Ticaret savaşında ortam tam ılıman bir havaya bürünüyor derken bir anda tüm rüzgarlar tersine dönüyor. Ticaret gerilimleri arttıkça, Amerikan şirketleri Çin’de giderek daha karmaşık bir ortamla karşı karşıya kalmaya başladı. Çinli şirketler ise adapte olmanın yollarını arıyorlar.
Bazı analistlere göre; bunların hepsi, Çinli işletmeler için yeni fırsatlar sunabilir. Cuma günü Çin, 1 Eylül ve 15 Aralık’ta 75 milyar dolarlık Amerikan malına ilave tarifeler getirmeyi planladığını duyurdu. Trump ise Çin tarifelerini 550 milyar dolara yükselteceğini tweetledi.
Son birkaç gündeki son tarifeler duyurulara göre; ABD’ye ihraç edilen tüm Çin mallarının vergilere tabi olacağını gösterdi. Bu durum, iç ekonomideki yavaşlamanın baskısı ile karşı karşıya kalan Çin şirketleri üzerindeki yükü artırsa da veriler ve diğer analizler anakaradaki işletmelerin esnek kalmanın yollarını bulduğunu gösteriyor.
Ticaret Bakanlığı eski bakan yardımcısı olan Wei Jianguo, “Çin-ABD ticaret gerilimlerinin uzun vadeli bir durum olduğuna ikna oldum,” dedi. Çin tarafının adil ve eşit bir ticaret anlaşması beklediğini belirten Jianguo, ülkenin ticaret gerilimlerinden gelecek olumsuz etkileri önlemek için hazırlık yaptığını ifade etti.
Şu anda Pekin merkezli bir düşünce kuruluşu olan Çin Uluslararası Ekonomik Değişimler Merkezi’nin başkan yardımcısı olan Jianguo, korkmadıklarını söyledi. Çin’in kendi işlerini desteklemesi için dört yol belirlediğini de söyledi.
Jianguo’nun bahsettiği dört yol şu şekilde:
- Devlet desteğinin artırılması,
- Serbest ticaret bölgeleri ile Kuşak ve Yol Girişimi gibi programlar aracılığıyla diğer uluslararası pazarlara kanal açmak,
- Devlete ait ve yabancı şirketler için daha yüksek kalitede bir çalışma ortamı geliştirmek,
- Vergi ve harç indirimi gibi politikaların uygulanması.
Trump’ın Hamlesi Çin’deki İşletmeler için Ne Anlama Geliyor?
En son perakende satış tarifeleri, Trump ve Xi arasındaki anlaşmanın, Haziran ayındaki toplantılarında birbirlerinin ülkesindeki mallara uygulanan gümrük vergilerini artırmama konusunda anlaştıkları bir anlaşmayı tersine çevirdi.
Eurosia Group danışmanlık firmasındaki Çin ve Kuzeydoğu Asya’nın uygulama başkanı Michael Hirson, “Bu ihlal ve ABD’nin Huawei’de gevşetici kısıtlamalar konusundaki sınırlı hareketi, Xi’nin Trump ile iyilik yapmak için harcadığı çabalardan etkin bir şekilde vazgeçtiği anlamına geliyor,” dedi.
Hirson konuşmasının devamında, “Çin liderleri, ABD seçimlerinden sonraya kadar Trump ile ticaret anlaşmasını reddetmek için henüz kesin bir karar vermediler. Bununla birlikte Trump’ın müzakere ortağı olarak yaşayabilirliği konusunda giderek daha kuşkulu davranıyorlar ve onu temyiz etmek için önemli tavizler vermeye artık istekli değiller,” ifadelerini kullandı.
ABD hisse senetleri, geçen haftanın son işlem gününde değer kaybettiler. Dow Jones Sanayi Ortalaması 600 puandan fazla düşerken, yatırımcılar ticari gerilimlerin Amerikan şirketlerine doğru yükselmesinin etkileriyle ilgileniyorlar. Bu durumun ise Çinli şirketler için daha fazla iş fırsatı yaratmaya başlayabileceği söyleniyor.
Caixin Insight Üst Düzey Ekonomisti Wang Zhe, “Kısa vadede artan ABD tarifeleri, Çinli işletmelerin karlılığı üzerinde olumsuz etki yaratacaktır. Uzun vadede, eğer Çin-ABD ticaret gerilimleri devam ederse küresel sanayi zincirinin yapısını etkileyecektir,” dedi.
Wang Zhe, bu durumun Çinli şirketlerin üretim yöntemlerini değiştirmeye ve dönüşümleri ile iyileştirmelerini teşvik edeceğini belirtti. Analistler, ticaret gerilimlerinin bir başka sonucunun da ABD şirketlerinin zararına Çinli şirketlerin daha fazla pazar payı kazanması olabileceğini belirtti.
Veri ve şirket raporları, Çin şirketlerinin tarımsal alımları ABD’den diğer ülkelere özellikle de Latin Amerika’dakilere nasıl kaydırdığını gösteriyor.
Jake Parker, ABD-Çin İş Konseyi Çin Operasyonları Başkan Yardımcısı Jake Parker, “Satış riskine sahip şirketler için tarife maliyetinin bir kısmını emiyorlar veya aktarmaya çalışıyorlar. Ancak diğer ülkelerdeki rakipler için işlerini kaybediyorlar. Bu maliyetleri geçme yeteneği marj, alternatif kaynakların mevcudiyeti ve tedarikçi sözleşmesi şartlarına bağlı olacaktır,” dedi.
Trump, ABD’li Firmalara ‘Çin’den Ayrılın’ Dedi
Cuma günü, Trump bir tweet ile ABD şirketlerine evlerine dönmek ve ürünlerini ABD’de üretmek için hemen bir alternatif arama başlamasını emretti. Hangi otorite altında ya da Trump’ın bu emirlerinin nasıl yerine getireceği henüz belli değil.
Kar amacı gütmeyen Hinrich Vakfı’nın araştırma görevlisi Stephen Olson, bunun gerçekleşmesi durumunda Çinli firmaların bu boşluğu doldurmak için pazarında yeni fırsatlar oluşturacağına dikkat çekti.
Daha da önemlisi böyle bir hareketin, hem Çin hem de ABD şirketleri için kötü bir belirsizlik yaratacağını söyleyen Olson, dünyadaki en büyük iki ekonomi arasındaki ticaret ve ekonomik ilişkide benzeri görülmemiş bir kopma yaşanacağını ifade etti.
Çin’de ticaret yapma konusunda zorluklar olsa bile pazardan ayrılmanın cevabı olmadığını belirten Parker, “ABD’deki işlerin Çin’deki ilerlemeye olumlu bir örnek olduğunu akılda tutmak önemlidir. Amerikan şirketleri ilerleme için yaygın, tutarlı katalizörler olan fikirler, değerler ve örnekler sunar,” dedi.
Öte yandan ABD şirketleri Çin’den ayrılırsa büyük bir küresel büyüme fırsatını kaçırırlar. Parker, “ABD şirketlerinin Çin pazarında faaliyet gösteren birçok zorluğun üstesinden gelmesinin tek yolu; iki tarafın müzakereleri sürdürmesi ve tarifeleri kaldırması ve ilişkiyi daha istikrarlı, öngörülebilir ve yapıcı bir yörüngeye yerleştirmesi için bir uzlaşma bulması,” yorumunda bulundu.
Çin Firmaları Uyum Sağlama Yollarını Arıyor
Trump’ın yönetimi, ticaret anlaşmazlığında birincil eylem aracı olarak tarifelere odaklandı. Ancak Çin’in bütçeleştirilmesinde ne kadar etkili oldukları net değil.
S&P Global Market Intelligence’daki tedarik zinciri araştırma birimi Panjiva’da araştırmacı olan Chris Rogers’ın analizine göre; bazı kimyasal madde kategorileri için fiyatlar tarife uygulandığı gibi düştü. Bu ayın başlarında Rogers, “Bazı Çinli şirketler ABD’ye sattıkları fiyatların bir kısmını kesiyorlar,” dedi.
Çin sanayisinden ABD ithalat fiyatlarının yıldan yıla değişimi aşağıdaki tabloda görünmektedir:
Wei Pazar günü yaptığı açıklamada, bazı Çinli şirketlerin tarifelerin maliyetini düşürdüğünü ancak çok fazla olmadığını söyledi. Aksine çoğu işin ticaret müzakerelerinde bir miktar çözüm beklediğini söyledi.
Geçen hafta ABD-Çin İş Konseyi’nden Parker, çoğu şirketin hala önemli ticari değişiklikler yapmadan önce ne kadar tarife uygulanacağını değerlendirdiğini söyledi.
Parker, “Tedarikleri tarifeye maruz kalan şirketler seçeneklerini düşünüyor. Bazıları kaynaklarını yönlendiriyor. Bazıları mevcut tedarik zincirlerini koruyor ve marjlarda bir düşüşle uğraşıyor ya da olabildiğince tarife maliyetini geçiyor,” ifadelerini kullandı.
