Ünlü ekonomist Mahfi Eğilmez, bugün “Ekonomide Hile” başlıklı bir yazı paylaştı. Ekonomide illüzyon da denilebilecek ekonomide hilenin, tıpkı kanuna karşı hile gibi bazı boşluklardan, farklı anlamlardan, farklı yorumlardan yararlanarak gerçeği farklı göstermek anlamına geldiğini belirterek GSYİH ve enflasyon olmak üzere iki örnek üzerinde durdu.
kolayca yatırım yapın
Resmi verilerin ortaya serdiği gibi Türkiye, ekonomi için kritik iki göstege olan gayri safi yurt içi hasıla (GSYH) ve enflasyonda öne çıkan ülkelerden.
Ekonomide büyüme olarak da ifade edilen GSYH, son beş yılda sırasıyla yüzde 1,9, yüzde 11,4, yüzde 5,5, yüzde 5,1 ve 2024’te tahmini yüzde 3,9 büyüdü.
Eğilmez, Türkiye’de yüksek olan GSYH hakkında şöyle açıklamada bulundu:
“Türk Lirası üzerinden hesaplanan GSYH cari fiyatlarla (yani içinde fiyat artışları, enflasyon olarak) hesaplanır. Dolayısıyla enflasyon ne kadar yüksekse cari fiyatlarla GSYH o kadar yüksek çıkar. Sonra bu şekilde bulunan GSYTH o yılın USD/TL kuruna bölünerek dolar cinsinden hesaplanır. Burada da kur ne kadar düşükse dolar cinsinden GSYH o kadar yüksek çıkar…
…Enflasyon yükseldikçe ve kur sabit kaldıkça bizim GSYHUSD de o kadar yüksek çıkar. AKP, yıllardır GSYHUSD’yi yüksek çıkarmak için kuru bastırıyor. GSYHUSD’nin yüksek çıkmasının en önemli koşulu enflasyonun kur artışından yüksek olması. O nedenle enflasyonun öyle fazla düşürülmeye çalışıldığına da pek inanmayın.”
GSYH’nin ardından enflasyonu ele alan Eğilmez, dün açıklanan Ocak ayı enflasyon verileri hakkında şöyle açıklamada bulundu:
“2025 yılına girilirken asgari ücret, memur ve emekli maaşları artırıldı. Bu artışlar enflasyonun oldukça gerisinde kaldı. Özel kesim ücretleri enflasyona uygun olarak artırıldı. Artışlar enflasyonun gerisinde kalsa da piyasa zamları çok daha yüksek oranlarda yaptı. Kamu kesimi de ücret artışlarının yarattığı gelir açığını kapatabilmek için elektrik, doğal gaz, benzin, alkol ve tütün ürünleri gibi kendi yönetimi altında olan mallara zamları yaptı. Bunlara ek olarak vergi oranları, harçlar, trafik cezaları, idari cezalar da yeniden değerleme oranı olan yüzde 44 oranında artırıldı. Bunların hepsi Ocak ayında yapıldı. Niçin yıla yayılı olarak yapılmadı da Ocak ayında yapıldı?”
Eğilmez, şöyle sürdürdü:
“Çünkü 2024 yılı Ocak ayında aylık enflasyonun yüzde 6,7 idi. Bu çok yüksek bir oran. Zamları hesapladılar ve bu oranın biraz altında etki yapacak şekilde yaptılar. Sonuçta Ocak ayı enflasyonu yüzde 5,03 ile geçen yılın 1,67 puan düşük çıktı. Bunun sonucunda 12 aylık enflasyon da baz etkisiyle yüzde 44,38’den yüzde 42,12’ye düştü.”
Enflasyonu böyle ayarlamanın dere yatağını değiştirip tarlayı sulamak gibi bir şey olduğunu belirtti.
