Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın bu haftanın başında açıkladığı Hazine nakit gerçekleşmeleri raporunda, Hazine nakit dengesinin 2023 yılının tamamında 625,5 milyar liralık açık verdiğini kamuoyuyla paylaşmasının ardından bütçe açığının da paralel düzeyde olacağına ve 660 milyar TL’ye kadar yükseleceğine yönelik tahmin geldi.
Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) Maliye ve Para Politikası Araştırmaları Merkezi tarafından hazırlanan raporda, bakanlık tarafından paylaşılan verilere göre 2022’de 169 milyar TL olarak kayda geçen Hazine nakit açığının 2023 yılına gelindiğinde 3,7 kat artarak 625 milyar TL düzeyine ulaştığına atıf yapıldı.
Bütçe açığının da Hazine nakit dengesine yakın seyredeceği denkleme göre 2023 merkezi yönetim bütçesinin 659 milyar TL açıkla kapandığı hesabı yapıldı.
Değerlendirme notu paylaşan TEPAV Maliye ve Para Politikası Araştırmaları Merkezi Direktörü Coşkun Cangöz, geçen sene seçim ve deprem gündemleri nedeniyle harcama artırıcı düzenlemelerin tüm vergi artırımlarına rağmen Hazine nakit açığını 3,7 kat artırdığı tespitini yaptı.
KKM Faizini Üstlenmemek ve Vergi Zamları Günü Kurtardı
Ekonomi kadrolarının 2023 yılında bütçe açığını 1,6 trilyon TL olarak hesaplaması ve ek bütçe planı yaparak, orta vadeli programda da (OVP) yüksek açık tahminlerinde bulunmasına atıf yapılan raporda, gelen verilerin olumlu yönde sapmış olduğu tespiti yapıldı.
Hükümetin bütçe açık tahminindeki büyük sapmanın nedeni olarak ise kur korumalı mevduat (KKM) faizinin Merkez Bankası’na yüklenmesi başat gösterildi.
Ayrıca deprem harcamalarının da ötelenmesi ve enflasyonla birlikte artmasına rağmen vergilere getirilen zamlarla birlikte ek motorlu taşıtlar vergisinin (MTV) de Hazine nakit açığının beklenilenden düşük gelmesini sağladığı kaydedildi.
Bütçede Harcama Esnekliği Kalmadı
Her ne kadar Hazine nakit açığı 2023 verilerinde tahminlerin altında gelse de bütçe açısından harcama esnekliğinin kalmadığı notu düşülen raporda, bütçe dengesinin 2024’te de risk yarattığı söylendi.
Raporda, “2024 yılına ertelenmiş olan harcamalar ve vergi gelirlerinin artırılabilmesi için yapısal reformların gerekliliği bütçe katılığını artırırken, Hazinenin esnekliğini azaltıyor ve çok yüksek kasa bakiyesi taşımasına yol açıyor. Bu da bütçenin faiz yükünü artırıcı bir faktör olarak dikkat çekiyor” denildi.
