İlk süper bilgisayar olan Atlas, 1960’larda ortaya çıkmıştı. Bilgisayar, Manchester Üniversitesi’nde oluşturulmuştu. Bugün evlerimizde bulunan sıradan masaüstü bilgisayarlardan çok daha az bir performansa sahipti. Fakat önemi performansı ya da özelliklerinden çok, günümüz bilgisayarlarına öncülük etmesinden kaynaklanmaktadır. 60’lı yıllardan günümüze kadar bu alanda inanılmaz bir sıçrama yaşandı. İlerleyen teknoloji sayesinde hızla gelişmye devam etmektedir.
Süper bilgisayarlara ise ayrı bir parantez açmak lazım. Asrın buluşu olarak tabir edilen makineler, günlük kullandığımız bilgisayarlardan çok daha üstün özelliklere sahip. Onların imalatı tamamen özel nedenlerle gerçekleştiriliyor. İşlemci hızları inanılmaz boyutlardadır. Bu bilgisayarlar daha çok; küresel ısınma, hava tahminleri, yer bilimi vs. olmak üzere bilim adamlarının işlerini daha iyi ve daha seri yapabilmeleri için özel olarak tasarlanmıştır.
Pekin Bilgisayar Merkezi’nde bulunan üst düzey bir bilim adamına göre, bu tek parça süper bilgisayarların toplam kapasitesinin sadece küçük bir bölümünü kullanabiliyoruz. Ona göre bu bilgisayarların yapabilecekleri akıl almaz boyuttadır! Tabi ki ünlü bilim adamı olaya başka bir pencereden de bakıyor. Bir bilgisayar ne kadar iyi olursa olsun 5 yıl sonra sadece yenisinin kötü bir versiyonu olarak anılacaktır. Bu iddiaya rağmen, uluslar hala gelişen teknolojiye ve süper bilgisayarlara milyarlarca dolar yatırım yapmaya devam ediyor. Bizler de bu yazımızda sizlere bu bilgisayarları ve kısaca özelliklerinden bahsetmeye çalışacağız.
İşte karşınızda dünyanın en etkileyici 10 süper bilgisayarları:
10 IBM Roadrunner – ABD
130 Milyon Dolar
Roadrunner isimli bu bilgisayar; ABD’de bulunan New Mexico Los Alamos Ulusal Laboratuvarı için IBM tarafından tasarlanmıştır. 2008 yılında faaliyete geçen bilgisayardan beklenen 1.7 petaflop üst performansı sergilemesiydi.
25 Mayıs 2008 tarihinde düzenlenen dünyanın ilk top 500 petaflop listesine göre 1.026 PFLOPS elde etti. Sonunda top 500 listesinde üst sıraya kadar ulaşarak, aynı yılın kasım ayında 1.456 PFLOPS üst performansa ulaştı. Ayrıca bu makine başka bir listede dünyanın en enerji verimli 4. süper bilgisayarı oldu.
9 Vulcan BlueGene/Q – ABD
100 Milyon Dolar
Vulcan, DOE için IBM tarafından oluşturulan 24-raf süper bilgisayar sistemidir. Kaliforniya, Livermore Lawrence Livermore Ulusal Laboratuarı’nda yapıldı. Bu bilgisayar saygın bir kuruluş tarafından düzenlenen top 500 listesinde zirvede yer almıştır. Şu anda ise dünyanın 9. en hızlı süper bilgisayarıdır.
Vulcan, Lawrence Livermore Ulusal Laboratuarı’nda biyoloji araştırmaları, plazma fiziği, iklim bilimi, moleküler sistemler, katı ve sıvı mühendisliği ve diğer karmaşık konular için 2013 yılında kullanılabilir hale getirildi. Ayrıca DOE’nin ve Ulusal Nükleer Güvenlik İdaresi (NNSA) misyonlarını desteklemek için kullanılır.
8 SuperMUC – Almanya
111 Milyon Dolar
SuperMUC şu anda dünyanın 14. en hızlı süper bilgisayardır. 2013 yılında en hızlı onuncuydu, ama teknolojik gelişmelerle daha hızlıları, onu geçmeyi başardı. Bununla birlikte, Almanya’daki ikinci en hızlı süper bilgisayarıdır. SuperMUC, Bavyera Bilimler Akademisi’nde Leibniz Süper Bilgisayar Merkezi (LRZ) tarafından işletilmektedir. Burası Münih yakınlarında yer alır.
Sistem IBM tarafından oluşturulan Linux üzerinde çalışır. 19.000 üzerinde Intel ile Westmere-EX işlemci içerir. Bilgisayar, 3 PFLOPS’un biraz üzerinde bir performansa sahiptir. IBM sistem işlemcilerini soğutmak için, gelişmiş soğutma formu Aquasar denilen, sıcak su sistemini kullanır. Tasarım bu yeni soğutma sistemiyle %40 oranında elektrik kullanımını azaltır.
SuperMUC; tıp, astrofizik, kuantum, hesaplamalı akışkanlar dinamiği, yaşam bilimleri, hesaplamalı kimya, genom analizi ve deprem simülasyonları gibi alanlarda Avrupa araştırmaları tarafından kullanılır.
7 Trinity – ABD
174 Milyon Dolar
ABD hükümeti süper bilgisayar üreticileri Cray Ulusal Nükleer Güvenlik İdaresi’ne Sonexion depolama sistemi ile birlikte, Cray süper bilgisayar XC’yi tasarlaması için 174 milyon dolar sözleşme teklif etti. Trinity Amerika’nın nükleer cephaneliğini güvenli ve etkili tutmak için kullanılır.
Trinity NNSA Gelişmiş Simülasyon ve Bilişim Programı kapsamında Sandia Ulusal Laboratuarı ve Los Alamos Ulusal Laboratuarı ortak çaba ile oluşturuldu. Trinity’in tam olarak ne zaman çalışacağı belli değil. Süper bilgisayarın ABD savaş durumlarındayken, ülkenin nükleer cephaneliği için çalışacağı söyleniyor.
6 Sequoia BlueGene/Q – ABD
250 Milyon Dolar
Petabayt BlueGene / Q isimli süper bilgisayar, Sequoia Gelişmiş Simülasyon ve Bilişim Programı kapsamında NNSA için yine IBM tarafından geliştirilmiştir. Bu bilgisayar 2012 yılındaki top 500 listesinde dünyanın en iyi bilgisayarı olmayı başardı. Dünyanın en hızlı süper bilgisayarı oldu. Şu anda 20 PFLOPS ya da saniyede 20 trilyon teorik pik ile 3. Sırada yer alıyor.
Sequoia, 10 petaflop performansını geçen ilk süper bilgisayar oldu. Bazı rekor kıran bilim uygulamaları sistem üzerinde çalıştırılmıştır. Örneğin insan kalbinin elektro fizyoloji, kardiyot kodu, gerçek zamanlı simülasyon ile yaklaşık 12 PFLOPS elde etti. Bilgisayarın diğer amaçları Arasında; astronomi, enerji, insan genomu, iklim değişikliği ve tabi ki nükleer silah çalışmaları var.
5 ASC Mor ve BlueGene/L – ABD
290 Milyon Dolar
Bu 2 süper bilgisayar bir paket olarak geldi. 290 milyon dolara IBM’e ihale edileceği 2002 yılında DOE tarafından açıklandı. Lawrence Livermore Laboratuarı’nda 2005 yılında kurulan iki makine, 2010 yılında görevden alındı. O zamanlar top 500 listesinde 66. sırada yer alıyordu. BlueGene / L, BlueGene / Q,modelinin bir alt modelidir.
ASC Mor, BlueGene / L gibi küresel iklim değişikliği tahminlerini, atmosferik yoğunluk ve kirlilik arasındaki etkileşimi inceleme gibi önemli bilimsel alanlara odaklanmıştır. Bir basın toplantısında DOE, bu 2 sistemin top 500 listesindeki, diğer makinelere oranla 1.5 kat daha fazla işlem gücüne sahip olduğunu açıkladı.
4 Sierra ve Summit – ABD
325 Milyon Dolar
Bilgisayar, IBM Power Sunucular ve Nvidia Tesla GPU hızlandırıcılar kullanılarak tasarlanmıştır. Sierra ve Summit olarak adlandırılan iki süper bilgisayar 2017 yılında kurulacak. Şu an da Çin’de bulunan Tianhe-2’den iki kat daha fazla hız sağlayabiliyor. Summit, 300’e kadar PFLOPS işleme yeteneğine sahipken, Sierra sistemi 100’den fazla PFLOPS ile çalışabilir.
Lawrence Livermore Ulusal Laboratuarı’nda bulunan Sierra’nın amacı ülkenin nükleer programının güvenliğini ve etkinliğini sağlamak olacaktır. Bu arada Summit ise Oak Ridge Ulusal Laboratuarında dünya çapında bilimsel uygulamalar için kullanılacaktır.
3 Tianhe 2 – Çin
390 Milyon Dolar
Belirttiğimiz gibi Çin’in Tianhe 2 isimli bilgisayarı dünyanın en hızlı süper bilgisayarıdır. Tianhe 2, 1.300 bilim adamı ve mühendislerden oluşan bir ekip tarafından geliştirildi ve Guangzhou Ulusal Süper Bilgisayar Merkezi’nde yer almaktadır. 2013 yılından bu yana top 500 listesinde 1. sırada yer almaktadır. Tianhe 2’ye 863 yüksek teknoloji programı sponsor oldu.
Bilgisayar, Çin’in Savunma Teknolojisi Ulusal Üniversitesi (NUDT) tarafından tasarlanmıştır. Ayrıca süper bilgisayar Çin’in kendi işlemci geliştirme endüstrisi için bir destek olurken, ABD tarafından gerçekleşen bu hareket, Intel ve onların tedarikçilerine ve ABD bilgi teknolojisi gelişimine bir darbe oldu.
Tianhe-2’nin saniyede 33.860 trilyon hesaplama yapması mümkün. Süper bilgisayarın bir saatte yaptığı hesaplamaları 1.3 milyar kişi 1.000 yılda zor hesaplar. Tianhe-2 analiz ve hükümet güvenliği uygulamaları için kullanılır.
2 Earth Simulator – Japonya
500 Milyon Dolar
Earth Simulator 1997 yılında Japon hükümeti tarafından geliştirilmiştir. Proje, bugünün ekonomisinde yaklaşık 500 milyon dolar maliyetindedir. Küresel iklim modelleri çalıştırmak, küresel ısınmanın etkilerini ve jeofizikte katı toprak sorunlarını değerlendirmek için kullanılan birçok paralel vektör süper sistemi olarak geliştirilmiştir.
Earth Simulator (ES) Japonya Uzay Araştırma Kurumu, Japonya Atom Enerjisi Araştırma Enstitüsü, ve Japonya Deniz Bilimleri ve Teknoloji Merkezi için geliştirilmiş, 2002 yılında tamamlanmıştır.
ES, 2002- 2004 yıllarında dünyanın en hızlı süper bilgisayarı oldu, ama 21. yüzyılın başında bu değişti. Earth Simulator Sistemi, bilgisayarı depremlerden ve yıldırımdan korumaya yardımcı olacak özelliklere sahiptir.
1 Fujitsu K Japonya
1.2 Milyar Dolar
Japonya dünya üzerinde 2 en pahalı süper bilgisayara sahip olmasına rağmen, süper bilgisayar teknolojisi olarak eksik olmuştur. “K “bilgisayar Japon kelime “kei”’den gelmektedir ve anlamı 10 katrilyondur. Bilgisayar, 11 PFLOPS bir teorik zirve hızı ile dünyanın dördüncü en hızlı süper bilgisayarı olmuştur. Kurulan sistemin maliyeti yaklaşık 1.2 milyar dolar.
Makine 2011 yılında, dünyanın en hızlı süper bilgisayarı olarak sıralandı. Kasım 2011’de top 10 PFLOPS’ta resmen ilk bilgisayar oldu. 2012 yılında K, dünyanın en hızlı süper bilgisayarı olarak IBM Sequoia’da yerini almıştır. Hesaplamalı Bilim için RIKEN Gelişmiş Enstitüsü’nde bulunan K bilgisayar, Dünya simülatöründen 60 kat daha hızlıdır. K ile bir milyon masaüstü bağlantılı bilgisayarları kullanarak elde edilecek 9.89 MW gücü yakalayabilirsiniz.
Ülkesinin adını söyleyerek devam eden cümlede “bilim adamları şunu söylüyorları…” hatırlarız hepimiz. İşte o cümlelerin kurulmasında en büyük yardımcıları olan süper bilgisayarlar bunlardır. Gelişen teknoloji daha nasıl olanaklar sunar bilinmez ama şimdiki durumu bile şaşkınlık vermeye yetiyor, diye düşünüyorum. Siz ne dersiniz?
