Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), döviz kurlarındaki ani değişimlerin enflasyona etkisini analiz eden yeni bir çalışma yayımladı. “Büyük Kur Şokları ve Kur Geçişkenliğinde Doğrusal Olmayan Etkiler” başlıklı araştırmaya göre, kur hareketlerinin enflasyona yansıması her dönemde aynı şekilde gerçekleşmiyor.
TCMB uzmanları Fethi Öğünç ve Orhun Özel tarafından hazırlanan çalışmada, özellikle büyük çaplı kur şoklarının enflasyon üzerindeki etkisinin, daha küçük dalgalanmalara kıyasla çok daha yüksek olduğu vurgulandı.
Araştırma, bu tür şokların fiyat artışlarına olan yansımasının normalden daha fazla olduğunu, ancak sonraki dönemde enflasyonun öngörülenden daha hızlı düştüğünü ortaya koydu.
Kur geçişkenliğinde asimetrik etki
Araştırmada, firmaların fiyat belirleme davranışlarının, döviz kurundaki değişimlerin enflasyona olan etkisini belirleyen temel faktörlerden biri olduğu ifade edildi. Büyük kur şokları yaşandığında enflasyona olan geçişin daha yüksek olduğu tespit edilirken, daha ılımlı kur değişimlerinde bu etkinin daha düşük seviyelerde seyrettiği aktarıldı.
Özellikle yüksek şok dönemlerinde, enflasyon modellerinin doğrusal ilişkiler üzerinden yapılan geleneksel analizlere kıyasla farklı sonuçlar verdiği belirtildi. Bu nedenle, ekonomi yönetiminin enflasyon tahminlerinde ve para politikası kararlarında büyük çaplı kur hareketlerini ve bunların farklı zamanlardaki etkilerini dikkate alması gerektiği vurgulandı.
Yanıltıcı sonuçlara dikkat çekildi
Çalışmada, kur geçişkenliğinin yanlış modellenmesi durumunda enflasyon tahminlerinde hatalar oluşabileceğine de dikkat çekildi. Döviz kurunun uzun vadede enflasyona olan etkisinin yüzde 38-40 seviyelerinde olduğu öngörülse de, yüksek şok dönemlerine ait faktörlerin hesaba katılmaması durumunda bu oranın olduğundan daha yüksek ölçülme riski taşıdığı ifade edildi.
Uzmanlar, elde edilen bulguların, enflasyon analizlerinde ve Merkez Bankası’nın para politikası stratejilerinde büyük çaplı kur hareketlerinin etkisinin daha detaylı incelenmesi gerektiğini gösterdiğini belirtti.
