslında, altın dünyanın bütün kıtalarında ve her bölgesinde bulunabilir. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü’ne göre altın doğada çok yaygındır.
Ancak yüzde oranlarının çok düşük olması nedeniyle, verimli işletmeciliğe elverişli bölgelere çok az rastlanmaktadır.
Deprem ile altın arasındaki ilişki!
Suların buharlaşması sebebiyle, depremlerin altını su yüzüne çıkardığını daha önce duymadınız değil mi? Altın en az reaktif elementlerden biridir, ancak suda çok az çözünebilir.
Deniz suyunun her kilometreküpünde yaklaşık 20 gr altın çözünmüş durumdadır.
Bu seyreltik altın solüsyonu birçok kaya oluşumuna yeraltı suyu olarak sızar. Fakat katrilyonda sadece 10 parça olan konsantrasyon, madenciliği ekonomik hale getirmek için çok düşüktür.
Depremler de çatlakları açmaya zorladıkları için altınla alakalıdır. Çünkü ani basınç düşüşü altını çökeltir.
Milyonlarca yıl boyunca, tekrarlanan depremler damarlar oluşturmuştur ve dünyadaki altın yataklarının yüzde sekseni bu şekilde oluşmuştur.
Obez çocuklara verilecek hediye altın!
Dubai, 2014 yılında obez çocukların kilo vermesine yardımcı olabilmek adına sıra dışı bir program başlatmıştır. Bu programa göre, obez çocukların verdikleri her bir kilo için ödül olarak 1 gram altın verilmiştir.
Aurophobia’nın ne demek olduğunu biliyor musunuz?
Bunun altından korkmak olarak tanımlandığını söylesek? Evet, bazı insanlar altından ve hatta bazen altın nesnelerden aşırı korkudan mustariptir. Altının görülmesi veya ondan bahsedilmesi, diğer semptomların yanı sıra mide bulantısı, baş dönmesi ve panik ataklara neden olabilir.
Mr. T ve altın koleksiyonu
Amerikalı bir aktör olan Mr. T’nin altın koleksiyonu da bilinmeyenlerdendir. Ülkemizde bir zamanlar efsane olan A Takımı’ndan Baracus olarak tanıdığımız karakterin altına olan tutkusu gerçekten ileri boyutta.
Mr. T, ikonik altın zincirleriyle hafızalara kazınmıştır. Bir biyografisinde altın zincirlerinin Afrika mirasının simgesi olduğunu açıklamıştır.
1800’den fazla insanın ölümüne yol açan Katrina Kasırgası nedeniyle bir daha altın takmayacağını açıklamıştır.
Ayar numarası ne anlama gelir?
Altın ayarı ülkeden ülkeye değişiklik gösterebilecekken ülkemizde 8, 14, 18, 22, 24 ayar altın yaygındır. Bu ayarlar, altının saflık oranını gösterir. Bir altının 22 ayar olamasın onun yüzde 91,6 saf olduğu anlamına gelir, 18 ayar altın ise yüzde 75 saflık oranındadır.
Altın ayarının anlaşılması için altınların iç kısımlarında yer alan damgalara bakılmalıdır.
Ayarlara göre farklı damga ile karşılaşabilirsiniz. Bu damgalarda 14, 575 veya 585 rakamlarından birini görüyorsanız altın 14 ayar demektir.
18 ayarda 18 ve 750 rakamları kullanırken 8 ayarda 8, 330 ve 300 sayıları kullanılır. 22 ayar altında ise daha fazla rakamdan bahsedilebilir. 22, 910, 912, 916, 930 veya 933 sayılarıyla karşılaşabilirsiniz.
Mesela gram altın 24 ayar ve 22 ayar altın olmak üzere iki çeşit altın saflığında üretilmektedir. 24 ayar altın 0,995 saflığında has altından, 22 ayar altın 0,916 saflığında has altından oluşur. Rakamlar da ayara göre değişkenlik gösterir.
Ortaçağ’da altının önemi
Ortaçağ’ın en kötü hastalıklarından biri olarak bilinen bubonik vebasından kurtulmak isteyen insanlar, eritilmiş altın içiyor ve parçalanmış zümrüt yiyorlarmış.
Yeri gelmişken altın nasıl eritilir sorusunu da yanıtlayalım. Birçok farklı yolla eritilebilen altında en yaygın yöntem, elektrolitik eritmedir. Burada altın elektrolitik reaksiyonlar sonucu eritilmektedir.
Altınla gelen ölüm!
Game Of Thrones izleyicilerine oldukça tanıdık gelecek bir vakanın, bir zamanlar gerçek hayatta da vuku bulduğunu biliyor muydunuz? Evet, ünlü dizideki Khaleesi’nin erkek kardeşinin başına gelen olay, asırlar önce gerçekleşen bir olaydan esinlenilmiştir.
Söz konusu bu olay 1599 yılında Ekvador’da İspanyalı bir yöneticinin, boğazından aşağıya eritilmiş altın dökülerek öldürülmesi olmuştur.
Journal of Clinical Pathology, günümüz Ekvador’undaki Jivaro kabilesinin, 1599’da kabileden altın ticareti için haksız ve ağır vergiler alan nefret edilen bir İspanyol valinin boğazından aşağıya altın döktüğünü belirtiyor.
Ancak bu, altınla ölümün ilk örneği değil. Hatta dizideki Dothraki’nin Moğollara dayandığı düşünülüyor ve Cengiz Han’ın benzer bir şekilde bir adamı öldürdüğü söyleniyor.
Genghis Khan Conqueror of the World (Dünya Fatihi Cengiz Han) yazarı Leo de Hartog’a göre Cengiz Han, Vali İnalçuk’u ele geçirdiğinde onu başına erimiş gümüş dökerek öldürmüştür.
işlem yapmak için
GCM Yatırım
yanınızda!
Paratic Haber
Paratic Piyasalar
