Kamuoyuna, Cumhuriyet tarihinin en büyük sosyal konut projesi olarak tanıtılan ve temel atma töreni bu hafta itibarıyla gerçekleşen Toplu Konut İdaresi Başkanlığı (TOKİ) konutlarına ayrılan bütçe tartışma yarattı. Alt ve orta gelirli kesime hitap eden projede bütçeye ayrılan ödenek miktarı, kamuoyuna anlatılanla uyuşmadı.
2023 yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’na göre TOKİ’nin ilk etapta yapacağı 250 bin adet konutun 125 bininin 2023 yılının sonuna kadar tamamlanması planlanırken, ayrılan ödenek miktarı bu vaadi karşılamaya yetmedi.
Sözcü’nün haberine göre TOKİ’nin 2023 yılında afet ve sosyal konut yapımı için ayrılan bütçenin sermaye transferleri kaleminden 11.3 milyar lira kaynak ayrıldı. Bu miktara göre ise TOKİ’nin en fazla 14 bin adet konut yapabileceği görüldü.
TOKİ’nin Ek Kaynak Yaratması Gerekiyor
TOKİ’nin Temmuz ayında Elazığ ilinde 396 konut yapmak için düzenlediği ihalede en düşük fiyat 324 milyon lira olarak açıklanmıştı.
İnşaat giderleri hesaplandığında ve arsa gideri hariç tutulduğunda, konut başına maliyet yaklaşık 818 bin liraya ulaşıyor.
TOKİ projelerinde yalnızca konut yer almadığı ve cami, parklar ve bahçe gibi sosyal kullanım alanları da bulunduğu için konut başına ayrılan maliyet miktarı artış gösteriyor.
Bu koşullar dikkate alındığında, 2023 yılında bütçeden aktarılacak 11.3 milyar lira tutarında kaynakla TOKİ’nin en fazla 13 bin 814 adet konut yapabileceği tahmin ediliyor.
Hesaplanan tutarlara, 2023 yılındaki maliyet artışları da eklendiğinde inşa edilecek konut sayısında düşüş yaşanması muhtemel görülüyor.
Projede yer alan 125 bin konut sayının gerçekleşmesi için TOKİ’nin inşa edeceği konutların içinde afet, kentsel dönüşüm ve köy konutları hariç, en az 115 milyar lira kaynak yaratması gerekiyor.
Ayrıca seçimden önce ilan edilen ve milyonların başvuru yaptığı projedeki konutlardan önce TOKİ’nin yaklaşık 69 bin konutun inşaatına devam ettiği göz önüne alındığında, bu konutlar için de ek kaynak bulunması gerçeği göz çarpıyor.
Sosyal Konut Projesinde İlk Temeller 17 İlde Atıldı
Seçim rüzgarlarının esmeye başladığı Türkiye’de en büyük sosyal konut hamlesinin ilk temelleri 25 Ekim’de atılmıştı.
7,5 milyon vatandaşın başvurduğu “İlk Evim İlk İş Yerim” isimli sosyal projesi kapsamında 17 ilde 5 bin 615 sosyal konutun ilk temelleri eş zamanlı olarak atılmıştı.
Temel atma töreni için Ankara’da konuşan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, konut piyasasındaki yüksek fiyat artışlarına değinerek, kiralardaki fahiş fiyatlar için ev sahiplerini sorumlu göstermişti.
Ev sahiplerinin kiracılara zulmettiğini söyleyen Erdoğan, projeye başvuruların 8 milyona yaklaşmasının ne kadar doğru bir iş yaptıklarının göstergesi olduğunu ifade etmişti.
Projenin ilk etabı olan 250 bin konutun iki yıl içinde tamamlanacağını, 500 bin konutun tamamının 2028’e kadar biteceğini duyurmuştu.
