Müsilaj ve imara ilişkin düzenlemeler içeren Çevre Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Kanun içeriğinde özellikle deniz cezalarındaki artış dikkat çekiyor.
Deniz Cezalarında Dikkat Çeken Değişiklik ve Yenilikler
Kanuna göre; 18 grostona kadar olan tanker, gemi ve diğer deniz araçlarından kaynaklı evsel atıksuların, deterjanlı su, köpük, egzoz gazı yıkama sistemi suları vb. yıkama sularının veya katı atıkların denize boşaltılması durumunda 5.000 TL, 18 ila 50 groston arasında olanlara 10.000 TL, 50 ila 100 groston arasında olanlara 20.000 TL, 100 ila 150 groston arasında olanlara 30.000 TL idari para cezası uygulanacak.
Cezalar 100.000 TL’ye Kadar Çıkıyor
Liman, tersane, gemi söküm, yat limanı, gemi bakım-onarım gibi kıyı tesisi yönetimlerinin; bu Kanun ve bu Kanun uyarınca çıkarılan yönetmeliklere aykırı olarak, kendi yönetim sahaları içerisinde meydana gelen kirliliği yetkili mercilere bildirmemesi halinde kıyı tesis yönetimlerine 25.000 TL; deniz çöpleri, atıklar ve atıksuların toplanması ve yönetimine ilişkin gerekli tedbirleri almaması halinde bu yönetimlere 25.000 TL’den 100.000 TL’ye kadar idari para cezası uygulanacak.
Öngörülen Cezalar Özel Çevre Koruma Bölgelerinde 2 Kat Olacak
Taraf olunan uluslararası sözleşmelerde ve ilgili yönetmeliklerde belirlenen kükürt oranından daha fazla kükürt içeren akaryakıtı denizcilik yakıtı olarak kullanan gemi ve diğer deniz vasıtalarından 1,000 grostona kadar olanlar için groston başına 200 TL, 1.000 ila 5.000 groston arasında olanlara bu miktar ve ilave her groston başına 25 TL, 5.000 grostondan fazla olanlara ise, yukarıdaki miktarlar ve ilave her groston başına 5 TL idari para cezası verilecek.
Günlük 1 kilogram veya daha az tıbbi atık üreten sağlık kuruluşlarından, tıbbi atıklarını bu Kanunda ve ilgili yönetmeliklerde öngörülen yasaklara veya sınırlamalara aykırı olarak biriktiren, sınıflandıran, depolayan, taşıyan, ambalajlayan ve bertaraf edenlere 10.000 TL’ye kadar idari para cezası verilecek.
Boğazlar ve Susurluk Havzası dâhil olmak üzere Marmara Denizi Hidrolojik Havzası’nda ve bu Havza’da yer alan illerden İstanbul, Bursa ve Kocaeli illerinin tamamında bu bentteki cezalar iki kat olarak uygulanacak.
Belediyelere Atık Su Arıtma Tesisi Zorunluluğu Getiriliyor
Boğazlar ve Susurluk Havzası dahil Marmara Denizi Hidrolojik Havzası’nda ve bu Havza’da yer alan illerden İstanbul, Bursa ve Kocaeli illerinin tamamında, büyükşehir, il ve ilçe belediyeleri bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 6 ay içinde iş termin planlarını Bakanlığa sunmak ve 3 yıl sonunda da ileri atıksu arıtma tesislerini kurup işletmeye almak zorunda olacak.
Büyükşehir, il ve ilçe belediyeleri atıksu gelirlerinin yarısını ileri atıksu arıtma tesislerinin kurulması ve işletilmesinde bu tesisler kurulana kadar kullanılmak üzere ayırmak zorunda kalırken, ayrılan bu gelirler amaç dışında kullanılamayacak.
Mahalli İdarelerin Projelerine Yönelik Yeni Düzenlemeler de Var
Kanunla, mahalli idarelerin çevre kirliliğini önleyici yatırımlar kapsamında atık su arıtma, geri kazanım; arıtma çamuru işleme ve bertarafı, sıfır atık yönetimi kapsamında atık toplama, taşıma, işleme, geri kazanım ve bertaraf tesisleri ile mapa şamandıraların özel sektör eliyle yapılması, işletilmesi, bakımı ve devredilmesine ilişkin düzenlemelerin ne şekilde hayata geçirileceği de belirleniyor.
Mahalli idarelerin toplam yatırım tutarı veya toplam işletme hizmet bedeli 100 milyon liranın altındaki projelerine ilişkin ihale ve sözleşme işlemleri için yetkilendirme kararı aranmayacak. Bu değerin altında kalmak amacıyla projeler bölünemeyecek. Söz konusu projeler, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nca onaylandıktan sonra ihale işlemlerine başlanabilecek.
Mahalli idarelerin yap-işlet-devret ve işlet devret modeliyle gerçekleştireceği projeleri ile ilgili yetkilendirme talepleri; yer seçimi ve uygunluğunu da içeren ön yapılabilirlik etüdü, ön proje veya kesin proje, idari şartname ile sözleşme taslağından oluşan proje dokümanlarıyla birlikte Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından teknik olarak değerlendirildikten sonra yetkilendirme kararı için iletilebilecek.
Mahalli İdarelerde Blokajlı Banka Hesabı Uygulaması Devrede
Proje sahibi mahalli idareler; proje konusuna, niteliğine ve özelliğine göre toplanan gelirlerden, uygulama sözleşmesinde belirlenen ödeme miktarına karşılık gelen miktarı, Blokajlı Banka Proje Hesabına aktaracak. Uygulama sözleşmesindeki ödemeye ilişkin düzenlemeler çerçevesinde Blokajlı Banka Proje Hesabından yalnızca proje kapsamında yapılacak ödemelere ve aktarımlara izin verilecek.
Yapı Denetim Kuruluşlarına Caydırıcı Cezalar Uygulanacak
Türkiye Çevre Ajansı tarafından, Çevre Kanunu kapsamında yer alan depozito düzenlemeleri çerçevesindeki Yap-İşlet-Devret projeleri; depozito düzenlemeleri çerçevesinde Türkiye Çevre Ajansınca yatırımı gerçekleştirilen kamu yatırımlarının özel sektör tarafından belirli şartlarla ve 10 yıldan uzun süreli olarak işletilmesi kanundaki usul ve esaslara göre gerçekleştirilebilecek.
Kanunla, tamamlanan yapıların izlenmesinin kolaylaştırılması için bina kimlik sertifikası uygulaması getiriliyor.
Yapı Denetimi Hakkında Kanun’a, “Bina kimlik sertifikası” tanımı eklenecek. Tamamlanan yapıların teknik ve genel bilgilerine, Bakanlıkça farklı modüllerde yapılan yetkilendirmelerle hem yapı sahibi ve ilgili vatandaşlarca hem de kamu görevlileri tarafından ulaşılması amacıyla yapıya bu sertifika asılacak.
1 Yıl Men Cezalarına Yer Verildi
Görev ve sorumluluklarını yerine getirmeyen laboratuvar kuruluşları hakkında uygulanan idari para cezasının ve belge iptali işlemlerinin kapsamı genişletildi. Yapı denetim kuruluşlarına, son 1 yıl içinde üç ayrı idari para cezası verilmesi durumunda 1 yıl yeni iş almaktan men cezası getiren hüküm yürürlükten kaldırılıyor.
Laboratuvar kuruluşlarının dürüstlüğünü, yetkinliğini ve tarafsızlığını riske düşürecek bir faaliyette bulunduğunun tespiti halinde 1 yıl yeni iş almaktan men cezası uygulanacak. Laboratuvar kuruluşu, beton deneyine ilişkin Bakanlıkça belirlenen azami fiyatın üzerinde bedel aldığının tespiti halinde idari para cezası alacak.
Laboratuvar kuruluşuna, beton, hazır beton, beton çelik çubuk ve benzeri yapı malzemesi üreten veya pazarlayan firmalar adına laboratuvar hizmetinde bulunduğunun tespit edilmesi halinde, Bakanlıkça 1 yıl yeni iş almaktan men cezası verilecek.
Tarımsal Destek Ödemeleri İle İlgili Yeni Uygulamalar
Kanunda, tarımsal destek ödemeleri ile ilgili maddelere de yer verildi.
Tarımsal desteklemelerden yararlanmak için başvuruda bulunduğu halde, meri mevzuat uyarınca desteklemelerden yararlanabilmek için ibrazı öngörülen makbuz, fatura ve diğer belgelerin gerçeğe aykırı veya usulsüz olduğu gerekçesiyle desteklemeden yararlandırılmayanlara veya yararlandıkları destekleme tutarları aynı gerekçeyle Tarım Kanunu doğrultusunda geri alınanlara, yürürlük tarihinden itibaren 3 ay içinde Tarım ve Orman Bakanlığına başvurmaları, Bakanlık tarafından yapılan incelemede bunların gerçek üretim yaptığının tespiti halinde hak ettikleri destekleme ödemeleri yapılacak.
Yapılan ödemelere faiz işletilmeyecek, masraf veya ek ödeme adı altında herhangi bir ödeme yapılmayacak. Bu hüküm, yararlandıkları destekleme tutarlarının, aynı gerekçelerle geri alınması yönünde haklarında takip başlatılanlar için de uygulanacak ve öngörülen şartların oluşması halinde haklarındaki takip işlemlerine son verilecek.
Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra maddenin kapsadığı dönemlere ilişkin haklarında takip başlatılanların, takibe ilişkin yazının tebliğ tarihinden itibaren 1 ay içinde Bakanlığa başvurmaları halinde madde hükmünden aynı şartlar dahilinde yararlandırılacak.
Bu hükümlerden yararlanmak üzere başvuruda bulunan ve yararlananların, yürürlükten önce destekleme ödemeleriyle ilgili açtığı davalar karşılıklı sonlandırılacak. İskan Kanunu’nun, “iskanlı göçmenlerin ve yerleri kamulaştırılanların iskanı” konularını içeren maddeleri kapsamına giren hak sahibi ailelerden sözleşme aşamasında borcunu peşin ödemek isteyenlere, borçlandırma bedeli üzerinden yüzde 65 indirim yapılacak.
Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü faaliyetlerinin gerektirdiği araç, gereç, satın alma, bakım, onarım, yapım, sigorta, kiralama, araştırma, tanıtım, temsil, eğitim giderleri, yurt dışında yürütülecek proje giderleri, kadastro hizmetlerinin yapılması, yenilenmesi, güncellenmesi ve benzeri her türlü harcamalar döner sermaye gelirlerinden karşılanabilecek.
Döner sermaye işletmeleri için kendi kaynaklarından karşılanmak üzere tahsis edilen sermaye miktarı Cumhurbaşkanınca 5 katına kadar artırılabilecek, artırılan sermaye elde edilen karlarla karşılanacak.