İstanbul Sanayi Odası (ISO) tarafından Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2024 araştırması yayımlandı. Tüpraş (TUPRS) üretimden satışlarda 651 milyar 642 milyon lira ile en büyük sanayi kuruluşu olmaya devam etti.
Üretimden satışlarda geçen yıl olduğu ikinci sırada 355 milyar 965 milyon lira ile Ford Otomotiv (FROTO) ve 201 milyar 649 milyon lira ile Star Rafineri takip etti.
Ford Otomotiv, 8 milyar 546 milyon dolar ile en fazla ihracat yapan sanayi şirketi olurken, 6 milyar 137 milyon dolarlık ihracatla Tüpraş, ve 4 milyar 610 milyon dolarla Toyota Otomotiv takip etti.
En fazla kâr eden sanayi kuruluşu ile 29 milyar 308 milyon TL ile Eti Maden İşletmeleri, 18 milyar 782 milyon TL ile Ford Otomotiv ve 18 milyar 707 milyon TL ile Tüpraş oldu.
Üretici enflasyonunun satışlardaki etkisi
İSO 500 araştırmasına göre; üretimden satışlar 2024 yılında nominal olarak yüzde 36,3 artarak 6 trilyon 375 milyar liradan 8 milyar 688 milyon liraya yükseldi. Ancak yurt içi üretici enflasyonu göz önüne alındığında sanayi devlerinin satışlarında reel olarak yüzde 3,4’lük bir azalma gözlendi.
kolayca yatırım yapın
Üretimden satışlar reel olarak 3 yıl üst üste gerileme gösterdi. Reel düşüş 2023 yılında yüzde 5,2 ve 2022 yılında yüzde 4,2 olarak gerçekleşmişti. 2021 yılında ise üretimden satışlar yüzde 20,8 artışa işaret etmişti.
İSO 500’ün 2024’te faaliyet kârı bir önceki yıla göre yüzde 32 düşerek 640 milyar TL oldu.
Sanayinin 500 büyüğünde istihdamın yüzde 2,6 artarak 825 bine ulaştığı görülürken, maaş ödemeleri de yüzde 91 yükselerek 813 milyar liraya ulaştı.
3 temel veride tarihi olumsuz sonuçlar
İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan düzenlenen basın toplantısında konuştu ve sonuçları değerlendirdi. Bahçıvan, üç temel veride tarihi olumsuz sonuçlarla karşı karşıya olunduğunu vurguladı.
Bahçıvan İSO 500’ün 2024 sonuçlarıyla ilgili şu ifadeleri kullandı:
“Birincisi İSO 500’ün üretimden net satışları üç yıldır üst üste reel olarak geriliyor. İkincisi sanayicinin elde ettiği kârın önemli bir kısmını finansman giderlerine ayırmak zorunda olduğu gerçeği, bu yıl çok daha ağır bir noktaya gelmiş durumda. Maalesef sanayici kazandığı paranın yarısını finansmana ayırıyor sözleri bu yılki sonuçları açıklamaya yetmiyor. Çünkü son yıllarda ilk kez sanayiciler kazandıkları paranın neredeyse tamamını finansman giderlerine ayırmak zorunda kaldılar. Üçüncü olarak 2024’te kârlılık rasyolarının son 10 yıl ortalamasının çok altında kaldığını gösteren iki veriye daha dikkat çekerek devam etmek istiyorum. İSO 500’ün faaliyet kârlılığı 2014 – 2023 döneminde yüzde 10,4 düzeyindeyken, 2024’te yüzde 6,2’ya gerilemiş durumda. Benzer şekilde satış kârlılığının da geçtiğimiz 10 yılda ortalama yüzde 7,1 düzeyinde iken, 2024’te yüzde 2,6’ya gerilemesi de bize göre geçtiğimiz yılın dikkatle değerlendirilmesi gereken verileri arasında öne çıkıyor.”
