14 Mayıs’ta yapılan ilk tur seçimlerinden bu yana bankacılık sektöründe birçok alanda kısıtlamalar yapılmaya başlandı. Türkiye tarihinde bir ilk olan ikinci tur seçimlerinin ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan yeniden göreve başladı. Seçimin sonuçlanmasıyla gözler, yeni kabineye ve izleyecek ekonomi politikasına çevrildi.
Regülasyonlarla bunalan bankacılık sektöründe ise ticari krediler neredeyse durma noktasına geldi. Ekonomim’den Şebnem Turhan’ın haberine konuşan bankacılık kaynakları, özel bankaların ticari kredi arzını neredeyse durduğunu iddia etti.
Turhan’a konuşan bankacılık kaynakları, özel kaynakların uzun vadeli ticari kredilerde fiyatlama yapmadığını belirtti. Ticari krediler için neredeyse yüzde 60-70 oranında faiz talep edildiğine dikkat çekildi.
Özel Bankalar Uzun Vadeli Ticari Krediyi Durdurdu
Seçim belirsizliğinin son bulmasının ardından bazı bankalar faiz oranlarında ayarlamalar yaptı. Özellikle ticari kredi faizlerinin bu durumdan daha fazla etkilendiğine işaret edilen haberde, menkul kıymet zorunluluğu ticari kredi büyüme ve faiz oranlarına göre uygulandığı belirtildi.
Sektördeki riskin yükselmesi, net faiz gelirininse negatif olması sebebiyle bankalar bir süredir ticari kredi vermeyi neredeyse durdurdu.
Bankacılık sektörü kaynaklarına göre bu hafta ise bazı özel bankalar uzun vadeli ticari krediyi ya durdurdu ya da yıllık yüzde 60-70’e varan çok yüksek faiz oranları vermeye başladı.
Özel bankaların, kredi vermiyoruz dememek için 1-1.5 ay vadeli spot kredilere yöneldiği ileri sürüldü. Söz konusu alanda vade yapısı sebebiyle risk düşük olduğu için çok yüksek faiz oranlarının olmadığı ifade edildi. Ancak uzun vadeli kredi taleplerinin genellikle karşılanmadığı vurgulandı.
Regülasyonlar Devam Ettiği Sürece Faiz Oranları Yükselecek
Uzun vadeli kredi taleplerinin karşılanmamasının sebebini ise bankacılık kaynaklarının, fiyatlama yapılamaması olarak yorumladığına dikkat çekildi. Ayrıca kaynaklar, piyasada çok yüksek faiz oranları dolaştığını da vurguladı.
Kamu bankalarının ise daha düşük faizli ticari kredi kullandırımına devam ettiğini dile getiren sektör kaynakları, ancak kamu bankalarında da limitlerin uygulandığının altını çizdi.
Bankalara yönelik regülasyonlar devam ettiği sürece faiz oranlarında yükseliş olacağına işaret eden kaynaklar, 70 bin liranın üzerinde kredi kullanımının kısıtlı olduğunu aktardı. Israrlı talep durumunda ise bankaların talep ettiği aylık faizin yüzde 7’yi aştığı ifade edildi.
10 Mart öncesinde özel ve yabancı mevduat bankalarında yaklaşık aylık yüzde 2,76 olan ihtiyaç kredi faizlerinin ilk tur öncesinde yüzde 3,99, ilk turun hemen ardından yüzde 4,49’a çıktığı anımsatılan haberde şu ifadeler yer aldı;
“İkinci tur öncesindeki haftada ise yüzde 4,99’a çıkmıştı. Bu haftaya ise bazı özel bankalar yaklaşık 1 puanlık faiz indirimiyle girdi ve ihtiyaç kredi faizini aylık yüzde 6’ya kadar çıkardı. Böylece yıllık basit faiz yüzde 72’ye dayanmış oldu.”
Seçim Dönemi Boyunca Faiz Oranları 24.12 Puan Yükseldi
14 Mayıs öncesi özel ve yabancı mevduat bankalarının ortalama yıllık basit faiz oranlarının yüzde 47,88 seviyesinde olduğu hatırlatılarak, şimdi ise yıllık faizin yüzde 72’ye yükseldiği paylaşıldı.
Tüm bunların sonucunda, sadece seçimin iki turu süresince faiz oranlarının 24.12 puan yükseldiği kaydedildi.
Yılbaşında henüz ihtiyaç kredi faizlerinde menkul kıymet uygulaması yokken özel ve yabancı mevduat bankaların aylık yüzde 2,69 yıllık basit faizde yüzde 32,28 seviyesinde ihtiyaç kredisi kullandığını bildiren Ekonomim, ikinci turun ardından haftanın ilk gününde yüzde 72’ye çıktığı belirtildi.
Böylece yıllık ihtiyaç kredisi faizi, 2023 yılının ilk 5 ayında yaklaşık 40 puanlık bir artış gerçekleştirmiş oldu.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 21 Aralık 2021 tarihinde doların 18,40’ları geçmesinin ardından kur korumalı mevduat (KKM) sistemini tanıtmıştı. Sistem ile iki yıl boyunca kurdaki yükseliş frenlenebilmişti.
Seçimden hemen öncesinde bazı bankalar KKM’ye yüzde 40’lara ulaşan opsiyon primi verdi. Bankacılık kaynaklarından edinilen bilgiye göre Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), bankaların dönüşüm oranını yüzde 60’dan yüzde 50’ye düşürecek. Ardından ise bankaların KKM’ye verdikleri opsiyon priminde düşüş olması bekleniyor.
