Türkiye Ekonomisi Diğer Birçok Ülkenin Aksine Pandemi Sürecinde de Büyüdü

Türkiye de koronavirüs salgınıyla diğer tüm ülkeler gibi zorlu bir mücadele veriyor. Hemen her ülkede açıklanan ilk çeyrek büyüme verileri pandemi etkisiyle düşüş gösterdi. Ancak şu ana kadar 4 bin 461 yurttaşımızı kaybettiğimiz Covid-19 salgını Türkiye’ye 10 Mart’ta ayak bastı. Dolayısıyla Ocak-Mart arasını kapsayan mali yıl döneminde etkisi sınırlı düzeyde oldu.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından bu sabah açıklanan verilere göre gayrisafi yurt içi hasıla 2020’nin ilk çeyreğinde, geçen yılın aynı dönemine kıyasla %4,5 büyüdü.

Söz konusu dönemde devletin nihai tüketim harcamaları %6,2, işgücü ödemeleri %14,6 ve sanayi sektörü %6,2 oranında artış gösterdi. Türkiye ekonomisi geçen yılı %0,9 oranında büyümeyle kapatmıştı.

Ekonomistlerin beklentisi ilk çeyrekte %5,2 – %5,4 arasında büyüme olması yönündeydi. TÜİK tarafından açıklanan rakamlara baktığımızda mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksinin bir önceki çeyreğe göre %0,6 oranında arttığını görmekteyiz. Takvim etkisinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi ise %4,2 arttı.

Alt faaliyetler bazında bakıldığında 2020’nin ilk çeyreğinde hizmet faaliyetleri %12,1, bilgi ve iletişim %10,7, sanayi %6,2, tarım %3, kamu yönetimi, insan sağlığı, eğitim ve sosyal hizmetler %4,6, finans ve sigorta %1,6, idari ve destek hizmetleri %1,9, gayrimenkul faaliyetleri ise %2,4 oranında artış gösterdi. Öte yandan inşaat sektöründe %1,5’lik düşüş oldu.

Bu artışla birlikte üretim yöntemiyle GSYİH cari fiyatlarla 1 trilyon 71 milyar 98 milyon TL’ye ulaştı. Dolar bazında ise 176 milyar 146 milyon dolar açıklandı. Söz konusu miktar 2019’un son çeyreğinde 205 milyar 692 milyon dolar, üçüncü çeyrekte 201 milyar 987 milyon dolar, ikinci çeyrekte 174 milyar 291 milyon dolar ve ilk çeyrekte 171 milyar 723 milyon dolardı.

2020’nin Ocak ve Mart aylarını kapsayan dönemde devletin nihai tüketim harcamaları geçen yılın aynı dönemine kıyasla %6,2, yerleşik hane halklarının ve hane halkına hizmet eden kar amacı olmayan kuruluşların (HHKOK) toplam nihai tüketim harcamaları %5,1 arttı. Öte yandan gayrisafi sabit sermaye oluşumu %1,4 düşüş gösterdi.

Geçen yılın son çeyreğinde mal ve hizmet ithalatındaki artış oranı %29,3 olmuştu. Bu yılın ilk çeyreğinde mal ve hizmet ithalatındaki sert artışla tam tersi ihracatta %1’lik düşüş oldu. Söz konusu dönemde işgücü ödemeleri %14,6, net işletme artığı/karma gelir %19,6 oranında arttı.

2019’un ilk çeyreğinde %39 olan işgücü ödemelerinin cari fiyatlarla gayrisafi katma değer içindeki payı %38,6’ya geriledi. Diğer yandan net işletme artığı/karma gelirin payı %40,7’den %42,1’e çıktı.

Hiç şüphesiz son dönemde açıklanan makroveriler, cari açık, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın rezervlerinin azalması gibi gelişmeler ekonomiye dair güveni de azalttı. Özellikle son dönemde pandemi etkisiyle birçok ülke eksi büyüme rakamları açıkladı. Ekonomistlerin çoğu da Türkiye ekonomisinin bu yıl 2009’dan bu yana ilk kez daralacağını düşünüyor.

Ancak bugün açıklanan veriler ilk çeyrekte 176 milyar dolardan fazla üretim yaparak %4,5 büyüdüğümüzü gösterdi. Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak da 2020’yi küçülmeyle değil, büyümeyle kapatacağımızı söylemişti.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, dün kabine toplantısı sonrası yaptığı basın açıklamasında 1 Haziran’dan itibaren normalleşmenin başlayacağının müjdesini verdi.

Yaklaşık 2 aya yakın bir zamandır ülkemizde ekonominin durmasına sebep olacak şekilde birçok işyeri faaliyetlerine ara vermişti. Türkiye aldığı sıkı tedbirler sayesinde salgını kısa bir süre içinde kontrol altına almayı başardı.

11 Mayıs’tan itibaren gevşetilen kısıtlamalar Haziran ayının başlamasıyla neredeyse tamamen kaldırılıyor. Erdoğan, bu sayede meydana gelen açığın da kısa süre içinde kapanacağını vurguladı.

Prof. Dr. Kerem Alkin, Amerika’nın %5, birçok Avrupa ülkesinin %3’den fazla daralma gösterdiği dönemde Türkiye’nin %4,5 büyüme ile süreci ne kadar başarılı bir şekilde yönettiğini gösterdiğini söyledi.