Geçen yıl oldukça yüksek getiriler sağlayan borsada yılbaşından bu yana yüzler gülmedi. 2 ay önceye kadar küresel pay piyasalarından pozitif ayrışan borsa, Aralık’ta yatırımcı akınına uğradı. 2023’te milyonlarca insan büyük ümitlerle borsa endekslerini takip etmeye başladı. Ancak yılbaşından bu yana ortaya çıkan gerilimler, krizler ve ekonomik belirsizlik adeta borsaya çelme taktı.
Bu yıl için seçimin borsayı strese sokacak ana faktörlerden biri olduğu zaten biliniyordu. Uzmanlar sıklıkla 2023’te geçen yıl elde edilen kazanç oranlarının sağlanamayacağını vurguladılar. Ocak ayının ilk günlerinde ılımlı hareket etse de devam eden günlerde işler beklenildiği gibi gitmedi.
Beklenmedik Boyutta Düşüşler
Düşüşlerin başladığı ilk günlerde analistler bunun gayet normal olduğunu, 2022’de çok fazla şişen borsanın yükünü boşalttığını belirttiler. Ancak kimse endekslerdeki yatay hareketliliğin bu denli ciddi boyutlarda olacağını tahmin etmiyordu.
Düşüşlerin birbirini takip ettiği günlerde tanınan ekonomistler kayıplara anlam veremediklerini, bunun arkasında ciddi bir manipülasyon olabileceğini paylaştı. Bu kapsamda birçok yatırımcı Sermaye Piyasası Kurulu’nun konuya müdahale etmesini ve düşüşlerin arkasındaki kişileri, aracı kurumları ya da şirketleri açığa çıkarmasını istedi.
Yeni Yatırımcı Tozu Dumana Kattı
Borsada uzun yıllardır işlem yapan yatırımcılar, sert düşüşlere biraz olsun sabır gösterip normal karşılamayı başarsa da borsaya son aylarda katılan yatırımcılara aynı direnci gösteremedi.
2022’de emtialardaki ve kripto para birimlerindeki durgunluk binlerce kişinin borsaya yönelmesine neden oldu.
Borsanın çok kazandırdığını duyup büyük bir iştahla buraya yönelen yeni yatırımcılar, kısa vadede büyük kazançlar elde etmeyi bekledi. Ancak meydana gelen ciddi kayıplara katlanamayan veya katlanmak istemeyen yatırımcılar borsadan çıkarak satış trendinin başrolü oldu.
Finansal piyasalarda alternatifleri olmayan ve varlıklarını enflasyona karşı korumak isteyen yatırımcılar, gayrimenkul sektöründe de aradığını bulamadı.
Yeni yatırımcıların kayıp yaşamasının ve beklentilerine karşılık bulamamasının en büyük nedeni de geç kalmış olmaları. Ekonomist İslam Memiş, borsa ile ilgili yaptığı bir değerlendirmede, “BIST 100 5500 puan iken borsaya katılanlar şimdi çıkıp ‘tüh battık’ demesinler” ifadelerini kullanmıştı. Memiş, trene ne zaman binildiğinin büyük önem taşıdığını aktarmıştı.
Geçen yıl borsada rekor üstüne rekor kırılan bir ortamı geride bıraktık. İnanılmaz kazançlar sağlayan borsada geçen yıl yabancı yatırımcıların olumlu anlamda ciddi bir katkısı olmadı. Öyle ki yabancı yatırımcılar genelde satış yapmayı tercih ederek toplam 4 milyar dolarlık hisse senedi sattılar.
Borsa için Keskin Viraj
Borsanın bu yıl odaklanacağı, yüksek bir ihtimalle de olumsuz etkileneceği ana faktör seçim süreci olarak karşımıza çıkıyor.
Sandıktan ne çıkacağı yurt içindeki tüm piyasaların, özellikle de borsanın yönünü belirleyecek.
AK Parti’nin seçimleri kazanması, mevcut ekonomi politikalarının devam edeceğini gösteriyor. Bu süreçte AKP hükümeti, düşük faizi ve kuru tutmayı sürdürebilir. Bu kapsamda muhtemelen alternatifsizlik içinde kalan yerli yatırımcı soluğu yine borsada alacak.
Muhalefet Kazanırsa Ne olur?
Seçimleri 6’lı masanın kazanması halinde borsa için çok farklı senaryolarla karşılaşabiliriz. Öyle ki başta ana muhalefet Cumhuriyet Halk Partisi, Batı’nın ekonomik modelini benimsiyor.
Avrupa’nın yürüdüğü adımları izleyen 6’lı masa, yürüteceği ekonomi modeli ile yabancı sermayenin ilgisini çekip güvenini kazanabilir.
Böylece borsa son yıllarda en büyük eksikliğini çektiği yabancı yatırımcı dalgasına tekrar kavuşabilir.
Yabancı yatırımcıların Borsa İstanbul’a yönelmesi, yerli yatırımcıları da motive ederek borsaya olan talebi büyük oranda artırabilir.
Her halükarda bu süreçte borsanın strese gireceğine kesin gözüyle bakılıyor. Uzmanlar, 2023 yılında yatırımcıların orta veya uzun vadeli düşünüp ona göre yatırım yapması gerektiğini öneriyor.