Fransa, İngiltere ve Almanya, İran’ın 2015 nükleer anlaşmasını canlandırmaya yönelik görüşmelerde, BM nükleer gözlemcisinin üç bölgede bulunan uranyum parçacıklarına yönelik bir soruşturmayı kapatması sonrası, duydukları hayal kırıklığını dile getirdi.
İran bu ayın başlarında, Avrupa Birliği’nin, Tahran’ın ekonomik yaptırımlarından kurtulma karşılığında nükleer programını kısıtladığı anlaşmayı yeniden canlandırma önerisine yanıt vermişti. Tahran yönetimi ayrıca nükleer anlaşmasında, ABD tarafından yapılacak yeni denetimlere izin verilmeyeceğini açıklamıştı.
Diplomatlar, İran’ın AB koordinatörüne tepkisinin geri adım olduğunu ve anlaşmanın yeniden canlanmasını Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) tarafından uranyum izlerine ilişkin soruşturmaların kapatılmasıyla ilişkilendirmeye çalıştığını söylediler.
E3 olarak bilinen üç ülke, anlaşmanın tam adı olan Kapsamlı Ortak Eylem Planı’na atıfta bulunarak, “Bu son talep, İran’ın JCPoA’da başarılı bir sonuca yönelik niyetleri ve taahhüdü konusunda ciddi şüpheler uyandırıyor” açıklamasında bulundu.
İran, Trump’ın Yaptırımları Sonrası Nükleer Endişe Yaratıyor
O zamanki ABD Başkanı Donald Trump, 2018’de anlaşmayı terk etti ve yaptırımları yeniden yürürlüğe koydu. Bu da İran’ı anlaşmanın nükleer sınırlarını ihlal etmeye başlamasına ve bir atom bombası arayışında olabileceğine dair korkuları canlandırmasına neden oldu. İran ise nükleer emelleri olduğunu reddediyor.
IAEA’nın Yönetim Kurulu, İran’ı gözlemciye güvenilir cevaplar vermeye çağıran bir kararı kabul ettikten üç ay sonra toplantı gerçekleştirdi.
Açıklamada İran’ın yüzde 60’a kadar zenginleştirilmiş, silah derecesine yakın uranyum stokunun, daha da zenginleştirilmesi halinde nükleer bomba için yeterli hale geldiğini ve Tahran’ın hala uranyum parçacıklarının kökenini açıklayamadığına yer verildi.
Fransa, İngiltere ve Almanya’nın ortak açıklamasında, “İran’ın masadaki anlaşmayı sonuçlandırmaması göz önüne alındığında, uluslararası ortaklarla birlikte, devam eden nükleer tırmanışının en iyi nasıl ele alınacağı ve IAEA ile güvenlik anlaşması konusunda iş birliği eksikliği konusunda istişarelerde bulunacağız.” ifadeleri kullanıldı.
