Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, şu anda Türkiye’de yoğun bir şekilde süren buğday ve arpa hasadına ilişkin açıklamalarda bulundu. Bayraktar, Toprak Mahsulleri Ofisinin (TMO) acilen etkili alım politikasını güçlendirmesi gerektiğine dikkat çekti.
TMO’nun piyasada hakimiyeti sağlaması gerektiğine dikkat çeken Bayraktar, TMO’nun hızlı alım ve erken ödeme yaparak piyasa fiyatlarını yükseltebileceğine işaret etti.
TZOB tarafından yayımlanan yazılı açıklamada Bayraktar, Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) paylaştığı 2023 yılı için buğday ve arpa üretim tahminlerini anımsattı. TÜİK, buğday üretiminin 2023’te 2022’ye göre yüzde 3,8 artarak 20,5 tona, arpa üretimiyse yüzde 1,2 artarak 8,6 milyon tona çıkacağı öngörülüyor.
Sanayici ve Tüccarlar Çiftçiyi Mağdur Ediyor
Rekolte artışının olumlu olduğunu söyleyerek, serbest piyasadaki fiyatların düşük seyretmesiyle bazı bölgelerde sanayici ve tüccarların çiftçiden ürünü almak istemeyerek çiftçiyi mağdur ettiğini vurguladı.
2022-2023 dönemi özellikle Ekim-Ocak aylarında yağışların ülke genelinde yetersiz olduğunu anımsatan Bayraktar, kuraklık endişesi ve yurt dışı fiyatlarının düşük seyretmesiyle ilk 5 ayda 6,5 milyon ton buğday ithalatı gerçekleştiğini bildirdi.
Hasada sayılı gün kala vergi oranlarının Mayıs itibarıyla tekrardan yüzde 130’a çıkarılmasının buğday üretiminin yoğun olduğu birçok bölgede depoların dolmasına sebep olduğunu aktardı. Söz konusu durumunsa serbest piyasa fiyatlarının düşük seyretmesine neden olduğunu paylaştı.
Hasadın Başladığı Bölgelerde Tedbir Alınmalı
TMO’nun hasadın bitmek üzere olduğu ve hasadın yeni başladığı bölgelerde randevu sisteminde yaşanan sorunları gidererek acilen alım yapması gerektiğine işaret ederek, hasadın başlamadığı bölgelerde ise tedbirlerin alınması gerektiğinin altını çizdi.
Fiyatların bölgesel olarak bazı yerlerde maliyetin altında kaldığına dikkat çeken Bayraktar, şöyle konuştu;
“TMO alım fiyatını prim hariç makarnalık buğday için ton başına 9 bin lira, ekmeklik buğday için ton başına 8 bin 250 lira, arpa için ton başına 7 bin lira olarak açıkladı. TMO satış fiyatını makarnalık buğday için ton başına 10 bin 200 lira, ekmeklik buğday için 9 bin 350 lira ve arpa için 7 bin 725 lira olarak belirledi.”
Açıklanan fiyatlara rağmen serbest piyasadaki fiyatların makarnalık buğdayda ton başına 8 bin 79 lira, ekmeklik buğdayda ton başına 6 bin 982 lira, arpada ise ton başına 5 bin 697 lira seviyesinde olduğunu belirtti.
Söz konusu duruma ilişkin birliğe ve ziraat odalarına çiftçilerden yoğun şikayetler geldiğini söyleyen Bayraktar, “Serbest piyasadaki fiyatlar bölgesel olarak bazı yerlerde maliyetin altında kalıyor, bazı bölgelerde ise ancak maliyeti karşılıyor. Bu durum sürdürülebilir değildir ve çiftçinin üretimden uzaklaşmasına neden olmaktadır.” dedi.
TMO, Hızlı ve Erken Ödeme Yaparak Piyasa Fiyatlarını Yükseltmeli
TMO’nun acilen etkili alım politikasını güçlendirerek piyasaya hakimiyet sağlaması gerektiğine dikkat çekerek, TMO’nun hızlı alım ve erken ödeme yaparak piyasa fiyatlarını yükseltmesi gerektiğini savundu.
Çiftçilerin ürününü düşük fiyat veren tüccar veya diğer piyasa aktörleri yerine TMO’ya satmak istediğini kaydederek, TMO’nun acilen alım merkezlerini artırarak, gerekirse yığma olarak alım yapması gerektiğini vurguladı.
Çiftçilerin tüccarın insafına bırakılmaması gerektiğinin altını çizen Bayraktar, TMO’nun ürün satma imkanı olan çiftçilerin hesabına 1 ay sonra değil 15 gün içinde ödeme yapması gerektiğini bildirdi.
Böylece piyasada çiftçinin ürününü yok pahasına almak isteyen fırsatçıların engelleneceğini ileri sürdü.
