İsviçreli üreticiler, ABD Başkanı Donald Trump’ın küresel ticaret düzenini yeniden şekillendirme hamlesi kapsamında İsviçre’ye uyguladığı en yüksek gümrük vergilerinden birinin ardından on binlerce işin risk altında olduğunu belirtti. Ancak ilaç sektörüne sağlanan geçici muafiyet, bir nebze olsun rahatlama sağladı.
İsviçre hükümeti, Trump’ın ihracata bağımlı ülkeye yüzde 39 oranında gümrük vergisi uygulama kararından dolayı hayal kırıklığına uğradığını açıkladı. Bu oran, çoğu Avrupa Birliği ülkesine uygulanan yüzde 15’lik tarifenin iki katından daha fazla durumda.
Başlangıçta önerilen yüzde 31’lik tarife oranının anlaşılmaz olduğunu belirten İsviçreli yetkililer, yeni artışın küçük Alp ülkesi için büyük bir darbe olduğunu söyledi. ABD, İsviçre’nin saat, mücevher ve çikolata gibi ürünlerde en büyük ihracat pazarı konumunda.
İsviçre’nin ABD’ye yaptığı en büyük ihracat kalemi ise geçen yıl 35 milyar dolar tutarındaki ilaç ürünleri oldu. Yetkililer şimdilik bu sektörede gümrük vergisi artışının uygulanmayacağını belirtti.
“Tüm ülke için büyük bir şok”
İsviçre Makine ve Elektrik Mühendisliği Endüstrileri Derneği (Swissmem) Başkan Yardımcısı Jean-Philippe Kohl, “İhracat sanayisi ve ülkenin tamamı için büyük bir şok. Gerçekten şaşkınız. Bu tarifelerin hiçbir rasyonel temeli yok, tamamen keyfi kararlar. İsviçre sanayisi bundan çok ağır etkilenecek. Özellikle de rekabet ettiğimiz AB, İngiltere ve Japonya gibi ülkeler çok daha düşük tarifelere tabi tutulurken,” dedi.
İsviçre hükümeti, ABD makamlarıyla temas halinde olduğunu ve müzakere yoluyla bir çözüm arayışını sürdürdüğünü bildirdi. İsviçre Cumhurbaşkanı Karin Keller-Sutter, İsviçre Ulusal Günü etkinliğinde Reuters’a verdiği demeçte, “Müzakere ettiğimizden çok daha yüksek bir tarife olduğu için üzücü,” dedi.
Yeni tarifelerin 7 Ağustos’ta yürürlüğe girmesi bekleniyor. konuya yakın bir İsviçreli kaynak, müzakerelerin devam edeceğini söyledi.
İsviçre Dışişleri Bakanı Ignazio Cassis, Gersau’daki konuşmasında “Ümidimizi kaybetmedik, iki tarafın da çıkarları doğrultusunda bir anlaşma için çalışmaya devam ediyoruz,” dedi.
UBS Global Wealth Management’ın Baş Yatırım Ofisi, yaptığı açıklamada temel senaryolarının İsviçre’nin AB’nin elde ettiği gibi yüzde 15’lik tarifeyle benzer bir anlaşmaya varması yönünde olduğunu belirtti. Ayırca “İsviçre ekonomisinin önümüzdeki çeyreklerde zayıf büyüme kaydedeceğini, ancak resesyona girmeyeceğini öngörüyoruz,” denildi.
İlaç sektörü şimdillik muaf ama risk sürüyor
İlaç sektöründeki Roche ve Novartis gibi dev firmalar şimdilik yüzde 39’luk tarifeden muaf tutuldu. Ekonomi Bakanlığı sözcüsü, “İsviçreli yetkililer, ilaç sektörünün tarifelere dahil edilmemesi gerektiğini anlamış durumda,” dedi.
Ancak sektör, ileride uygulanabilecek özel vergiler tehdidiyle karşı karşıya. Tarihte ticaret savaşlarından genellikle muaf tutulan ilaçlar, hasta sağlığı üzerindeki potansiyel etkiler nedeniyle korunmuştu. Ancak Trump, ilaç fiyatlarını düşürmek ve dışa bağımlılığı azaltmak istediğini belirterek bu yaklaşımı değiştirebileceğinin sinyallerini verdi.
Trump, dünya genelinde ilaç sektörü için ulusal güvenlik gerekçesiyle bir Section 232 soruşturması başlattı. Bu soruşturma sonucunda sektöre yüzde 200’e kadar çıkabilecek özel vergiler getirilip getirilmeyeceği önümüzdeki haftalarda kararlaştırılacak.
İsviçre’de 250’den fazla kimya, ilaç, biyoteknoloji ve bilimsel şirketi temsil eden iş dünyası derneği, kimya ve ilaç sektörünün hâlâ bu vergilerden etkilenebileceği konusunda uyardı. Dernek yaptığı açıklamada, “İlaç ürünleri, küresel olarak birbirine bağlı tedarik zincirlerinin parçasıdır. Yeni tarifeler bu yapılar üzerinde büyük baskı yaratır. Bu da şirketler için belirsizlikleri artırır ve özellikle ABD’de hayati ilaçların tedariki açısından ciddi riskler doğurur,” ifadeleri kullanıldı.
İsviçre müzakere anlaşmasına varmaya yakın olduğunu düşünüyor
İlaç endüstirisinin çatı kuruluşu Interpharma, “İsviçre’nin ABD ile genel tarifeleri azaltmak ve ilaç ürünlerine özel tarifeleri engellemek için müzakerelere devam etmesi kritik önem taşıyor,” dedi.
İsviçre Maliye Bakanlığı, Trump’ın duyurusunun 4 Temmuz’da İsviçre hükümetinin onayladığı ve ABD ile yapılan yoğun müzakereler sonucunda hazırlanmış ortak taslak bildiriden önemli ölçüde farklı olduğunu söyledi.
Konuya yakın bir kaynak ise İsviçreli yetkililerin o zamandan beri, anlaşmanın ön taslağının ABD tarafından onaylanmasını beklediklerini söyledi. Maliye Bakanı Karin Keller-Sutter ve Ekonomi Bakanı Guy Parmelin, taleplerini iletmek için Washington’a gitmişti.
İsviçre, ABD’deki yedinci en büyük yatırımcı konumunda. Ülkenin 300 milyar dolardan fazla doğrudan yatırımı, ABD’de yarım milyondan fazla istihdamı destekliyor.
İsviçre geçen yıl ABD’ye yaklaşık 65 milyar İsviçre frangı (yaklaşık 80 milyar dolar) değerinde mal ihracatı gerçekleştirdi. Bu, toplam ihracatının yaklaşık altıda birini oluşturuyor. Mal ticaretinde ABD’ye karşı yaklaşık 38.7 milyar frank fazla verirken, hizmetlerde 20.4 milyar frank açık verdi.
ABD, İsviçre saat endüstrisi için de en büyük pazar konumunda. Saat ihracatının %16,8’i, yani 4.4 milyar franklık kısmı ABD’ye gidiyor.
