Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV), 2 Nisan 2025’te sosyal medyada organize edilen alışveriş boykotunun dijital ödeme sistemleri üzerindeki etkilerini mercek altına aldı.
Ekonomistler Gülbin Şahinbeyoğlu ve Merve Dündar’ın kaleme aldığı analiz, dijital ödeme sistemlerinden elde edilen verilerle boykotun etkilerini ortaya koydu.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) kredi kartı harcamaları ve FAST (Fonların Anlık ve Sürekli Transferi) verileri kullanılarak yapılan çalışmada, boykotun yalnızca sembolik bir protesto değil, aynı zamanda ölçülebilir ekonomik sonuçlar doğurduğu vurgulandı.
Rapor, kredi ve banka kartı harcamalarının haftalık olarak yayımlanması nedeniyle 2 Nisan gününe özel detaylı bir analiz yapılamadığını, ancak FAST verilerinin günlük olması sayesinde bu eksikliğin büyük ölçüde giderildiğini ortaya koydu.
Boykot haftasına dair elde edilen bulgular arasında şunlar öne çıktı;
- 2 Nisan’ın dahil olduğu haftada toplam kartlı harcama işlemleri, yılın ilk üç ayının ortalamasının yaklaşık yüzde 10 gerisinde kaldı.
- Market ve AVM gibi perakende alışveriş noktalarında bu düşüş yüzde 12,2’ye kadar çıktı.
- FAST üzerinden yapılan para transferlerinde ise geçen yılın Ramazan Bayramı sonrası ilk iş gününe göre yüzde 37,7 oranında azalma tespit edildi.
- Elektronik ticaret amaçlı FAST işlemlerinde düşüş oranı yüzde 58,7’ye ulaştı.
- Şubat ve Mart aylarının ilk iş günleriyle kıyaslandığında da FAST işlemlerinde yüzde 10’un üzerinde bir gerileme yaşandı.
Kampanya ekonomik davranışa dönüştü
Raporda ayrıca, boykot gününün uzun bayram tatiline denk gelmesi ve vergi ödeme dönemine rastlaması gibi etkenlerin de analizde dikkate alındığı belirtilirken, buna rağmen kayda değer bir tüketim azalmasının gözlemlendiği vurgulandı.
Sonuç olarak, 2 Nisan’da gerçekleşen boykotun sadece sosyal medyada yankı bulan bir çağrı olmadığı, tüketici davranışlarında ölçülebilir bir değişime yol açtığı ifade edildi.
