Orta Doğu’da İsrail-Hamas arasında çıkan savaş ve ardından jeopolitik diğer risklerle beraber petrol fiyatları yeniden artmaya başladı. Geçtiğimiz günlerde İsrail’in gerçekleştirdiği hastane saldırısı sonrası brent petrolün varil fiyatı 92 dolara dayandı.
An itibarıyla brent petrol 90 dolar olurken, ham petrol ise 87 dolardan alıcı buluyor. Son durum piyasalarda petrolün varil fiyatının 100 dolar olup olmayacağı sorusunu beraberinde getirdi. İngiltere merkezli The Guardian gazetesi petrole ilişkin olası senaryolarını kaleme aldı.
Gazeteye konuşan analistler biri iyi diğeri kötü olmak üzere iki temel senaryoya dikkat çekti. İyi senaryoda savaşın İsrail’in Gazze Şeridi’ne yaptığı saldırılar ile sınırlı kalması yer alıyor. Bu durumun petrol fiyatlarını 93 dolar seviyesinde tutacağı tahmin ediliyor.
IMF, petrol fiyatlarındaki sürekli yüzde 10’luk artışın küresel ekonomik büyümeyi yüzde 0,15 puan azalttığını ve bir sonraki yıl enflasyona 0,4 puan eklediğini tahmin ediyor. Dünya emtia piyasalarında bir varil ham petrolün maliyeti şu anda Hamas saldırısı öncesine göre yaklaşık yüzde 10 daha yüksek.
Petrolde Kötü ve Kıyamet Senaryoları
İkinci ve kötü senaryo ise, İsrail’in kuzey sınırında Lübnan’daki İran destekli Hizbullah güçleriyle çatışmalarla başlayıp sonunda İran’ı çatışmanın içine sürükleyecek daha geniş bir bölgesel çatışmayı içeriyor. ABD’li uçak gemisi gruplarının Doğu Akdeniz’e varması, Washington’un bunun için ihtimaller yarattığını gösteriyor.
Araştırma şirketi Capital Economics’ten ekonomist Nicholas Farr gazeteye yaptığı açıklamasında, “İran destekli Hizbullah, İsrail’le Lübnan’dan karşılıklı füze ateşine girdi ve bu, çatışmada yeni bir cephe açma potansiyeline sahip.” ifadelerini kullandı.
İran’ın savaşa çekilmesinin enerji arzını kesintiye uğratarak ve petrol fiyatlarını yükselterek büyük küresel riskler yaratacağını belirten analist, LNG (sıvılaştırılmış doğal gaz) ihracatında kesinti olması durumunda doğal gaz fiyatlarının da etkilenebileceği uyarısında bulundu.
OMFIF düşünce kuruluşu için yazan ekonomist Meghnad Desai, Lübnan, Mısır ve Suriye’nin yanı sıra diğer Arap devletlerinin de karıştığı daha geniş bir bölgesel çatışmayı tasavvur edebildiğini söyledi. Bu koşullar altında Desai, petrol fiyatının varil başına 150 dolara yaklaşabileceğini, bunun da ABD ve Avrupa’da enflasyonu tekrar çift haneli rakamlara gönderebileceğini söyledi.
Uzmana göre küresel durgunluk tehdidi, merkez bankalarının faiz oranlarını düşürmesine ve niceliksel genişleme programlarını yeniden başlatmasına neden olabilir.
Son olarak, tarihçi Niall Ferguson’un taslağını çizdiği kıyamet senaryosu var. Bu senaryoda Çin, Tayvan’a abluka uygulamak için krizden yararlanıyor ve bunu yaparak Orta Doğu’daki bölgesel çatışmayı üçüncü dünya savaşına tırmandırıyor.
Gazete dünyanın en büyük petrol ihracatçısı ve OPEC’in temel taşı olan Suudi Arabistan’ın kritik bir role sahip olduğuna dikkat çekti.
