Avrupa İstatistik Ofisi (Eurostat) verileri, Ukrayna savaşına tepki olarak getirilen kapsamlı yasakların bir sonucu olarak, Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin Rus petrol ithalatının bir yıl içinde yüzde 90 oranında düştüğünü ortaya koydu.
Eurostat, AB üye ülkelerinin Mart 2023 döneminde Rusya’dan ham petrol ve petrol ürünleri ithalatına dair verileri yayımladı.
Geniş Kapsamlı Yasakların Etkileri Rakamlara Yansıdı
Pazartesi günü açıklanan rakamlar, AB liderlerinin zorlu müzakerelerin ardından Mayıs ayı sonlarında uygulamaya karar verdikleri Rus petrolü üzerindeki geniş kapsamlı yasağın etkilerini gözler önüne seriyor.
Paylaşılan verilere göre AB’nin Rusya’dan toplam ham petrol ve petrol ürünleri ithalatı 1,4 milyon ton oldu.
İlgili ithalat, 2019 ile 2022 yılları arasındaki süreçte aylık ortalama 15,2 milyon ton seviyesinde gerçekleşmekteydi. Böylelikle, AB’nin Mart ayında Rusya’dan toplam ham petrol ve petrol ürünleri alımı yüzde 90 gerilemiş oldu.
AB, Rusya’dan savaş öncesindeki dönem olan Ocak 2022’de 12,4 milyon ton ham petrol ithal etti. AB’nin ham petrol ithalatı, yaptırımlar çerçevesinde ambargo uygulamasının yürürlüğe girdiği Aralık 2022’de yüzde 70 gerileyerek 3,7 milyon ton oldu.
Ham petrol ithalatı bu yılın Mart ayında ise savaş öncesindeki aya kıyasla yüzde 91 azalarak 1,17 milyon tona indi.
Petrol Ürünleri İthalatı Yüzde 92 Azaldı
AB’nin Ocak 2022’de 3,3 milyon ton olan petrol ürünleri ithalatı da ikinci bir ambargo kararının ardından Şubat 2023’te yüzde 80 gerileyerek 0,7 milyon tona düştü.
Petrol ürünleri ithalatı bu yılın Mart ayında savaş öncesindeki aya kıyasla yüzde 92 azalarak 0,3 milyon ton seviyesinde gerçekleşti.
Rusya’nın bıraktığı büyük boşluk, Amerika Birleşik Devletleri, Norveç, Cezayir, Brezilya, Angola ve Birleşik Arap Emirlikleri dahil olmak üzere çeşitli ülkeler tarafından dolduruldu.
AB’nin Rusya’dan petrol alımı, yaptırımlarda belirli koşullar altında sınırlı ithalata izin veren istisnalar nedeniyle tamamen durmadı. AB ülkeleri, savaş öncesinde petrolün yaklaşık yüzde 25’ini, doğalgazın da yüzde 40’ını Rusya’dan tedarik ediyordu.
AB ülkelerinin, Rusya’dan deniz yoluyla taşınan petrole yönelik ithalat yasağı ve varil başına 60 dolar tavan fiyat kararları, 5 Aralık 2022’de uygulamaya girmişti.
Yasak, hem deniz yoluyla taşınan ham petrol hem de deniz yoluyla taşınan rafine ürünler için geçerli olduğundan iki aşamalıydı ve sırasıyla 5 Aralık ve 5 Şubat’ta yürürlüğe girdi. Zaman çizelgesi, üye devletlerin en büyük enerji tedarikçilerinin radikal dönüşümüne uyum sağlamasına yardımcı olmak için tasarlandı.
Ancak tedbir, talepleri yasağın nihai onayını geciktiren Macaristan başta olmak üzere Orta Avrupa’daki denize kıyısı olmayan ülkelerin talebi üzerine Druzhba boru hattı üzerinden petrol ithalatını muaf tuttu.
Aslında, Mart ayı verilerinin ülke bazında dökümü, Rus ham petrolünün çoğunluğunun Druzhba tarafından fiziksel olarak birbirine bağlı üç ülkeye gittiğini gösteriyor: Macaristan, Slovakya ve Çek Cumhuriyeti.
Eurostat, Neden Sıfıra Ulaşılmadığını Açıkladı
AB liderleri, süresiz olarak belirlenen tartışmalı Druzhba istisnasını yeniden gözden geçirme sözü verdiler, ancak konuya sonradan değinilmedi.
Eurostat basın açıklamasında, “Rusya’dan toplam petrol ithalatı, yasaklarda belirtilen ve belirli koşullar altında sınırlı ithalata izin veren bazı istisnalar nedeniyle sıfıra ulaşmadı” ifadesi kullanıldı.
Eurostat’a göre Mart 2023 itibarıyla yalnızca beş üye ülke -Bulgaristan, Çekya, İrlanda, Letonya ve Litvanya- acil durum petrol stoklarının hala ulusal minimum seviyesinin altındaydı.
