
14 Eylül’de Suudi Arabistan’ın milli petrol şirketi Saudi Aramco’ya düzenlenen silahlı insansız hava aracı (SİHA) saldırısından bu yana tartışmalar bitmek bilmiyor. Fiyatlar söz konusu gelişmelerle dalgalanma gösterirken, bir yandan da Suudi Arabistan ile İran arasında çıkabilecek savaş ihtimalleri değerlendiriliyor.
Yapılan saldırı sonrasında dünyanın en büyük petrol üreticilerinden olan Suudi Arabistan’da günlük üretim 5,7 milyon varil azalmıştı. Enerjide aksaklık endişesi fiyatlarda sert yükselişe neden olsa da Suudi Arabistan’dan gelen açıklamalar dengeye kavuşmasını sağladı.
Piyasa otoriteleri şimdi de Suudi Arabistan’ın bu kadar kısa süre içerisinde saldırının yarattığı hasarı onaramayacağını ve stratejik rezervleri kullandığını düşünüyor.
Uzmanlar saldırının üzerinden sadece iki hafta geçmesine rağmen üretimin normale döndüğüne dair açıklamaları mantıksız buluyor.Yaşanan olay sonrasında yetkililerden ve Suudi Arabistan Enerji Bakanı’ndan yapılan açıklamalarda üretimin kısa süre içerisinde normale döneceği bildirilmişti. Suudi Enerji Bakanı Prens Abdülaziz bin Selman, günlük üretimin Eylül ayının sonunda 11 milyon varile, Kasım sonunda ise 12 milyon varile ulaşacağını açıklamıştı.
Buna ilaveten Saudi Aramco Başkanı Yasir Osman el-Rumeyyan tarafından yapılan halka arz sürecinin saldırıdan etkilenmediği açıklaması da yatırımcıların şüpheyle yaklaşmasına sebep oldu. Eski Lübnan Petrol İdaresi Müsteşarı Rabih Yaghi, böylesine büyük bir saldırının yarattığı hasarın sadece iki hafta içinde telafi edilmesinin ve üretimin normale dönmesinin mümkün olmadığını belirtti.
Yaghi, ülkenin arz boşluğunu stratejik petrol rezervlerini kullanmış olabileceği ihtimallerine dikkat çekti.Yaghi önceki hafta sonu gerçekleşen saldırı sonrasında uluslararası piyasalarda Saudi Aramco’nun halka arz sürecine dair güven kaybı yaşandığını söyledi. Bu doğrultuda Riyad yönetiminin gerçekleşen güven kaybını telafi etmek amacıyla stratejik petrol rezervlerini kullanmış olabileceğini iddia etti.
Riyad hükümetinin böyle bir açıklama yapmak yerine, hasar gören tesislerde üretimin normale döndüğünü söylemeyi tercih ettiğini belirtti. Bu noktada sadece iki hafta gibi kısa bir zaman dilimi içerisinde tesislerde meydana gelen zararın onarılıp üretimin normale dönmesinin imkansız olduğunu sözlerine ekledi.
Körfez’de yaşanan jeopolitik gerilimin petrol fiyatlarını etkileyen önemli faktörlerden biri olduğunu söyleyen Yaghi, söz konusu gelişmelerle fiyatların bir gecede %20 arttığını hatırlattı. Öte yandan Orta Doğu’da yaşanan gerilimin ekonomik ve askeri bir savaşa dönüşmediği sürece petrol fiyatlarında çok fazla bir sıçrama olmayacağını sözlerine ekledi.
George Mason Üniversitesi’nde araştırma görevlisi olan Omid Shokri ise piyasa için en önemli konunun arz-talep dengesi olduğunu belirtti.Piyasanın her zaman OPEC dışı ülkelerden gelecek daha fazla arza ihtiyacı olduğunu söyleyen Shokri şu anda piyasanın arz- talep dengesi konusunda iyi olduğunu bu durumun da fiyatları aşağı çektiğini söyledi. Ülkelerin imzaladıkları anlaşmaları hatırlatarak “Enerji ithal eden ülkelerin önünde seçenek arttıkça ithalatçı ülkelere bağımlılıkları azalıyor. Bu da doğrudan fiyatları dengede tutuyor.” şeklinde konuştu.
Üretimin normale döndüğüne dair açıklamalar petrol fiyatlarının düşmesini sağlarken stratejik rezervlerin kullanıldığı iddiası bu düşüşü engelleyemedi. Haftanın ilk işlem günü Brent petrolün varili 60,91 – 62,24 dolar arasında hareket etti. Ham petrol ise 55,12 – 56,35 dolar arasında dalgalandı.
Bu arada Suudi petrol sahasına yapılan saldırıdan İran sorumlu tutulurken, iki ülke arasında çıkabilecek olası bir savaşın fiyatlarda sert yükselişe yol açacağı öngörülüyor. Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, İran ile savaşa girmeleri halinde küresel ekonominin yerle bir olacağını söyledi.
Ham Petrol Fiyatlarındaki Son Durumu Görmek için Tıklayın
Saldırılardan Tahran hükümetini sorumlu tutan Selman; “Eğer dünya İran’ı engellemek için güçlü ve kararlı adımlar atmazsa küresel çıkarları tehdit eden yeni eylemler göreceğiz. Petrol arzı sekteye uğrar, fiyatlar görülmemiş seviyelere çıkar” açıklamasını yaptı.