İngiltere’nin en önemli ekonomik düşünce kuruluşlarından Resolution Foundation, hükümetin, COVID-19 salgını sırasında bankaları yüzde 100 devlet garantisiyle küçük işletmelere 45 milyar sterlin borç vermeye teşvik ederek bir zombi şirketler birliği oluşturma riskini aldığını söyledi.
Düşünce kuruluşu bugünkü raporunda hükümetin işletmelere ve işçilere verdiği desteğin çoğunun yararlı olduğunu ve Maliye Bakanı Rishi Sunak’ın 2020/21 bütçesini 3 Mart’ta belirlediğinde daha fazlasına ihtiyaç duyulacağını söyledi.
Ancak küçük işletmelerin üç aylık satışlara eşdeğer, 50.000 sterline kadar borç almasına izin veren program konusunda uyardı.
Bunun bankalara, uzun vadeli beklentileri zayıf olan firmaları canlı tutmaları için bir teşvik verdiğini söyledi. Uzun vadede uygun olmayan firmaların faaliyetlerine devam etmelerine izin vermenin sermayenin ve emeğin daha az verimli firmalardan daha üretken firmalara yeniden tahsisini engelleyebileceğini bildirdi.
Kriz sırasında firma iflaslarının düştüğünü ve nakit rezervlerinin arttığını ancak hedeflenen desteğe hala ihtiyaç olduğunu savunan kuruluş; ekonominin kayıtlardaki en kötü çöküşü yaşamasına rağmen verilen politika tepkisinin firmaların krizi beklenenden iyi atlatmasına yardım ettiğini vurguladı.
Buna göre 2020’deki iflaslar aslında 2019 seviyelerinden dörtte bir azalırken firmaların nakit varlığı 118 milyar sterlin arttı.
Bu son dört durgunlukta yaklaşık 40 milyar sterlin (bugünkü fiyatlarla) ortalama kötüleşmenin tam tersine gerçekleşti. Rapor, bu ekstra nakdin çoğunun ek borçlanarak artırılmasına rağmen, Birleşik Krallık’ın kurumsal borç/GSYİH oranının hala mali kriz sırasında görülen seviyelerin çok altında olduğunu ekledi.
Öte yandan genel kurumsal borç seviyeleri önemli bir sorun olmamakla birlikte kriz boyunca firmalara yardımcı olan ucuz kredilerin, bazı durumlarda İngiltere’nin toparlanmasını engelleme riski taşıyacağını da kaydetti.
Resolution Foundation: “Firmaları aşırı borçlu bıraktıkları yerde, bu yatırım ve işe alma cesaretini kıracak, genişletmek ve büyümek yerine borçlarına hizmet etmek için faaliyet gösteren yeni bir zombi şirketler sınıfı yaratacaktır.”
Kuruluş bu riskle başa çıkmak için Şansölye’nin yeni bir işletme kredisi dilimi sunmaktan kaçınması gerektiğini savundu. Bunun yerine Sunak’ın bankalara, bazı firmaların karşılaştığı sorunları ele almaları için açık bir teşvik vermesi gerektiğini bildirdi.
Bu arada Ulusal Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Enstitüsü (NIESR) dünkü raporunda İngiltere’nin 2021’in ilk çeyreğindeki ekonomik performansının Covid-19 aşısının yaygınlaşmasına rağmen G7 ekonomileri arasında muhtemelen en kötüsü olacağını bildirdi.
NIESR, İngiltere’nin ekonomik büyüme tahminlerinde aşağı yönlü revizyon yaparak 2021 öngörüsünü yüzde 5,9’dan yüzde 3,4’e çekti.
Resolution Foundation gibi NIESR de Şansölye Sunak’a çağrıda bulunarak işsizliğin tahminlerdeki kadar artmasını önlemek ve halk sağlığı krizinin ekonomik-sosyal yara izini sınırlandırmak için yakında işgücü piyasasını Nisan ayının ötesinde destekleyecek politikaları duyurması gerektiğini söyledi.
Aralık 2020 itibarıyla GSYH’nin %99,4’üne yükselen kamu sektörü net borcunun 2023’te %111 ile zirveye çıkacağını tahmin etti. NIESR’den Hande Küçük, aşıların yaygınlaşmasına rağmen Covid-19’un uzun vadeli ekonomik etkileri olacağını dile getirdi. 2025 yılına kadar GSYİH seviyesinin Covid-19 öncesi beklentilere göre yaklaşık %6 daha düşük olacağının tahmin edildiğini ekledi.
