Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Kasım ayı Finansal İstikrar Raporu’nu yayımladı. TCMB Başkanı Şahap Kavcıoğlu, raporun önsözünde yaptığı açıklamada son dönemde alınan tedbirlerin firma ve hanehalkı bilanço dengelerini güçlendirdiğini, TL cinsi varlık ve fonlara talebi artırdığını söyledi.
Sermaye piyasalarına katılımın yaygınlaştığını, bankacılık sektörünün yükünün hafiflediğini, finansal derinleşme sayesinde sermaye araçlarının tabana yayılmasının desteklendiğini belirtti.
“Tüm bu gelişmeler, sistemdeki temel risk unsurlarından olan ve kalıcı fiyat istikrarını yakalamamızın önündeki engellerin başında gelen para ikamesini azaltarak Türk lirasını sistemin asli unsuru yapmayı amaçlayan liralaşma adımlarımız neticesindedir.” diyen Kavcıoğlu, bu adımların kamuoyu tarafından takip edilmesi açısından raporun önemli olduğunu vurguladı.
Hanehalkı Borcu Kesintisiz Azalıyor
Raporun genel değerlendirmesinde yer alan bilgilere göre gelişmiş ülkelerdeki resesyon beklentilerinin artması, küresel iktisadi faaliyetleri yavaşlatıyor. Ülkelerin enflasyon görünümlerine bağlı olarak merkez bankalarının uyguladığı para politikası adımlarının farklılaştığı kaydedildi.
Türkiye’nin emsal ülkelerle karşılaştırıldığında oldukça düşük seviyede olan hanehalkı borçluluğunun, son 10 çeyrek boyunca kesintisiz azalmaya devam ettiği belirtildi.
Bu durumun finansal riskleri azaltmaya yardımcı olduğu, borçluluğun büyük ölçüde sabit gelirli kesime ait olmasının hanehalkının borç ödeme performansına ilişkin göstergeleri daha da güçlendirdiği ifade edildi.
Finansal sistemde TL mevduatının payının arttığı, alternatif ürünler ve yurt içi sermaye piyasaların TL lehine olduğu ve yabancı para mevduat tercihinin de azaldığı açıklandı.
Reel sektörün finansal varlıklarının yükümlülüklere göre daha güçlü artış gösterdiği, likidite, kârlılık ve borç ödeme göstergelerinin olumlu seyrettiği ifade edildi.
Raporda yer alan konulardan diğer satır başları ise şu şekilde:- Reel sektör firmalarının kârlılığı, güçlü seyreden iktisadi faaliyet, ihracat ve stok yeniden değerlemelerinin etkisiyle arttı.
- Firmaların borç ödeme kabiliyetine ve likiditesine yönelik göstergelerdeki iyileşme korunuyor.
- Makroihtiyati düzenlemelerin katkısıyla ihracat ve yatırım oranı daha yüksek olan imalat sektörü firmalarının kredilerden aldığı pay artmaya devam ediyor.
- 2022 yılı Nisan ayı ve sonrasında alınan makroihtiyati tedbirler kredi büyümesindeki ivmelenmeyi sınırlandırdı.
- Firmaların yükselen emtia fiyatlarıyla artan işletme sermayesi ve stok finansman ihtiyacı TL firma kredisi talebinin güçlü kalmasına neden oldu.
- Bireysel kredi büyümesi, Haziran ayında konut kredileri kredi/değer oranına ve ihtiyaç kredi vadelerine yönelik sıkılaştırıcı önlemlerin katkısıyla ılımlı seyrediyor.
- Parasal aktarım mekanizmasının etkinliğini artırmak amacıyla uygulamaya alınan TL ticari kredi faiz oranlarına göre menkul kıymet tesis edilmesine yönelik düzenleme sonrasında politika faiz oranı ile TL ticari kredi faiz oranı arasındaki makas kapanmaya başladı.
- Bankacılık sektörünün tarihsel olarak en güçlü seviyesine ulaşan aktif kalitesi göstergeleri iyileşti.
- Bankacılık sektörünün YP dış borcu azalmaya devam ederken, güçlü YP likidite tamponlarının korunması likidite şoklarına karşı dayanıklılığını artırdı.
- Bankaların dış borcu azalmasına karşın döviz likiditelerini yüksek düzeyde tutmaları, olası şoklara karşı dirençli olmalarını gösteriyor.
- Bankaların değişken faizli kredi artışı sürerken, değişken faizli TL menkul kıymetlerin bilançodaki payı son rapor döneminde azaldı.
- Bankacılık sektörünün güçlü kârlılık performansı sermaye yeterliliğini destekledi.
