
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından belirli aralıklarla kredi artırımına giden bankalara ilişkin yeni bir düzenleme yapıldı. Zorunlu karşılık oranlarının düşürülmesini kapsayan bu değişikliğe yönelik tebliğ, Resmi Gazete’nin 9 Aralık 2019 tarihli sayısında yayımlandı. Buna göre artık kredi büyümesi hesaplamasında tüketici fiyat endeksi (TÜFE) baz alınacak ve düzenleme buna göre yapılacak.
Değişikliğe yönelik karar henüz bugün kesinliğe kavuştuğundan, net etkilerine yönelik bir yorumda bulunmak için mevcut bilgi bulunamıyor. Bankaların TL cinsinden zorunlu karşılığa tabi olan pek çok yükümlülüğünde zorunlu karşılık oranını %2 seviyesine düşürmeleri için gerekli olan kredi büyüme miktarı %10-20 aralığındaydı. TCMB’nin bugün yaptığı düzenlemeyle birlikte bu oran %5-15 aralığında belirlendi.
TCMB, kredi büyümesinin hesaplanma aşamasında TÜFE’nin düşüleceğini ve bazı tür kredilerin büyüme hesaplaması kapsamında değerlendirilmeyeceğini duyurdu.Bankanın açıklamasında nakdi kredi büyümesi reel değişiminin baz alınacağı belirtildi. %15 oranı, kredi büyüme bandının bundan böyle üst sınırını oluşturacak. Bununla birlikte, vadesi 5 yıl ve daha uzun süren konut kredilerindeki ve tüketici kredileri ile bireysel kredi kartları haricinde kalan 2 yılı aşkın uzun vadeli kredilerdeki yıllık değişimin tamamının kredi büyümesinden düşüleceği bilgisine ulaşıldı.
Kredi büyüme alt bandı belirlemesinde ise daha başka bir hesaplama yönteminin kullanılmasında karar kılındı. Yapılan son düzenleme ile birlikte vadesi 5 yıl ve daha uzun süreli olan konut kredileri haricinde kalan tüketici kredileri ve bireysel kredi kartlarındaki yıllık değişimin %50’sine denk gelen miktar, kredi büyüme oranının pay kısmından düşülecek ve hesaplama bu şekilde gerçekleştirilecek.
Bir bankanın kredi büyüme oranı %5’in üzerinde ise, %2 zorunlu karşılık oranından yararlanabilecek.Öte yandan bankalarda maliyet artışına neden olan ve karlarını azaltan zorunlu karşılıkların büyük kısmı mevduatlardan karşılanıyor. 1 yıla kadar vadeli TL türünden mevduatlar, bankacılıkta toplam mevduatın hemen hemen bütününe denk geliyor.
Bu mevduatlar için zorunlu karşılık oranının %7 ya da %4 seviyesinde olması talep ediliyor. Resmi Gazete’de yayımlanan tebliğde %5-15 arasında kredi büyüme oranı bulunan bankalara yönelik bu oranın zorunlu karşılığa tabi çoğu yükümlülük için %2 seviyesine düşürüldüğü görülüyor.