Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) blog sayfasında yayımlanan son analizde, son sıkılaşma döneminde reel sektörde temerrüt oranlarında kayda değer bir artış yaşanmadığı ve firmaların sıkılaşma öncesindeki güçlü finansal durumlarının bu görünümde etkili olduğu ifade edildi.
Aynı zamanda son dönemde firmaların konut satışlarının tarihsel ortalamanın altında seyretmesi ve toplamdaki payının gerilemesinin de bu değerlendirmeyi desteklediği açıklandı.
Yazıda şu ifadelere yer verildi:
“Parasal sıkılaşma dönemlerinde reel sektör firmalarının riskliliğinde artış gözlenebiliyor. Bu artışın miktarı, sıkılaşmanın boyutunun yanı sıra firmaların sıkılaşma başlangıcındaki finansal durumlarına da bağlı. Bu yazıda son sıkılaşma döneminde reel sektör risklilik göstergelerindeki gelişmeleri analiz ederken, firmaların temerrüt riskini azaltmak için varlık satışlarına yönelip yönelmediğini de konut satışlarına odaklanarak inceliyoruz.”
Şirketlerin sıkılaşma dönemine göreli olarak düşük borçluluk ve yüksek kârlılık oranlarıyla girdiği belirtilen yazıda, 2009 yılından itibaren artış eğilimi sergileyen ve 2021 yılında tarihi zirvesine ulaştıktan sonra hızla gerileyen mali borçların toplam aktiflere oranının, 2023 yılında tarihsel ortalamaların altında olduğu ifade edildi.
Ayrıca faaliyet kâr marjının tarihi yüksek seviyesini koruduğu, net döviz pozisyon açığının da oldukça gerilediği söylendi. Bu durumunda reel sektörün ilgili döneme güçlü finansal tamponla girdiğine işaret ettiğine dikkat çekildi.
Bununla birlikte son dönemde net döviz pozisyon açığında yaşanan artışı ve öncü göstergelerin işaret ettiği üzere firmaların kârlılığındaki düşüşü not etmekte fayda olduğu vurgulandı.
Karşılıksız çek oranına da değinilen yazıda, oranın parasal sıkılaşmanın ilk aylarında arttığı ve tarihsel ortalamasının oldukça altında kalmayı sürdürdüğü söylendi. 2024 yılının Ağustos ayından sonra da bir miktar düştüğü belirtilirken, “firmaların takipteki kredilerinin toplam ticari kredilere oranı ise 2023 sonunda en düşük tarihsel seviyelerine gerilemişti. Söz konusu oran son dönemde sınırlı bir artış göstermekle birlikte halen tarihsel ortalamasının çok altında. Özetle, mevcut veriler sıkılaşma döneminde reel sektörün temerrüt açısından önemli bir artış yaşamadığına işaret ediyor,” ifadeleri kullanıldı.
