Türkiye, Montrö Sözleşmesi’nde edindiği tam haklar doğrultusunda 39 yıllık mağduriyetine son verdi. Yeni düzenleme ile boğazlar üzerinden elde edilen yıllık gelirin 200 milyon dolara çıkacağı bildirildi.
Boğazlardan geçiş ücretinin beş kat arttığı ve 1983 yılında yüzde 75 indirimle sabitlenen kur karşılığı ile ödeme sisteminin kaldırıldığı söylendi.
Sabah gazetesinde yer alan haber, 1983 yılında Türkiye’nin frank bedelinde yüzde 75 indirim uygulayarak bir frankı 0,80 dolar olarak sabitlediğini hatırlattı.
Geçen zamanda bu tutarın dünyada artan enflasyon ve altın değeri karşısında eridiğine dikkat çekilerek, şu anda frank bedelinin 5 kat artırıldığı ve net tonaj başına 4 dolara çıkarıldığı bilgisi verildi.
Boğazlar Üzerinden 40 Milyon Dolar Olan Gelir 200 Milyon Dolara Çıkacak
7 Ekim 2022 tarihinde yürürlüğe giren düzenleme ile şu anda boğazlardan elde edilen fener, tahlisiye ve sağlık rüsumu ücretlerinin 5 kat artırılarak mevcutta 40 milyon dolar olan geliri 200 milyon dolar seviyesine çıkarılacak.
Haberde Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı yetkililerinin, “Gelinen süreçte bugün şu an aldığımız ücreti 5 katına çıkardık. 7 Ekim 2022 itibariyle bu geçerli olacak. 39 yıllık mağduriyet giderildi.” sözleri yer aldı.
Montrö Boğazlar Sözleşmesi
1936’da imzalanan Montrö Boğazlar Sözleşmesi, İstanbul ve Çanakkale boğazları üzerindeki kontrol ve savaş gemilerinin geçişini düzenlemek için Türkiye’ye hak olarak verilen uluslararası bir sözleşmedir.
Montrö Sözleşmesi, Türkiye’ye boğazlar üzerinde tam kontrol hakkı veriyor ve barış zamanı sivil gemilerin özgürce geçişini mümkün kılıyor.
1936 yılında 1 frank 0,29 gram saf altına karşılık geliyordu. Ancak 1983 yılında Türkiye geçiş ücretleri haklarından yaklaşık yüzde 75 feragat etti. 1 altın frankı indirimli değeriyle 0,8063 dolara sabitledi.
Günümüze kadar geçiş ücretleri, güncel döviz alış kurunun altın/frankın indirimli değeri 0,8063 dolar ile çarpılması suretiyle uygulandı.
Sözleşme, Rusya-Ukrayna Savaşında da Gündemde
Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısı ile Türkiye’nin tam hakka sahip olduğu Montrö Sözleşmesi, boğazlar üzerinde kontrol ve savaş gemilerinin geçişini düzenleme hakkı ile gündeme gelmişti.
ABD Savunma Bakanlığı Sözcüsü John Kirby Mart ayında Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik saldırısı hakkında değerlendirmelerde bulunarak, Montrö Sözleşmesi’ne değinmişti.
Kirby açıklamasında, “Montrö’yü nasıl uygulayacağına Türkiye karar verecektir. Bu onların konuşacağı bir meseledir, fakat Rusya’nın hala Karadeniz’e iniş yapan savaş gemilerinin olduğunu biliyoruz.” ifadelerini kullanmıştı.
