Türkiye’nin kamu bankası Halkbank’a İran’ın Amerikan yaptırımlarından kurtulmasına yardım ettiğini iddia edilmişti. ABD Yüksek Mahkemesi bugün bankayı desteklediğini açıkladı. Halkbank’a ABD’de cezai kovuşturma açılabilmesine olanak sağlayan alt mahkeme kararını iptal etti.
Ekim 2022’de Halkbank suçlamaların reddini talep etmiş, ABD Yüksek Mahkemesi de bankayı yeniden dinlemeye karar vermişti.
Reuters haberinde, yargıçların bir alt mahkemenin kovuşturmanın devam etmesine izin veren kararı reddettiğini bildirdi. Ayrıca yargıçlar, Manhattan merkezli ABD 2. Bölge Temyiz Mahkemesi’ne Halkbank’ın davayı reddetme çabasını yeniden gözden geçirmesi için talimat verdi.
Mahkeme kararının ardından 17.30’da Halkbank (HALKB) hisselerinde sert yükseliş kaydedildi. Bankanın hisseleri 17.15’de 11,18’ken mahkeme kararının ardından 12,55 seviyesini gördü ve günü yüzde 9,99’luk artışla kapattı.
Dava, ABD-Türkiye İlişkilerini Karmaşıklaştırdı
Halkbank, 2019 yılında ABD’nin New York şehrinde suçlanmıştı. Suçlamaların nedeni olaraksa İran, Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri’ndeki para servisleri sunulmuştu. Bankanın paravan şirketleri kullandığı iddiasıyla dolandırıcılık, kara para aklama ve komplo ile suçlanmıştı.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan bankaya yönelik Amerikan suçlamalarını hukuka aykırı ve çirkin bir adım olarak nitelendirmişti. Halkbank davası, ABD-Türkiye ilişkilerini karmaşık hale getirmişti.
Halkbank’ın devlet bankası olması sebebiyle Türkiye ile aynı yasal korumalara sahip olması gerektiği gerekçesiyle bankanın kovuşturmaya karşı korumalı olduğu iddiası kabul edildi.
Egemen dokunulmazlık, genellikle ülkeleri başka bir ülkenin mahkemelerinde yasal işlemle karşı karşıya kalmaktan koruyor.
Halkbank, ABD’nin FSIA Yasası Kapsamında Korunmadı
Yüksek Mahkeme ise Halkbank’ın Amerikan mahkemelerinin yabancı ülkelere karşı açılan davalardaki yetkisini sınırlayan Yabancı Egemen Dokunulmazlıklar Yasası (FSIA) adlı ABD yasası kapsamında korunduğu yönündeki görüşünü reddetti.
Buna karşılık mahkeme çoğunluğunun, 2. Daire’nin bankanın örf ve adet hukuku ilkeleri kapsamında dokunulmazlığı olup olmadığını tam olarak değerlendirmediğini tespit ettiği bildirildi.
Başkan Joe Biden yönetimi de mahkeme kararını değerlendirerek, yasanın cezai kovuşturmalara uygulanmadığını belirtti. Yasa uygulansa bile Halkbank eylemlerinin, ticari faaliyetleri içeren görevi kötüye kullanması sebebiyle yasanın ülke dokunulmazlığı istisnası kapsamına girdiğini söyledi.
Manhattan merkezli 2. ABD Temyiz Mahkemesi 2021 yılında Halkbank aleyhine karar vermişti. FSIA yasası bankayı korusa bile suçlanan davranışın ticari faaliyet istisnası kapsamına girdiği sonucuna varılmıştı.
