Küresel piyasalar, gözünü Kızıldeniz’e çevirdi. Ukrayna-Rusya savaşı ve İsrail-Filistin arasındaki çatışmaların etkileri devam ediyor. Yemen’deki Husi militanlarının Kızıldeniz’de seyahat eden ticari gemilere saldırması nedeniyle dünyanın önde gelen konteyner hat operatörleri bölgedeki seferlerini durdurma kararı aldı.
Mediterranean Shipping Compnay (MSC), yaptığı açıklamada Kızıldeniz güvenli hale gelesiye kadar Süveyş Kanalı’ndan doğu ve batı yönünde geçiş yapmayacağını paylaştı. MSC ile birlikte Danimarkalı Maersk, Fransız CMA CGM ve Alman Hapag-Lloyd da Kızıldeniz seferlerini askıya aldığını duyurdu. Bölgedeki seferlerine ara verdiğini duyuran şirketler, konteyner taşımacılığı pazarından yüzde 55’lik payı üstleniyor.
Konteyner şirketleri ile birlikte İngiliz petrol şirketi BP ve Tayvan merkezli Evergreen de Kızıldeniz üzerinden petrol sevkiyatı yapmayacağını açıkladı. Tüm bu gelişmeler özellikle petrol fiyatlarının etkilenmesine ortam hazırladı.
Kaynak: Paratic Piyasalar
Kızıldeniz’de yaşanan gerilim üzerine petrol fiyatları son iki haftanın en yüksek seviyesine çıktı. Brent petrol, 19 Aralık saat 20.10 itibarıyla yüzde 1,6 artışla 79,53 dolar, ham petrol ise yüzde 2 artışla 74,2 dolar düzeyine ulaştı.
Uzmanlar, arz kesintileri ve Orta Doğu’daki gerilimden kaynaklanan potansiyel risklerden dolayı petrol piyasalarında ciddi bir dalgalanma olabileceğini ifade ediyor.
Kızıldeniz’in Anlamı Ne?
Konteyner şirketlerinin tercih ettiği güzergah olarak Kızıldeniz’i tercih etmesinin en büyük nedeni hem zamandan hem de maliyetten tasarruf etmek. Kızıldeniz, alternatif güzergahlara göre deniz seferlerini giriş ve varış limanlarına göre 9 ile 14 gün arasında tasarruf sağlıyor.
Kızıldeniz rotası yerine Afrika’nın güneyindeki Ümit Burnu’na yönelen şirketlerin sefer süreleri ve maliyetleri artacak. Ayrıca limanlarda sıkışıklık yaşanacağına dair risklere de dikkat çekiliyor.
Maliyetler Ne Kadar Artacak?
Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) Başkan Yardımcısı Fatih Şener, Süveyş kanalı yerine Ümit Burnu rotasının sefer sürelerini 20 ile 30 gün arasında uzatacağını ve maliyetleri artacağını belirtti.
Şener, saldırılardan önce bir konteynerin Çin’den Türkiye’ye gelmesinin maliyetinin 2 bin ile 2 bin 500 dolar arasında olduğunu, saldırılar sonrasında bunun 5 bin 500 dolara çıktığını söyledi.
Türkiye’ye Etkisi Olacak mı?
Kızıldeniz’de yaşanan güvenlik krizinin Türkiye’ye etkisinin olup olmayacağı merak ediliyor. Karadeniz Bölgeleri Deniz Ticaret Odası Meclis Başkanı Başaran Bayrak, krizin nispeten ucuz olan ihracat navlunlarını iki katına kadar artıracağını belirtti.
UND Başkanı Fatih Şener ise denizyolunda güzergahın değişmesinden dolayı Türkiye’de Çin’den gelen girdileri kullanarak üretim yapan firmaların maliyetlerinin artacağını, iç pazarda ve Avrupa’da Çin ürünleri ile rekabet eden Türk firmaları için olumlu olacağını paylaştı. Sefer süresinin uzamasının ve maliyetlerin artmasının Çin ticareti için olumsuz olduğunu vurguladı.
Kızıldeniz’de yaşanan gerilimin sigorta maliyetlerini 3 ila 5 katına kadar artırabileceği ve tarım emtiasında yukarı yönlü fiyatlamaların görülebileceği ifade ediliyor.
19 Aralık’ta Türkiye’nin Rusya’dan indirimli petrol ve rafine ürün ithalatı yaparak enerji faturalarında tasarruf sağladığı belirtilmişti. Türkiye’nin Rus petrolü ve rafine ürün ithalatını yükseltmesiyle 2023’te enerji faturalarında ortalama 2 milyar dolar tasarruf sağladığı ifade edildi.
