Avrupa Merkez Bankası (AMB), ticari gayrimenkul piyasasına dair hazırladığı raporda risk uyarısında bulundu. Söz konusu raporun gayrimenkul yatırım fonlarının (GYF) son on yılda önemli ölçüde büyüdüğünü ortaya koymak, Euro Bölgesi ticari gayrimenkul (CRE) piyasalarında aktif olan yatırım fonlarının finansal istikrar risklerini analiz etmek için hazırlandığı belirtildi.
kolayca yatırım yapın
Geçtiğimiz son on yılda gayrimenkul yatırım ortaklığı (GYO) sektörünün önemli ölçüde büyüdüğü ve şu anda Euro Bölgesi’ndeki CRE piyasalarının yüzde 40’ını oluşturduğu ifade edildi.
Bu durumun ise gayrimenkul piyasasındaki ve GYO’lardaki gelişmelerin giderek birbirine bağımlı hale geldiği anlamına geldiğine dikkat çekildi.
Bu sebeple GYF sektöründeki istikrarsızlığın, CRE piyasaları için sistemik etkilere sahip olabileceği, bunun da daha geniş finansal sistemin istikrarını ve reel ekonomiyi etkileyebileceği belirtildi.
Emlak Piyasasında Açık Kırgınlık İşaretleri Var
Büyük makro-finansal görünümdeki belirsizlik ve parasal sıkılaştırmadan kaynaklanan azalan piyasa likiditesi ve fiyat düzeltmeleri dahil olmak üzere emlak piyasalarında açık kırılganlık işaretleri olduğu aktarıldı.
Açık uçlu GYO’ların, aktifleri ve pasifleri arasındaki yapısal likidite uyumsuzluğu nedeniyle itfalara karşı savunmasız olduğu, bu durumun Euro Bölgesi CRE piyasaları için önemlerinin yanı sıra, GYO’lar için ortak ve kapsamlı bir politika çerçevesine duyulan ihtiyacın altını çizdiği söylendi.
Rapora göre GYO’ların net varlık değeri 2012’nin dördüncü çeyreği ile 2022’nin dördüncü çeyreği arasında üç kattan fazla artarak 323 milyar Euro’dan 1.040 milyar Euro’ya yükseldi.
Bu fonların büyük kısmı Almanya, Lüksemburg, Fransa, Hollanda ve İtalya’dan oluşurken, diğer ülkelerde de kapsamlı bir büyüme söz konusu.
Yatırımcıların bu fonlardan sık sık para çekme fırsatı elde ettikleri fakat yeterli miktarda likit olmadığı için bir dengesizlik olduğu belirtildi.
Daha fazla kar çıkarılma işlemi gerçekleşmesi halinde ise finansal istikrarın tehlikeye girebileceği, bunun da gayrimenkul piyasası üzerindeki baskıyı daha da artırabileceği konusunda uyarı yapıldı.
CRE sektöründeki kırılganlıkların tüm Euro Bölgesi’nde yaygın olduğu ancak belirgin bir GYO varlığına sahip ülkeler için görünümün olumlu olmadığı kaydedildi.
“Euro Bölgesi gayrimenkul piyasalarında yatırım fonlarının artan rolü: riskler ve faktörler” adlı raporda ele alınan diğer konu başlıkları şu şekilde oldu:
- Mevcut güvenlik açıkları CRE pazarındaki tüm sektörleri etkilerken, bazı ülkeler diğerlerinden daha fazla etkileniyor gibi görünüyor.
- GYO’lardaki önemli bir güvenlik açığı, fon varlıklarının likiditesi ile itfa koşulları arasındaki uyumsuzluktur.
- Euro Bölgesi’nde büyük farklılıklar olsa da bazı ülkeler açık uçlu fonlarda büyük bir paya sahipken, nispeten düşük nakit tamponlarına sahiptir.
- Likidite uyumsuzluğundan kaynaklanan konjonktürel davranış, CRE piyasalarının istikrarını olumsuz etkileyebilir.
- Yatırımcılar, fonların portföy varlıkları nadiren yeniden değerlendiği için fiyat düzeltmeleri bekleyebilirler.
- Euro Bölgesi GYO’larının sınır ötesi yatırımları, CRE piyasalarında birbirine bağlılığı artırmaktadır.
- Kaldıraç, GYO sektöründeki kırılganlıkları daha da artırabilir ve finansal sistemin diğer bölümlerinde yayılma etkilerine yol açabilir.
- CRE piyasaları ve daha geniş finansal istikrar için oluşturdukları riskler dikkate alındığında, GYO’ların yapısal kırılganlıklarını ele alacak politikalar geliştirilmelidir.
- Açık uçlu fonlar, likidite uyumsuzluğunu ele almaya ve fon direncini artırmaya çalıştıkları için şu anda uluslararası politika yapıcıların odak noktasıdır.
