Küresel piyasalar bankacılık krizine dair gelişmeleri yakından izlerken, alınan önlemler kaygıları tam anlamıyla ortadan kaldırmış değil. Ekonomi otoriteleri 2008 yılında yaşanan krize benzer bir durum yaşanmaması için elinden geleni yapıyor.
Birçok kurum banka sektöründe yaşanan krizi ABD Merkez Bankası’nın (FED), bir yıldır sürdürdüğü faiz artırımlarına bağlıyor. Ancak diğer yandan bankaların bu zamana kadar kendilerini hazırlamamış olmaları ve uzun süredir gerçekleşen faiz artışına karşı risk analizi yapmamaları ise bir başka eleştiri cephesi.
JPMorgan Stratejisti Marko Kolanovic, merkez bankalarının enflasyonla mücadele ederken uyguladığı politikaların ortasında gelen bankacılık krizinin, piyasadaki dalgalanma ve devam eden ekonomik belirsizlikle birlikte Minsky anı olasılığını artırdığını söyledi.
Merkez bankalarının krizin etkilerinin yayılmasını kontrol altına alsa bile kredi koşullarının hem piyasalardan hem de düzenleyicilerden gelen baskı nedeniyle daha hızlı sıkılaşabileceğini ifade etti.
Finansal sistemin istikrardan istikrarsızlığa geçtiği noktayı ifade etmek için kullanılan Minsky anı terimini daha yakından tanıyalım.
Minsky Anı Nedir?
Minsky anı, finansal sistemin istikrardan istikrarsızlığa geçtiği noktayı ifade etmek amacıyla iktisatçılar tarafından ortaya atılan bir terimdir. Adını Amerikalı iktisatçı Hyman Minsky’den almıştır.
Yatırımcılar tarafından alınan yüksek borç tutarlarını içeren uzun bir sürdürülemez spekülatif faaliyet dönemini takiben piyasanın ani çöküşü olan zamanı ifade eder.
Geçmiş ya da gelecekteki olası finansal krizleri ele almak için kullanılır. Genel ekonomide yaşanan resesyonlar, gayri safi yurt içi hasıladaki daralma gibi durumların art arda iki çeyrek yaşanmasının ardından resmen tanınır.
Bir Minsky anı, tam bir piyasa çöküşünden önce gelen zamandır. Yatırımcıların agresif spekülatif faaliyetlerde bulunmaları ve uzun müreffeh zamanlarda kredi risklerini artırmaları durumunda ortaya çıkar.
Piyasalar uzun bir süre iyi olduğunda, yatırımcılar borçlanmaya ve portföylerine risk eklemeye devam etme eğilimindedir. Yatırımcılar, varlığın fiyatının artmaya devam edeceğini tahmin ederek risk almaya devam eder.
Fakat fiyatlar artmaya son verdiğinde, borçlarını ödeyecek kadar paraya sahip olmadıkları kadar borç almışlardır. Borç verenler daha sonra kredi geri ödemesini talep ettiklerinde, yatırımcılar varlıklarını satmaya başlar. Varlıkların fiyatında ani bir düşüşün tetiklenmesi durumunda, piyasa Minsky anı yaşar. Ekonomik çıkışın sonunu ifade eder ve oldukça karamsar bir senaryodur.
