ABD Başkanı Donald Trump’ın koltuğa geçmesiyle birlikte uygulamaya başladığı politikalar, doların gücünü zayıflattı. Trump’ın hem zayıf dolar politikası hem de güçlü bir dolar istediği yönünde iki ayrı söylem bulunurken, Bloomberg’den Clive Crook bir inceleme paylaştı.
Crook, “Doların aşırı ayrıcalıklı dönemi sona mı eriyor?” başlığını kullandığı makalesinde, Trump yönetiminin daha az küreselleşmiş bir ekonomi ve yine de baskın bir dolar istediğini söyledi. Ancak her ikisini birden elde etmenin kolay olmayacağını ifade etti.
Clive Crook, “Doların küresel konumu karmaşık bir nimet. Güvenli liman ve baskın rezerv para birimi olarak statüsü, ABD’nin borçlanma maliyetini düşürüyor. Bu da yatırım, büyüme ve toplamda daha yüksek gelir anlamına geliyor. Ancak doların gücü, uluslararası ticarette ekonominin rekabet gücünü zayıflatıyor ve bazı üreticileri dezavantajlı duruma düşürüyor. Ne yazık ki, görünüşe göre güçlü bir para biriminin avantajlarıyla zayıf bir para biriminin faydalarını aynı anda elde etmek mümkün değil,” yorumunda bulundu.
Ancak Trump yönetiminin bunu yapmayı hedeflediğini söyleyen Crook, Ekonomik Danışmanlar Konseyi Başkanı Stephen Miran tarafından ortaya konan stratejiye göre doların değerini uzun vadeli faiz oranlarını yükseltmeden düşürmek mümkün olabileceğini söylemesini hatırlattı.
“Böylece rekabet gücü artarken, aşırı ayrıcaklıktan da vazgeçilmemiş olur” diyen ekonomi yazarı, anahtar noktanın ABD’nin tüm gücünü kullanarak uluslararası ticaret ve finansın kurallarını yeniden tanımlamak olduğunu söyledi.
Crook devamında yaptığı analizde ise “Sadece zayıf dolar politikası ilan etmek, dolardan kaçışa ve bunun sonucunda uzun vadeli faiz oranlarının keskin şekilde yükselmesine neden olabilir. Bu yüzden Miran’ın açıkladığı gibi işe tarifelerle başlamak daha iyidir. Tarifeler ticaret açığını pek azaltmaz, çünkü daha az ithalat, daha güçlü bir dolar anlamına gelir ve bu da rekabet gücündeki kazancı tersine çeviri. Ama bu sadece ilk aşamadır,” ifadelerini kullandı.
Mar-a-Lago projesine atıf
Clive Crook, Trump yönetiminin tarife politikalarındaki ilk kafa karışıklığının, Mar-a-Lago projesiyle tutarlı olduğuna; çünkü uluslararası para ve finans sisteminin yeniden yapılandırılmasının bu projenin ayrılmaz bir parçası olduğuna dikkat çekti.
Buradaki temel çelişkiyi ise “Program, küresel yönetişimin maliyetlerini daha adil biçimde dağıtacak yeni düzenlemeler öngörüyor. Yalnızca mevcut çok taraflı normları ve kurumları yıkmak istemiyor (ki bu süreç zaten başlamış durumda); aynı zamanda yeni yapılar da istiyor – özellikle doların aşırı ayrıcalığını sürdürcek olanlar,” şeklinde açıkladı.
Dolar güveni azaldığında, diğer hükümetlerin dolar rezervlerine bu denli bağlı olup olmamaları gerektiğini sorgulayabileceklerini söyleyen Crook, mali sistemlerinin ABD ile bu kadar iç içe olup olmaması gerektiğini de sorgulayabileceğini ifade etti.
Yönetimin bu tehdidin farkında olduğunu belirten Crook, BRICS’in genişletilmiş versiyonuna, ticaretlerinde dolara daha az bağımlı olma planlarını sürdürmeleri halinde ABD’ye yaptıkları ihracatta daha yüksek tarifelere maruz kalacaklarının bildirildiğini hatırlattı.
Miran tarafından gündem getirilen bir başka savunma yönetiminin ise diğer hükümetlerin dolar rezervlerinin vadesini ayarlayarak uzun vadeli faizler üzerindeki baskıyı azaltması yönünde baskı yapmak olabileceğini söyledi.
Bugüne kadarki ABD ve yeni dönemde ABD
Bloomberg yazarı Clive Crook, Trump yönetiminin hedefleri ile yöntemlerinin, anlaşmaların temelini oluşturan fayda ve güveni zayıflattığını söyledi. Crook, bugüne kadarki dönemde ABD’nin çoğunlukla küresel kamu malları sağlayan “iyiliksever hegemon” olarak görüldüğünü ve karşılığında aşırı ayrıcalık dahil birçok avantaj elde ettiğini belirtti.
Yeni dönemde ise ABD’nin daha bencil bir güç olmayı vaat ettiğini dile getirdi. Crook, “Yönetimin deyimiyle artık diğer ülkeler tarafından sömürülmeyecek, ancak aynı zamanda çok taraflılığı (sağlam bir düzen ve anlayış sistemi” sürdürmek ve hâlâ yönetimi elinde tutmak istiyor,” dedi.
Crook yazısının sonunda ise “Finansal piyasalar, olasılıklara karşı, tarifeleri, mali disiplinsizliği ve FED’e yönelik baskıları tolere etse bile, şu soru küresel dolar sistemine olan güveni sarsacaktır: Daha bencil, sabırsız ve dengesiz bir hegemon ne kadar güvenilir olabilir? Eğer Trump doların geleceğini önemsiyorsa, daha net bir hedefe ve daha iyi bir cevaba ihtiyacı var,” ifadelerini kullandı.
