Dünyada Yok Olmak Üzere Olan 10 Dil

Yaklaşık her iki haftada bir kere, 1 dilin öldüğü tahmin edilmektedir. Bu durum, dünya çapında hayvanların soyunun tükenmesi gibi oldukça ürkütücüdür. Diller; toplum, sanat ve iletişim yöntemleri ile birlikte insanlık tarihi boyunca her zaman değişkenlik göstermişlerdir.

Bazı dilbilimciler, her dilin kendi içinde benzersiz dünya görüşleri ve kavramları ifade yeteneği içerdiğini söyler. Ayrıca dilin korunması gerektiğini de belirtirler. Mantıken, bir dil öldüğü zaman onunla ilgili çok kavramda yok olup gider. Türkiye’de de birçok dil, bu tehlikeyle karşı karşıyadır. Bu dillerden bazıları; Lazca, Zazaca, Hemşince ve Abhazca’dır.

Araştırmacılar ve hükümetler, dünya çapında kültürün vazgeçilmez bir parçası olan dili koruma yoluna gidiyor. Bu listede tehlikede olan diller ve dillerin çeşitli aşamaları vardır. Bu diller gerçekten yok oluyor ve son birkaç konuşucudan ses kayıtları alarak korunmaya çalışılıyor.

Dünyanın çeşitli yerlerinden, nesli tükenmekte olan 10 dil sizlerle:

10 Taos

800 Yerli Konuşucu

New Mexico, Taos Pueblo’da konuşulan Taos; şu anda sadece 800 yerli konuşucu aracılığıyla hayatta. Dil üzerine çalışan Dilbilimci George Leonard Trager; dilin detaylarını paylaşmak için kalan 800 kişiyle iletişime girmeye çalışmaktadır. Fakat ünlü dilbilimci, konuşucuların araştırmaya isteksiz olmasından yakınıyor.

Taos dilini konuşanların önündeki engel, İspanyolcadır. Genç nesil, giderek küreselleşen dünyada İspanyolcaya daha çok önem vermektedir.

9 Amahuaca

500 Yerli Konuşucu

Güney Amerika’da yerli bir dil olan Amahuacayı konuşan çok az insan kalmıştır. Bu dille birlikte kültürleri de kaybolmayla yüz tutmuştur.

Bu dil, Peru ve Brezilya’da da görülür. Ancak şu anda dil, sadece 500 veya daha az kişi tarafından konuşmaktadır. Bu dilin koruma sorunları oldukça fazla; şu anda herhangi bir okulda resmi dil olarak öğretilmemektedir.

8 Seneca

100 Yerli Konuşucu

Seneca halkı tarafından konuşulan dil, gerçekten ölmek üzeredir. Seneca kabilesi, Iroquois Konfederasyonu’nun 6 milletinden biridir ve Kanada ile ABD arası bir bölgededir. Dili konuşan genç kuşağın çok az üyesi vardır. Bu dili koruma çabaları sürmektedir. Yaşlı Seneca kabile üyeleri, gençlere dili öğretmek için çaba sarf etmektedir.

7 Bella Coola

50 Yerli Konuşucu

Bella Coola, Kanada Britanya Kolombiyası’nda konuşulan bir dildir ve dilin sadece, 50 konuşanı vardır. Ayrıca Nuxalk olarak bilinen dil, bu noktada sadece 20 büyük tarafından konuşulmaktadır. Ama henüz her şey kaybedilmiş değildir. Şehirde bu dili okutan okullar var ve Bella Coola, okullara giriş için ikinci bir dil olarak kullanılmaktadır.

6 Bom

20 Yerli Konuşucu

Yok olmayla yüz yüze olan başka bir dil ise Bom dilidir. Sierra Leone’de 5,7 milyon nüfuslu ülkenin tahmini Bom dilini konuşan sayısı, sadece 20’dir. Şu anda dil tamamen kaybolmuş değil. Ama 50 yaşın altındaki kimse bu dili bilmemektedir. Bu tehlike dilin, gelecek nesillere aktarılma şansını zora sokmaktadır. Ülkenin çoğunluğu daha yaygın olarak konuşulan Mel dillerini kullanıyor ve Bom dilini korumak için çok az şey yapılıyor.

5 Onondaga (New York)

10 Yerli Konuşucu

Iroquois Konfederasyonu’na mensup diğer bir kabile Onondaga’dır. Dilleri kendi isimleriyle anılmaktadır ve bu dil sadece 10 konuşana sahiptir. Onondaga insanları aslen New York eyaletinden gelmişlerdir.

Onondagalıların dili, Avrupa ile etkileşim sürecinden bu yana yavaş yavaş ölmektedir. Dil, daha önce Kanada ve ABD’de konuşulmaktaydı ancak şimdiler de sadece New York’ta 20 kişi tarafından konuşulmaktadır. Çocuklar artık bu dili öğrenmiyor ve çoğu insanın artık bu dilden ümidi yok.

4 Abaga

5 Yerli Konuşucu

Abaga dilinde yazılmış çok az kaynak vardır. Bu gizem, dili korumayı daha da zorlaştırmaktadır. Dünyanın sadece küçük bir kısmında konuşulan dil, şimdi neredeyse tükenmiş durumdadır. Papua Yeni Gine’de bu dili konuşan sadece 5 kişinin kaldığı tahmin ediliyor.

3 Mescalero-Chiricahua Apache (Oklahoma)

3 Yerli Konuşucu

Mescalero-Chiricahua Apache, Oklahoma ve New Mexico’da konuşulan bir dildir. Oklahoma dilinin desteğe ihtiyacı vardır. Kuzey Amerika’da birçok yerli dil yok olma tehlikesiyle karşı karşıya iken bu dil için durum daha acıdır. Mescalero-Chiricahua Apache dilinden geriye kalan sadece 3 konuşmacıdır. Okullarda dili öğretmek için bazı adımlar atılmaktadır. Dilin kültürü kendisine göre daha iyi konumdadır ancak dil için artık geç kalınmıştır diyebiliriz.

2 Spokane

2 Yerli Konuşucu

Ne yazık ki, Spokane dili için yok olan bir dil diyebiliriz. Bu dil, Spokane-Kalispel dil ailesinin bir parçasıdır ve geriye sadece 2 akıcı konuşucusu kalmıştır. Bu dil, dünyanın herhangi başka bir diliyle ilişkili değildir ve inanılmaz derecede benzersizdir.

Dilin diğer lehçelerinden kalan sadece 60 ya da daha az yerli konuşucusu vardır. Bu durumu, dili sonsuza kadar kaybetmeden önce genç nesillere bir an önce öğretilmesi gerektiği anlamına geliyor.

1 Uru

1 Yerli Konuşucu

Bolivya Ingavi eyaletinde konuşulan Uru dilini, dünyada sadece 1 kişi akıcı şekilde konuşabilmektedir. Bu durum da dilin kurtarılma ihtimalini oldukça zayıflatmaktadır. Ondan önce ölmüş binlerce dil gibi, Uru dilinin de kaderi aynı olacağa benziyor.

Ayrıca Iru-Iru dili olarak da bilinen dil, Uros insanlarından geriye kalan tek dildir. Dil kaybolursa, bütün antik kültür de yok olacaktır.

Uru dili bu kaderi yaşayan dünyadaki tek dil değil maalesef. Bu nedenle pek çok dilin nesli her hafta tükenmektedir. Eşsiz dilleri korumak için daha fazla çaba sarf etmemiz gerekir. Aksi takdirde her kültürün öyküsü sonsuza dek kaybolmuş olacaktır.