Eski kitapların satıldığı dükkanlara sahaf adı verilir. Sahaflarda genelde kitapçılarda bulamadığınız, ya da meraklısıysanız ilk basım kitaplara ulaşabilirsiniz. Hani bazı insanlar vardır, boş zamanlarında bu dükkanlara gider ve orada vakit geçirirler. Sahafların kendine has o kadar güzel bir kokusu vardır ki insana adeta huzur verir. Çünkü eski kitapların kokusu o ortama tamamen sinmiştir.
O kitapları okuyan kişilerin anıları, yaşadıkları şeyler de aklınızda canlanınca, geçmişe doğru bir yolculuğa çıktığınızı hissedersiniz. Tabi bu söylediklerim düzenli kitap okumanın faydalarını bilen, gerçek kitap tutkunları için geçerli. Çünkü kitaba aşık biri, o kağıda dokunmadan, kokusunu içine çekmeden kendini okumuş gibi hissetmez. E-kitaplardan okuma alışkanlığı olan biri için kitabın ve kağıdın kokusu hiçbir anlam ifade etmeyecektir.
İlginizi Çekebilir :
Peki kitapların kokusu bizi neden bu kadar büyüler? Neden eski kitapları daha çok severiz? Bu konuda bazı bilim adamları düşünmüş, taşınmış, altı üstü bir kitap kokusu neden bu kadar insana huzur verir diye merak edip araştırmaya koyulmuş. Ve ortaya çok şaşırtıcı sonuçlar çıkmış.
Eski Kitaplar Çikolata ve Kahve Kokuyor
University College London tarafından yapılan bir araştırma sayesinde, eski kitapların kokusunun ne olduğu tespit edildi. Buna göre eski kitaplar kahve ve çikolata kokuyor! İşte bu yüzden de eski kitapların kokusu burnumuza hep hoş geliyormuş. Aslında eski kitapların daha çok kağıt, kitaplık kokusu, hatta raflarda yıllarca beklediğinden toz kokması gerekir değil mi? İşte Matija Strlič tarafından yapılan bu araştırma, tüm bu konulara bilimsel bir açıklama getirdi.
İlginizi Çekebilir :
Kimyager olan Matija Strlič, bir gün kütüphane arşivcilerinin kitapları kokladıklarını görüyor. Neden kokladıklarını sorduğunda aldığı cevap, onu kitapların kokusu üzerine bir araştırma yapmaya sevk ediyor. Arşivcilere göre; koku kitapta kullanılan malzeme hakkında bilgi verebilirmiş. Bunun üzerine Strlič ve arkadaşları, kitapların kokusunun ne olduğunu bulmak adına sosyal bir deney düzenliyor.
Birmingham Müzesi ve Sanat Galerisi’nde, National Trust ile beraber yürütülen deneye 79 kişi katıldı. Katılımcılara, üzerinde hiçbir şey yazmayan şişelerdeki kokular koklatıldı. Eski kitaplardan toplanan bu kokuların çoğu ise çikolata kokusuna benzetildi. Bu sonuç araştırmacılar için bir sürpriz olmamış çünkü sosyal deney yapmadan önce, bu konu üzerinde epey bir çalışmışlar. Laboratuvar ortamında yaptıkları deneylerde, kitap kokusunun, kahve ve çikolata kokusuyla benzer değerlerde olduğunu zaten tespit etmişler.
Kitap Kokusuna Bilimsel Yaklaşım
Heritage Science isimli dergide yayımlanan bu çalışma, akıllarda soru işaretlerinin oluşmasına neden oldu. Tamam yeni aldığımız bir kitap kağıt kokar, mürekkep kokar, hatta boya kokar bunları hepimiz biliyoruz. Fakat eski kitapların, üzerinden yıllar geçmesine rağmen çikolata ve kahve gibi güzel kokuları andırması biraz mantık dışı öyle değil mi? Acaba kitap okurken yanımızdan ayırmadığımız ve olmazsa olmazımız kahvenin kokusu, sayfalara mı siniyor?
İlginizi Çekebilir :
Bu sorunun cevabını en az benim kadar merak edenler için hemen bilimsel bir açıklama yapalım. Bilim adamlarına göre kitap gibi nesneler, havaya uçucu organik bileşikler yaymaktadırlar. Burnumuz tarafından beyne iletilen bu bileşikler, koku olarak algılanır. Strlič ve arkadaşları ise gaz kromatografisi-kütle spektrometresi tekniği ile, kitap kokularını adlandırmayı ve birbirinden ayırmayı başardı.
Aslında kitapların yaydığı organik bileşikler bazı cihazlar tarafından da algılanabiliyor. Hatta bu cihazlar çoğunlukla bombaları ve uyuşturucuları teşhis etmede kullanılıyor. Fakat bu kez test edilen materyal uyuşturucu değil kitap oldu. Araştırmanın yapılmasına karar veren ve kitap kokusuna artık çok farklı bir yaklaşımda bulunmamızı sağlayan Strlič ve arkadaşlarına teşekkür ediyoruz. Çünkü artık çocuklarımıza ya da bizden sonraki nesillere, kahve ve çikolata kokulu kitaplar bırakacağımızı biliyoruz.
