Türkiye İş Bankası Genel Müdürü Hakan Aran, bankacılık sektöründeki gelişmeler, politika faizi, enflasyon ve kur korumalı mevduat (KKM) olmak üzere önemli konular hakkında değerlendirmede bulundu. Ekonomi yönetimi, 2021 yılının Aralık ayında devreye aldığı KKM ile kurdaki yükselişin önüne geçmeyi amaçladı.
Devam eden süreçte, getirilen avantajlarla KKM her geçen gün daha cazip hale getirilirken, Hazine’nin üzerindeki yük de bir o kadar artıyor. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre KKM’de yer alan mevduatlar 21 Nisan haftasında 1,98 trilyon TL ile rekor seviyeye ulaştı.
Hakan Aran, bu duruma ilişkin olarak “KKM’de dönen mevduat o kadar büyüdü ki şu an bitirirseniz kurun hangi seviyeye geleceğini hiçbirimiz bilemeyiz. Bu üründe kalıp, bunun kademeli olarak bitirilmesi lazım. Kademeli olarak bitirilmeden önce de TL’ye olan güvenin sağlanması ve yabancı para konusundaki beklentinin kırılması lazım.” şeklinde bir değerlendirmede bulundu.
KKM’nin 2001’deki gibi bir kur krizinin çıkmamasının güvencesi olduğunu, seçim sonrasında da bir çıkış beklemediğini söyledi. Ekonominin başına gelen her aklı başında yöneticinin muhakkak bunun bir çıkış stratejisini yapacağını ve kimsenin böyle bir krize sebep vermek istemeyeceğini anlattı.
Politika Faizinin Bir Karşılığı Yok
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası geçen hafta yaptığı toplantıda politika faizini yüzde 8,5 seviyesinde sabit bıraktı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada faizlerin düşürülmeye devam edeceğini söylemişti.
Hakan Aran yüzde 8,5’e inen politika faizinin ne mevduatta ne kredi tarafında bir karşılığı olmadığını söyledi.
Bankaların kredileri azaltmasına ilişkin olarak, “Bunun 1.4 katı, 1.8 katı aralığında kredi vermezseniz bu durumda ceza ödemeniz gerekiyor. O yüzden kredilerde sınırlamalar var. Ama mevduatta sınırlama kalkınca, şu anda Türkiye’deki mevduat faizleri yüzde 30’lu seviyelere gelince, o kredideki sınırlama da öyle olduğu yerde kalıp yüzde 13,80 – 17,80 bandında ancak kredi verebilir durumda olduğunuzda sizin müşteriden 30 ile mevduatını alıp 13,80 ile kredi vermeniz gerekiyor. Bu yapılamadığı için bankacılığın mevduat-kredi arasındaki marjı, makası bozulduğu için bankalar kredileri azalttılar.” açıklamasını yaptı.
Bankalar Sürekli Kar Etmiyor
Bankaların hemen hepsi, geçen yılın son çeyreğinde yüksek karlılık elde etti. 2023’ün ilk çeyreğine ilişkin bilançosunu açıklayan bankalardan Akbank 10,7 milyar TL, Garanti Bankası 15,4 milyar TL, Yapı Kredi ise 12,6 milyar TL net dönem karı bildirdi.
Yüksek karları ile gündemde olan bankaların sürekli kar etmediklerini söyleyen Aran, “Karın nereden geldiğini, karın kalemlerini ayrıştırmadan konuşursak ‘sürekli kar ediyor’ diyebilirsiniz. Ama bankalar ana faaliyetlerinden, mevduat toplama ve krediden dolayı ne kar ediyor? Elinde bulundurduğu enflasyona endeksli kağıtlardan dolayı ne kar ediyor? Bunun yanında diğer borsanın hareketli olmasından, kurlarından bu şekilde oynak olmasından ne kar ediyor diye ayrıştırdığınızda, bankaların ana bankacılık konusunda zarar ettiğini görürsünüz.” şeklinde bir açıklamada bulundu.
Bir yıl sonra başka bir seçimi düşünen hiçbir iktidarın enflasyonla o kadar kararlı mücadele edemeyeceğini, bu nedenle sonuç ne olursa olsun bu enflasyonla yaşamak zorunda kalacağımızı dile getirdi.
Enflasyonun 5 yıldan önce tek haneye inmeyeceğini, bu başarılsa bile her şeyin kafasını, gözünü yararak ancak indirilebileceğini ifade etti.
Enflasyonun 5 yıldan önce tek haneye inme fırsatını kaçırdığımızı belirten Aran, Bunu enflasyon yüzde 19 iken konuşuyor olsaydık başka şeyler söylerdim. Ama yüzde 85’e çıkmış, şimdi 43’e inecek olan bir enflasyondaki başarımızla övünürken bunları konuşunca işler gittikçe zorlaşıyor.” ifadesini kullandı.
