Koronavirüs pandemisi, Rusya’nın Ukrayna’ya açtığı savaş küresel ekonomiyi altüst etmeye yetti. Pandemi sürecinde yaşanan kapanmalarla birlikte ülkelerin enflasyon rakamlarında yükselişlerin görüleceği tahmin ediliyordu. Ancak kapanmaların ardından bir düzelme görülmesi de beklentiler arasındaydı.
Pandemi süreci tam bitti derken çıkan Rusya – Ukrayna Savaşı, küresel ekonomiye bir darbe daha vurdu. ABD, İngiltere, Almanya gibi dev ekonomiler tarihin en büyük enflasyon oranlarını açıklamaya başladı. Ülkelerin merkez bankaları enflasyonu kontrol altına almak için politikalarında değişiklik yaptı. Ancak enflasyon oranlarında henüz bir düzelme eğilimi görülemiyor.
Arz endişeleri, pandeminin de etkisiyle artan işsizlik ve düşen şirket kârlılıkları işleri zorlaştırmaya devam ediyor. Savaşın yarattığı gerilimlere ek olarak; gıda tedarik sıkıntısının yaşanması gıda fiyatlarını artırdı. Aynı zamanda Rusya’nın doğal gaz yaptırımları da enerji fiyatlarını yükseltti. Hal böyle olunca ülkelerin enflasyonları yükseliş eğilimini güçlendirdi.
Özellikle ABD’de yaşanan enflasyon, Federal Rezerv’in (FED) açıkladığı faiz artırım sürecini bir süre daha uzatacağına işaret ediyor. FED’in faiz artırımları ise doları güçlendirmeye devam ederken, başka dövizler ve hisse senetleri olmak üzere yatırım piyasalarında dengeleri değiştiriyor.
Gelelim ülkelerin Ağustos ayına ait enflasyon verilerine:
ABD’de merakla beklenen enflasyon Ağustos ayında yıllık yüzde 8,3 oranında artışla beklentilerin üstünde geldi. Beklentiler yüze 8,1’lik bir artışa işaret ediyordu. ABD’de enflasyon Haziran ayında yüzde 9,1 artışla 41 yılın zirvesine ulaşmıştı. FED’in uyguladığı faiz artırımları sonucunda Temmuz’da yüzde 8,5’e gerileyen enflasyon Ağustos ayında da geriledi. Ancak beklentiler daha fazla düşüş olması yönündeydi.
ABD enflasyonunun yüksek seyrini koruması, FED’in faiz artırımlarına devam edeceğinin habercisi oldu. FED Başkanı Jerome Powell, enflasyonda kalıcı düşüş sağlanana kadar faiz artırımlarını sürdüreceğinin ve 2023 yılının ortalarına kadar devam edeceğinin haberini vermişti.
Türkiye’de ise hem tüketici hem de üretici fiyat endekslerinde hızlı artış devam ediyor. Ağustos ayında TÜFE yıllık bazda yüzde 80,21 düzeyinde açıklanırken, Yİ-ÜFE yüzde 143,75 düzeyinde artış gösterdi. Bağımsız araştırma grubu ENAG tarafından açıklanan Ağustos enflasyonu ise yüzde yüzde 181,37 düzeyine işaret etti. İstanbul Ticaret Odası tarafından açıklanan İstanbul enflasyonu da Ağustos’ta yüzde 99,91 düzeyine ulaştı.
Türkiye ekonomisinin 3 yıllık ekonomi yol haritasını oluşturan Orta Vadeli Program’a göre 2022 yılının sonunda enflasyonun yüzde 65’e gerilemesi öngörülüyor. Ancak Ağustos ayında yüzde 80’i aşan enflasyonun geri kalan 4 aylık süreçte bu seviyeye gerilemesi medyan beklentilere göre pek mümkün görülmüyor.
Almanya’nın Ağustos ayı enflasyonu ise altıncı ayında da yüzde 7’nin üstünde kaldı. Destatis tarafından açıklanan verilere göre enflasyon yıllık yüzde 7,9 oranıyla yükseliş eğilimini korudu. Almanya enflasyonu, diğer Avrupa ülkeleriyle karşılaştırıldığında uyumlu hale getirilen rakamlara göre yıllık yüzde 8,8 arttı. Bu seviye, 1996 yılından bu yana görülen en yüksek seviye olarak kaydedildi.
Enerji krizinin bir yansıması olarak Almanya ekonomisinde endişeler artıyor. Hükümet enerji konusunda tasarruf planı açıklarken, TÜFE’yi oluşturan sepette enerji ürünlerinin etkisi artmaya devam ediyor. Öyle ki Ağustos’ta kalorifer yakıtı yüzde 111,5’lik artışla TÜFE’yi artıran en önemli kalemlerin başında geldi.
Euro Bölgesi’nin Ağustos ayı enflasyonu da beklentileri aşarak yüzde 9,1 ile çift haneye birkaç adım daha yaklaşmış oldu. Temmuz ayında yüzde 8,9 ile tüm zamanların zirvesini gören Euro Bölgesi enflasyonu, Ağustos ayında yükseliş ivmesini korumuş oldu.
Euro Bölgesi’nde de tüketici fiyatlarındaki artışın nedeni enerji ve gıda maliyetlerindeki yükseliş olarak açıklandı. Enerji fiyatlarının yıllık enflasyonu yüzde 38,3 olarak kaydedilirken, gıda enflasyonu yüzde 10,6 seviyesine yükseldi.
Euro Bölgesi’ndeki birkaç ülkenin enflasyon rakamlarına baktığımızda ise Fransa’nın iyimserliği dikkat çekti. Fransa’da enflasyon yıllık bazda yüzde 5,8 oranında artışa işaret ederken, Temmuz’da yüzde 6,1 düzeyindeydi. İtalya’nın Ağustos enflasyonu ise yıllık yüzde 8,4 artış gösterdi. İspanya’nın yıllık tüketici fiyatında da yavaşlama yaşandı; ancak yüzde 10,4 ile 37 yılın artış rekorunu korumaya devam etti.
Birçok Avrupa ülkesinde enerji krizi ve gıda maliyetlerinde artış nedeniyle enflasyon rakamlarında yükseliş eğilimi devam ediyor. Çin ise Ağustos ayında açıkladığı enflasyon verilerinde yavaşlamaya işaret etti. Ağustos ayı TÜFE’si yıllık bazda yüzde 2,5 artış gösterirken, yüzde 2,8 artış gerçekleşmesi bekleniyordu. Temmuz’da ise yüzde 2,7 oranında artış gözlenmişti.
Merkez bankaları yükselen enflasyon konusunda adımlar artmaya çalışıyor. Ancak Rusya – Ukrayna arasındaki gerilimin sürmesi, enerji ile gıda fiyatlarını kötü etkilemeye devam edeceğe benziyor. Bu kapsamda yaşanacak gelişmeleri Paratic.com olarak yakından takip ederek, sizlerle paylaşmaya devam edeceğiz.
