Avrupa Birliği’nin (AB) Viyana’daki Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Daimi Temsilciliği tarafından yapılan açıklamaya göre AB ve Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 42 ülke Rusya’ya çağrıda bulundu.
Ülkelerin ortak çağrısında, Rusya’nın ele geçirdiği Avrupa’nın en büyük nükleer santrali Zaporijya’nın Uluslararası Atom Enerjisi Ajansının (UAEA) temel ilkeleri için büyük tehlike oluşturduğu ifade edildi.
Rusya’nın Ukrayna topraklarını ilhakının uluslararası hukukun ihlali anlamına geldiği vurgulandı. Rusya’nın askeri varlığının nükleer tesiste bulunmasının kabul edilemez olduğunun altı çizildi. Açıklamada şu ifadelere yer verildi:
“Rus güçlerinin Zaporijya Nükleer Santrali’ndeki mevcudiyeti, santralin operatörü ve Ukrayna makamlarının nükleer ve radyasyon güvenlik yükümlülüklerini uluslararası sözleşmeler ile UAEA güvenlik standartları uyarınca yerine getirmesini engellemekte. Ayrıca UAEA’nın güvenlik yetkisini kullanmasını önlemektedir.”
Rusya’nın askeri güçlerini ivedilikle santralden çekmesi gerektiği bildirildi. Ek olarak tüm Ukrayna topraklarından geri çekilmesi çağrısı da yinelendi.
Rusya’nın Varlığı Nükleer Kaza Riskini Artırıyor
Ortak bildiride, Rusya’nın santraldeki mevcudiyetinin nükleer kaza riskini artırdığının altı çizildi.
Rusya’nın geri çekilmesi halinde santralin işletmecisinin ve Ukrayna makamlarının uluslararası şekilde tanınan sınırlar içinde kalacağı taahhüt edildi.
Ukrayna’nın santraldeki egemen sorumluluklarına devam edebileceği söylendi.
Ortak bildiriye imza atan ülkeler arasında; AB ve üye ülkelerin yanı sıra ABD, Birleşik Krallık, Japonya, Avustralya, Norveç, Kanada, Yeni Zelanda, Gürcistan, İzlanda, Liechtenstein, Karadağ, Kuzey Makedonya, Moldova, Güney Kore ve Türkiye yer aldı.
“Rusya, Santrali Nükleer Kalkan Olarak Kullanıyor”
Güneydoğu Ukrayna’da bulunan ve dünyanın en büyük 10 nükleer santrali arasında yer alan Zaporijya Nükleer Santrali, Mart ayında Rusya’nın eline geçti.
Patlaması durumunda etkisinin Çernobil’den 10 kat büyük olacağı söylenen santrale sıçrayan askeri çatışmalar, dünya kamuoyunda nükleer endişeleri artırdı.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, geçen hafta yaptığı konuşmada Rusya’nın santrali nükleer kalkan olarak kullandığını ileri sürmüş, işgalde canlı kalkan kullanmanın ötesine geçildiğini savunmuştu.
Avrupa’nın sonu olabilecek nükleer santral hakkında tartışmalarda Rusya ve Ukrayna, karşılıklı suçlamalarda bulundu.
Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zakharova geçen ay yaptığı açıklamada, ülkesine yapılan suçlamaları Ukrayna’ya yansıtmıştı.
Zakharova, Ukrayna’nın provokasyon yaratmak için santrale saldırdığı ve Kiev’in felaket yaratma hedefinde olduğu iddiasında bulunmuştu.
Ukrayna nükleer ajansı Energoatom, geçtiğimiz hafta santral alanının Rusya tarafından beş kez vurulduğunu söylemişti.
