İran resmi ajansı IRNA’dan alınan bilgiye göre, ülkenin Dışişleri Bakan Yardımcısı Abbas Arakçi geçtiğimiz hafta gerçekleştirilen G7 Zirvesi’nde Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve ABD Başkanı Donald Trump’ın görüştüğünü ve petrol satışı konusunda ABD’nin esnek davranmaya başladığını söyledi.
Konuyu değerlendirmeye alan Arakçi, nükleer anlaşmadan ABD’nin tek taraflı olarak çekildiğini ve ardından İran’a yönelik “azami baskılara” karşı İran’ın anlaşmadaki taahhütlerini azalttığını anımsattı. Bununla birlikte İran’ın petrol satışının garantilenmesi ve bankacılıktaki problemlerin giderilmesinin ülkenin nükleer anlaşmayı tam anlamıyla uygulaması için gerekli olduğunu belirtti.
Bu taleplerin Avrupa ile yapılan görüşmelerde ifade edildiğini söyleyen Arakçi, Avrupalılara bazı fırsatların sunulduğunu açıkladı. Avrupalı firmaların İran’dan petrol alımı için gerekli olan ABD’den izin alması ya da bunun yerine İran’ın satması gereken fakat ABD yaptırımları yüzünden satılamayan petrol kadar bir kredi sağlanması seçeneğinin bunlardan biri olduğu öğrenildi. Ardından bunlar olmadan söz konusu anlaşmanın eksiksiz olarak uygulanmasının mümkün olmayacağını belirtti.
Bilindiği gibi Macron ve İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif G7 Zirvesi’nde bir araya gelmişti.
Daha sonra Macron’un Trump’la da G7 kapsamında bir araya geldiğini hatırlatan Arakçi, ABD’nin petrol ihracatı konusunda esneklik göstermeye başladığını iddia etti. “Fransa’daki G7 Zirvesi sırasında Macron, Trump ile görüştü ve ABD tarafı İran petrolüne izin verilmesi konusunda esneklik gösterdi. Bu, ABD’nin azami baskı politikasının yarılması ve İran’ın azami direniş politikasının başarısıdır.” dedi. Fakat Arakçi bu iddiasını somut bir örnekle destekleyemedi.
Diğer taraftan o sıralarda da Trump yönetiminde buluanan ABD, 8 Mayıs 2018 tarihinde 2015 yılında İran2la imzalanan nükleer anlaşmadan çekilmişti. Bunu İran’ın balistik füze ve bölgesel çalışmalarını da kapsayan yeni bir anlaşma için yapan ABD, ardından Tahran’ın petrol satışını hedef alan yaptırımlarını ortaya koymuştu.
Washington’ın anlaşmadan çekilmesiyle Almanya, İngiltere ve Fransa Tahran’ı anlaşmada tutmak istedi. Bu sebeple üç ülke İran’la ticaretin kolaylaştırılması ve Avrupalı firmaları ABD yaptırımlarından koruma amacıyla Ocak ayında INSTEX adlı özel bir ödeme mekanizması oluşturmuştu.
Fakat Tahran, söz konusu mekanizmanın yalnızca ilaç ve gıda ticaretinden ibaret olmasına tepki göstermiş, İran bunun petrol ticaretini de kapsamasını talep etti. Ayrıca İran, ABD’nin yaptırımlarına karşılık 1 Temmuz tarihinden itibaren nükleer anlaşmadaki taahhütlerini kademeli şekilde durdurdu.
Tahran’dan gelen uyarı, Avrupa’nın gerekli adımları atmaması durumunda 6 Eylül’de anlaşmadaki taahhütleri azaltmada üçüncü aşamaya geçileceğine işaret etti. Bunun yanında Macron ve Trump’ın G7’deki buluşmasına dair öğrenilen bir detay dikkat çekti. Macron burada Trump’tan İran petrolüne yönelik yaptırımları hafifletmesi için bir istekte bulunmuştu.
Tüm bunlarla birlikte geçtiğimiz günlerde Zarif, ABD ile yaptırım krizi devam ederken, gerginliğin yükselmesini istemediğini açıklamıştı. Ne ABD ne de İran müzakere için adım atmıyorken, Zarif tansiyonun artırmak gibi bir amaç gütmediğini ifade etmişti.
İki ülke arasında aylardır devam eden gerilim Trump’ın ülkeye uyguladığı yaptırımlardan bir türlü geri adıma atmamasıyla daha da kızışıyor. Fakat G7 Zirvesi’nde kendisine yöneltilen soruları yanıtlayan Trump, görüşmeyi kesin bir dille reddetmemişti.
