Eski İrlanda Başbakanı John Bruton, İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden ticaret anlaşmaları olmadan çıkmasının, AB ile İrlanda Cumhuriyeti ve Birleşik Krallık ile Kuzey İrlanda arasındaki gerginlikleri artırabileceğini söyledi. John Bruton bugün verdiği demeçte 1998 yılında İrlanda Cumhuriyeti ile Kuzey İrlanda arasında imzalanan anlaşmaya işaret ederek; “bu Hayırlı Cuma Anlaşması’nı (Good Friday Agreement) riske atacak” dedi.
Bu hafta yeterli parlamento onayı alamayan Theresa May’in Brexit anlaşması altında, İrlanda’nın backstop’u iki bölge arasında açık bir sınır sağlayacaktı. Fakat Kuzey İrlanda’nın muhafazakar Demokratik Birlik Partisi ve İngiltere’de iktidardaki Muhazafakar Parti’den pek çok milletvekili, anlaşmada backstop olarak tarif edilen düzenlemeye şiddetle karşı çıkıyordu.
Bu taslak artık masada olmadığından İngiltere 29 Mart’ta AB’den ayrılırken, İrlandalı komşular arasında gümrük kontrolleri yapılmaya başlayacaktı.
Tabii, Theresa May ile İngiliz milletvekillerinin bu süreyi geciktirme ve alternatif bir geri çekilme stratejisi için karar alma ihtimalleri de vardı. İşte bu noktada eski İrlanda Başbakanı’nın uyarı niteliğindeki yorumları dikkat çekti çünkü 1994 ile 1997 arasında İrlanda’nın öncüsü ve 2004 ile 2009 yılları arasında AB’nin ABD elçisi olan Bruton; “İrlanda Cumhuriyeti ile Kuzey İrlanda arasındaki ticaret engelleri psikolojik ve politik izolasyon anlamına gelecektir” dedi.
“Kuzey İrlanda’nın milliyetçi topluluğunun açık bir sınırla İrlanda’nın geri kalanından izole edilmemesi ve birlikçi topluluğun Britanya ile Kuzey İrlanda arasındaki serbest döviz sayesinde Britanya’dan izole edilmemesi temeliyle barış yarattık.” diyerek devam etti. Haberde Theresa May’in şu anda hem Avrupa hem de İngiltere’deki milletvekillerini tatmin edecek bir Brexit anlaşması için sil baştan yaptığı aktarıldı.
Bruton’a göre bunlara mevcut anlaşmayı gözden geçirme ve AB ile Norveç tarzı bir ilişki fikrini keşfetme önermesi de dahildi. İskandinav ülkesi bir AB üyesi olmamasına rağmen bloğun pazarının çoğuna erişim hakkı vardı.
Bruton’a göre bir diğer seçenek, Kanada ve AB’nin sahip olduğu Kanada mallarının yüzde 98’inin bloğa gümrüksüz giriş yaptığı anlaşmaya benzer bir düzenlemeydi. Eğer bunların hiçbiri çoğunlukta değilse o zaman Brexit ile devam etmeme konusunun İngiliz halkı tarafından oylanabileceğini fakat bunun tüm alternatifler incelendikten sonra yapılması gerektiğini kaydetti. Ancak Bruton’a göre bu işlem iki yıl önce yapılmış olmalıydı.
