
Türkiye’de pek çok insan geçimini sağlamakta zorluk çekerken ne yazık ki israfa uğrayan gıdaların miktarı şaşkınlık yaratıyor. Türkiye İsrafı Önleme Vakfı (TİSVA) Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Aziz Akgül, çağımızın en büyük sorunlarından biri haline gelen israfa yönelik açıklamalarda bulundu.
Türkiye’de yılda 26 milyon ton gıda israfı yapıldığını, bunun da 214 milyar liraya karşılık geldiğini bildiren Akgül, oldukça yüksek olan israf rakamlarına işaret etti. Ülkemizde 1 yılda 49 milyon ton meyve ve sebzenin yetişip bunun %25-40’ının kaybolduğunu ya da israfa uğradığını bildirdi. Yapılan incelemelere göre israf oranının en fazla olduğu gıda ürünü grubunun sebze ve meyveler olduğu ortaya çıktı.
Akgül, TÜBİTAK’ın araştırmalarına göre israf edilen sebze ve meyve miktarının 12 milyon ton ve 25 milyar lira tutarında olduğunu söyledi.Söz konusu bu israf boyutunun Türkiye’nin toplam sebze ve meyve ihracatının dört katından fazla olduğunu vurgulayan Akgül, ülkede günde 4,9 milyon seviyesinde ölçülen ekmek israfının yılda 1,7 milyara çıktığını belirtti. Türkiye’nin zengin su kaynaklarına rağmen su rezervleri sırasında altlarda yer aldığına değinen Akgül, su kaynaklarının verimsiz kullanımının gelecek dönemler için büyük tehdit oluşturduğunu dile getirdi.
İnsan başına su tüketim miktarının dünyadaki ülkelere göre farklılık gösterdiğini belirten Akgül, Türkiye’de kişi başına düşen su tüketim miktarının günlük 217 litre olduğunu açıkladı. Bu noktada Türkiye’nin su kaynaklarıo bakımından zenginliğine yeniden değinen Akgül, buna rağmen tatlı su bakımından yeterince zengin bir ülke olmadığımızı ifade etti.
Türkiye genelinde yıllık ortalama yağış miktarının 643 kilometreküp civarında seyrettiği belirtirken, söz konusu bu rakamın dünya ortalamasının 800 kilometreküp altında olduğunu bildirdi. Konuyu yeniden israfa getiren Akgül, her yıl dünya genelinde görülen israfların çok ciddi boyutlara dayandığına değindi.
Akgül, israf edilen gıdaların gelişmiş ülkelerde 680 milyar dolar seviyesinde maliyeti olduğunu, bunun yanında gelişmekte olan ülkelerde ise aynı rakamın 310 milyar dolar olduğunu bildirdi.Akgül açıklamalarında, ABD ve Avrupa ülkeleri tarafından israf edilen gıda miktarının dünya nüfusunun 3 katını besleyebilecek kadar ciddi boyutlarda olduğunu sözlerine ekledi.
“Zengin ülkelerde sadece tüketiciler tarafından israf edilen gıda miktarı 230 milyon ton. Bu miktar Sahra Altı Afrika ülkelerinin ürettiği gıda miktarına eşit.” ifadelerini kullanan Akgül, kişi başına düşen gıda israfı miktarının dünyada kaynakların dengesiz kullanımını gözler önüne serdiğini söyledi.
Türkiye ve dünya genelindeki gıda israfı miktarının oldukça yüksek olduğunu konuşmasının genelinde vurgulayan Akgül, Avrupa ve Kuzey Amerika ülkelerinde israfa uğrayan gıda miktarının 95-115 kilogram arasında olduğunu, Sahra altı Afrika ve Güney Asya ülkelerinde bu miktarın 6-11 kilogram olduğunu bildirdi.
Kısa zaman önce gıda israfı hakkında görüş bildiren Akgül, özellikle son dönemlerde giderek yaygınlaşan serpme kahvaltı kültürünün 100 milyar liralık gıda israfına sebep olduğunu belirtti. Kahvaltıda tüketicilere sunulan zeytin, peynir, domates, tereyağı, reçel, yumurta ve ekmek gibi pek çok gıda ürününün tüketilmeden çöpe atıldığını açıkladı.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından Perşembe günü açıklanan Açlık ve Yoksulluk Sınırı araştırmasının Eylül ayı sonuçları, dört kişilik bir ailenin açlık sınırını 2065 lira; yoksulluk sınırını ise 6725 lira olarak belirlemişti. Açıklanan veriler bu durumdayken ifras miktarlarındaki artış durumun iyiye gitmediğine işaret etti.