İsrail’in İran’a yönelik askeri operasyonları ve rejimi zayıflatma çabaları, küresel petrol piyasasında büyük riskler yaratıyor. JPMorgan’ın analizine göre, İran gibi büyük petrol üreticilerinde rejim değişiklikleri, tarihte defalarca petrol fiyatlarını ciddi oranda artırdı.
İsrail’in sekiz gündür süren saldırılarına rağmen şu ana kadar petrol arzı etkilenmedi. Ancak analistler, çatışmanın uzaması halinde fiyatlarda sert yükselişlerin yaşanabileceği uyarısında bulunuyor.
Petrol fiyatları şu an 80 doların altında seyretse de, uzmanlara göre İran’ın enerji altyapılarını ya da Hürmüz Boğazı’ndaki tanker trafiğini hedef alması halinde fiyatlar 100 doların üzerine çıkabilir.
JPMorgan, 1979’dan bu yana büyük petrol üreticilerinde gerçekleşen sekiz rejim değişikliğinin, ortalama yüzde 76’lık fiyat artışlarına yol açtığını belirtiyor. Bankaya göre İran’da yaşanacak olası bir rejim değişikliği, Libya’dakinden çok daha büyük etki yaratabilir.
Analistlere göre, İran kendini varoluşsal bir tehdit altında hissederse bölgedeki enerji altyapılarına, petrol tankerlerine veya Hürmüz Boğazı’na saldırabilir. Hatta boğazı mayınlayarak küresel arzı ciddi şekilde kesintiye uğratabilir.
ABD’nin de İsrail’in saldırılarına katılma ihtimali yüzde 70 olarak değerlendiriliyor. İran ise rejimin devamını güvence altına almak için karşılığında sınırlı ama stratejik adımlar atabilir. Ancak bölgedeki deniz taşımacılığının haftalarca, hatta aylarca sekteye uğrayabileceği belirtiliyor.
