Son dönemde seçimlere müdahale iddiasıyla gerilen Kanada ve Çin ilişkilerinde önemli bir adım atıldı. Kanada Başbakanı Justin Trudeau ile Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, Salı günü bir görüşme gerçekleştirdi. Görüşmede, Trudeau’nun Jinping’e, Çin’in ülkenin seçimlerine müdahale şüphesiyle ilgili ciddi endişelerini dile getirdiği belirtildi.
Söz konusu müdahale büyük olasılıkla 7 Kasım’da Kanada medyasında yer alan bir habere atıfta bulunuyor. Haberde, istihbarat yetkililerinin, Çin’in 2019 seçimlerine müdahale ettiğinden şüphelendikleri belirtilmişti.
Ayrıca, Kanada’nın en büyük elektrik üreticisinin bir çalışanı tutuklandı ve Çin için ticari sırları çalmaya çalıştığı iddiasıyla Pazartesi günü polis tarafından gözaltına alındı.
Trudeau Endişelerini Dile Getirdi
Hükümet kaynağı, Trudeau’nun Endonezya’nın Bali adasındaki G20 toplantısının oturum aralarında Kanada’daki Çin “müdahale faaliyetleri” hakkındaki endişelerini tartıştığını söyledi.
Çin’in Ottawa’daki büyükelçiliği, toplantıyı veya tartışma konularını doğrulamak için bir açıklama yapmadı.
Trudeau’nun eski dış politika danışmanı ve Ottawa Üniversitesi’nde uluslararası ilişkiler profesörü olan Roland Paris, konuya dair açıklamasında “Kamuoyunda genellikle suskun olan Kanada istihbarat teşkilatları endişelerini belirtiyorlar. Kanada hükümetinin ülkenin demokrasisini güvence altına almak için ek adımlar atmasını gerektirecek bir konu” ifadelerini kullandı.
Politika analisti Paris konuşmasının devamını şu sözlerle getirdi:
“Yıllardır derin dondurucuda olan bir ilişkiden bahsediyoruz, bu nedenle lider seviyesindeki ilk temasın gayrı resmi olması şaşırtıcı değil.”
Ukrayna ve Kuzey Kore de Gündeme Geldi
Kaynak, yaklaşık 10 dakika görüşen Trudeau ve Xi’nin Rusya’nın Ukrayna işgali ve Kuzey Kore’nin yanı sıra Aralık ayında Montreal’de “doğayı korumak ve iklim değişikliğiyle mücadele etmek” için yapılan zirvenin önemini de tartıştığını söyledi.
İki ülke arasında diyaloğun düzenli bir biçimde sürdürülmesinin önemi hakkında da konuştuklarını belirtti.
İlişkiler Uzun Süredir Gerilimli
Kanada ve Çin arasındaki diplomatik gerilim, Huawei Technologies yöneticisi Meng Wenzhou’nun 2018 yılında tutuklanmasından ve ardından Pekin’in iki Kanadalıyı casusluk suçlamasıyla tutuklamasından bu yana yüksek seviyede seyrediyor.
Geçen yıl üç kişinin de serbest bırakılmasıyla soğukluk sona ermiş olsa da, ilişkiler gerginliğini korudu. Ottawa, ulusal güvenlik endişelerini gerekçe göstererek Mayıs ayında Huawei’nin 5G teçhizatının kullanımını yasakladı ve bu ayın başlarında üç Çinli şirkete Kanada’daki kritik mineralleri elden çıkarma emri verdi.
Trudeau ve Xi, en son Haziran 2019’da Japonya’nın Osaka kentinde başka bir G20’nin oturum aralarında bir araya geldi. Bir kez 2015’te G20’nin Türkiye’deki oturum aralarında ve iki kez de 2016 ve 2017’de Pekin’e yapılan resmi ziyaretler sırasında olmak üzere daha önce üç kez daha bir araya geldiler.
