Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) tarafından doğal gaz piyasasındaki 2022’de yaşananlar ve bu yıla dair öngörüleri içeren Gaz Piyasası 2023 – 1. Çeyrek Raporu yayımlandı. Paylaşılan raporda geçen yıl küresel doğal gaz tüketimindeki yüzde 1,6’lık azalışa rağmen, piyasadaki arz sıkışıklığının devam ettiğine dikkat çekildi.
Çin’in sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) talebi ve Rusya’dan gaz akışında daha fazla kesinti olmasına yönelik belirsizliklere atıfta bulunan rapor, küresel doğal gaz piyasalarında sıkışıklığın devam ettiğini savunuyor.
Avrupa’nın Gaz Talebinde Büyük Düşüş
Rusya-Ukrayna savaşının tetiklediği enerji krizinin merkezindeki Avrupa’da doğal gaz talebi geçen yıl yüzde 13 ile tarihteki en hızlı düşüşünü kaydetti. Talepteki düşüşte hükümetlerin enerji krizine karşı aldıkları acil önlemler, sanayi üretimindeki daralma, tüketicilerin tüketimlerini kısması ve ılıman hava koşullarının etkili olduğu belirtildi.
Kuzey Amerika bölgesinde doğal gaz tüketimi yüzde 4,4 artarken büyümede ABD’nin gaz tüketimindeki artışın ve Kanada’da gaz santralleri ile sanayi tüketimindeki yükselişten kaynaklandığı belirtildi. Çin’deki Kovid-19 kısıtlamaları ve ılıman hava şartlarına bağlı olarak Asya’nın gaz talebinde yüzde 2 düşüş yaşandı.
IEA’nın raporunda LNG ticaretinin geçen yıl yüksek fiyatlarının etkisiyle tüm zamanların zirvesine ulaştığı belirtildi. Ticaret hacmi bir önceki yıla kıyasla ikiye katlanarak 450 milyar dolara ulaştı. Avrupa, Rus gazını LNG ile ikame etmesi nedeniyle gaz ithalatını yüzde 63 oranında artırdı. Rusya’nın Avrupa Birliği’ne (AB) doğal gaz tedariki ise 2022’de bir önceki yıla göre yarıdan fazla azaldı.
IEA’dan Fiyat Uyarısı
IEA, doğal gaz fiyatlarındaki son durumun, özellikle Çin’in LNG talebindeki artış ile değişebileceği uyarısında bulundu. Dünyanın en büyük doğal gaz ithalatçısı olan Çin’in pandemi kısıtlamalarını kaldırması ile beraber LNG talebinin yüzde 10 artması bekleniyor.
Fiyatların düşmeye devam etmesi ve genel ekonomik aktivitenin artması durumunda talepteki artışın yüzde 35’e ulaşabileceği tahmin ediliyor.
IEA küresel gaz talebinin 2023’te yatay seyretmesini bekliyor. Bunun yan sıra Rusya’dan gaz akışına yönelik belirsizlikler ve dalgalı fiyatların ekonomik etkileri nedeniyle, gaz piyasalarındaki sıkışıklığın devam edeceği düşünülüyor.
Gaz Piyasasında Rekabet Artabilir
Çin’in gaz talebindeki muhtemel artışın uluslararası piyasalarda rekabetin kızıştıracağına yer verilen raporda, bu yaz doğal gaz fiyatlarının sürdürülemez seviyelere çıkabileceğine yer verildi. Bu durumun Avrupa’daki tüketiciler için risk oluşturduğu kaydedildi.
IEA Enerji Piyasaları ve Güvenliği Direktörü Keisuke Sadamori, geçen yılın küresel gaz piyasaları için olağanüstü bir dönem olduğunu söyledi. Sadamori, ılıman kış koşullarının ve talep düşüşünün yaşandığı Avrupa’da fiyatların şu anda yönetilebilir seviyeye döndüğünü belirtti.
Çin’in 2023’ün büyük bilinmezi olduğunu belirten yetkili, “Küresel LNG talebinin Kovid-19 öncesi seviyesine dönmesi sadece uluslararası piyasalardaki rekabeti kızıştıracak ve kaçınılmaz şekilde fiyatları yükseltecek.” açıklamasında bulundu.
