Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası(TCMB), “Aylık Fiyat Gelişmeleri” raporunu paylaştı. Raporda, enflasyonu etkileyen kalemler sıralandı. Eylül’de yüzde 83,45’çıkarak yıllık artış oranı 1998 yılından bu yana görülen en yüksek seviyeye ulaşan enflasyona en belirgin katkının enerji ve hizmet gruplarından geldiği belirtildi.
Küresel ham petrol fiyatları ile ilintili olarak gerileyen akaryakıt ve tüp gaz fiyatlarının, elektrik, doğal gaz, şebeke suyu gibi yönetilen/yönlendirilen kalemler ile katı yakıt fiyatlarındaki gelişmelere bağlı olarak yükseldiği ifade edildi.
Enerji enflasyonunun, genel olarak elektrik ve doğal gaz düzenlemesi ile yükseldiği söylendi. Raporda geçen ifadede, “Elektrik ve doğal gaz mesken tarifelerinde yapılan düzenleme sonucunda ilgili kalemlerin fiyatları yüzde 20 ve yüzde 20,98 yükselerek, enerji grubu fiyat artışının sürükleyicileri oldu” denildi.
Ulaştırma ve Kira İkinci Sırada Yer Aldı
Raporda, Eylül’de enerjiden sonra yükselişi göze çarpan grubun, hizmet fiyatları olduğu görüldü.
Söz konusu artışın, hizmetler grubu içerisinde yer alan ulaştırma ve kirada daha belirgin olarak göze çarptığı belirtildi. TCMB açıklaması şöyle:
“Servis ücretlerine bağlı olarak otobüsle şehir içi yolcu taşımacılığının yanı sıra havayolu ve demiryolu yolcu taşımacılığı kalemleri öne çıktı. Karayoluyla şehirlerarası yolcu taşımacılığı ücretleri ise geriledi. Kira alt grubunda aylık artış yüzde 5,45’e yükselirken, mevsimsellikten arındırmış veriler önceki aylara kıyasla hızlanmaya işaret etti. Diğer hizmetlerde fiyatlar aylık bazda yüzde 3,64 arttı.”
Raporda, eğitim harcamalarındaki artışa da dikkat çekildi. Üniversite ücretlerindeki artışların eğitim hizmetlerinde de paralel olarak yükselme yarattığı eklendi.
Gıda Fiyatlarındaki Yükseliş Durmadı
“Aylık Fiyat Gelişmeleri” raporunda, işlenmemiş gıda grubunda taze meyve sebze fiyatlarında yükseliş öne çıktı.
Bunun dışında ise pirinç, yumurta ve kuruyemişte de fiyatlar yüksek oradan arttı; patates ve kırmızı et fiyatları düştü. Raporda yer alan açıklama şöyle:
“Gıda ve alkolsüz içecek fiyatlarının Eylül’de yüzde 1,97 artarken, grup yıllık enflasyonu 2,80 puan yükselerek yüzde 93,05’e çıktı. Yıllık enflasyon işlenmemiş gıdada 2,88 puan artışla yüzde 82,39’a, işlenmiş gıdada 2,52 puan yükselişle yüzde 102,9’a ulaştı.”
Üretici Enflasyonunu da Enerji Kalemi Etkiledi
TCMB raporunda üretici enflasyonundaki artışa da değinildi. Küresel gelişmelerin doğal gaz fiyatlarında yüksek ivme yarattığı ve bunun yurt içi enerji fiyatlarına yansıdığının altı çizildi.
Bu sebeple Eylül’de başlıca elektrik üretimi ve gaz imalatının üretici fiyatlarındaki artışı hızlandırdığı kaydedildi. Raporda yer alan ifade şöyle:
“Yurt içi üretici fiyatları Eylül’de yüzde 4,78 yükseldi, yıllık enflasyon 7,75 puan artışla yüzde 151,5’e çıktı. Ana sanayi gruplarına göre bakıldığında, yıllık enflasyon enerji ve dayanıksız tüketim mallarında daha belirgin olmak üzere tüm alt gruplarda yükseldi. Aylık fiyat artışları sektörler bazında incelendiğinde, uluslararası doğal gaz fiyatlarını takiben önemli artışlar gösteren elektrik-gazın yanı sıra suyun arıtılması ve dağıtılması, giyim eşyası, kömür-linyit, içecek ile inşaat sektörüyle bağlantılı ürünlerin fiyatlarındaki artışların belirgin olduğu görüldü.”
