Borsa İstanbul, iki haftadır yoğun bir şekilde düşüş gösterdikten sonra Ekim ayına iyi bir başlangıç yaptı. Son iki gündür gösterdiği alıcılı seyir, yatırımcılara bir miktar nefes aldırdı. Haftalık bazda yeniden kazanca geçen BIST 100’deki yükselişin kalıcı olup olmayacağı merak ediliyor.
BIST 100 endeksi, Pazartesi günü yüzde 6,67 artışla 3.392,13 puandan kapanış yaptı. Bankacılık endeksindeki yükseliş bu durumu desteklerken, pozitif tablo bugün de devam ediyor.
Endeks, açılışı yüzde 1,28 yükselişle 3.435,59 puandan yaptı. Açılışta en fazla kazandıran sektör endeksi yine bankacılık oldu.
Gün içinde yüzde 1 civarında artışla 3.480 puana çıkan BIST 100’de saat 13.00 sularında kimya, petrol ve plastik endeksi yüzde 4,77 ile en fazla artanlarda başı çekiyor. Yükseliş gösteren diğer sektör endekslerinden bankacılık yüzde 1,87, tekstil ve deri yüzde 1,06, ulaştırma yüzde 2,38 artıda seyrediyor.
Peki, Ne Oldu da Borsada Oklar Yeniden Yukarı Döndü?
ABD Merkez Bankası’nın (FED), üst üste faiz oranında artışa gitmesi ve enflasyonu düşürene kadar bu durumun devam edeceğini açıklaması hisse senedi piyasalarında uzun zamandır belirsizlik yaratıyor.
Yatırımcılar ekonomiye dair endişeler ve belirsizlik ortamında riskli varlıklardan kaçarken, küresel hisse senedi piyasalarında sert düşüşlere tanık olduk. Borsa İstanbul dışarıdaki karamsar havadan etkilenmeden iki ay boyunca yükseliş gösterdi.
Ancak Eylül ayının ortasından itibaren çok büyük kayıpların yaşandığı sert düşüşler yaşandı. BIST 100’ün 3.715 rekorunun 500 puan altına inmesi ve büyük şirketlerin hisselerinde yaşanan düşüşlerin ardından, piyasada tehlike çanları çalmaya başladı.
Atılan adımlar ve bazı gelişmeler bu düşüşü frenlerken, son birkaç gündür yüzler yeniden gülmeye başladı. Peki, tam olarak ne oldu da borsa yükselişe geçti? Gelin birlikte değerlendirelim.
1- Piyasada Spekülasyon Yaratanlara Müdahale Edilmesi
Yaşanan düşüşlerin ardından 19 Eylül’de Borsa İstanbul, aracı kurumlar ve ekonomi yönetimi acil bir toplantı düzenledi. Bunun devamında günlerce süren toplantılarda, piyasadaki sert hareketlilik için çözüm arayışına girildi.
Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nda (VİOP) büyük miktarlı işlemler nedeniyle yaşanan endişeler kayıpların boyutunu giderek artırırken hamleler art arda geldi.
Takasbank, bazı şirket hisselerini teminat altına aldı. Piyasada manipülasyon yaptığı gerekçesiyle 17 adrese operasyon yapıldı ve bazı kişiler göz altına alındı.
Özetle VİOP’a dair endişelerin giderilmesi, aracı kurumların yatırımcıların zararını üstlenmesi ve spekülasyon operasyonu rahat bir nefes aldırdı.
2- Halkbank Davasında Mahkemeden Karar Çıkması
ABD Yüksek Mahkemesi kara para aklama, banka dolandırıcılığı ve İran’ın ekonomik yaptırımlardan kaçmasına yardım ettiği iddiasıyla yargılanan Halkbank’ı dinleyeme karar verdiğini açıkladı.
Halkbank hisseleri (HALKB) bu gelişmeyle yüzde 5’ten fazla yükselirken, bu durum sektör hisselerinin geneline yayıldı.
3- FED’e Faiz Artışı Konusunda Uyarı Yapılması
Ekonomide durgunluk olsa bile enflasyonu düşürene kadar faizleri artırmaya devam edeceklerini bildiren FED’e, iyi büyük otoriteden uyarı geldi. Birleşmiş Milletler raporunda sıkı para politikalarından vazgeçilmesi gerektiği sonucu çıktı.
Gelişmiş ekonomilerin art arda faiz artışına gitmesinin, zaten yıpranmış olan ekonomileri daha da kötüye götüreceği belirtildi.
Bunun yanında Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Kristalina Georgieva, FED’in faizleri artırırken çok dikkatli olması gerektiğini, alacağı kararların diğer ülkeleri de etkileyeceğini söyledi.
Son olarak İsviçreli finans devi Credit Suisse’de yaşanan bazı sıkıntılar FED’in faiz artırımları konusunda yavaşlayabileceğine dair beklentileri artırdı.
4- Şirketlerin Bilanço Döneminin Başlaması
Ekim ayında BIST 100 şirketleri finansal raporlarını açıklayacak. Yüksek kar elde eden veya beklentilerin yüksek olduğu şirket hisselerinin, ayın ilk günlerinde yükselmesi öngörülüyor.
5- Yüksek Enflasyonun Karlılığı Artıracak Olması
Rusya-Ukrayna savaşı tüm dünyada enflasyonun rekor seviyelere çıkmasını sağladı. Hükümetler ve merkez bankaları aldıkları kararlarla enflasyonu düşürmeye çalışıyor.
Madalyonun diğer tarafına bakıldığında yüksek enflasyonun şirketlere yüksek kar olarak döneceği beklentisi hisselerin pozitif fiyatlanmasını sağlayacak.
Toparlayacak olursak, FED’in faiz artırımlarında frene basma ihtimalinin oluşması, şirketlerden yüksek bilanço beklentisi ve piyasadaki endişelerin giderilmesi gibi temel faktörler hisse senedi yatırımcısının kaygılarının bir nebze de olsa azalmasını sağladı. Bu gelişmeler ise yurt içi pay piyasalarında yükselişe zemin hazırladı.