Mayıs ayındaki değişen ekonomi yönetiminin ardından Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın (TCMB) para politikasında art arda yaptığı faiz artışları ve yükselen fiyatlara rağmen tüketim ve otomotiv ithalatı Ekim’de tarihi zirvesini gördü.
Uygulanan politikalarla düşürülmeye çalışılan tüketim ve otomobil ithalatında hedefe ulaşılamazken, tarihi rekorunu kırdı.
Ocak-Ekim döneminde tüketim malları ithalatı 2022 yılının aynı dönemine kıyasla yüzde 62,7 artarak 38,9 milyar dolarla tüm zamanların rekorunu kırdı. Ekim’de ise yıllık bazda yüzde 78,2 yükselerek 4,7 milyar dolara ulaştı.
Otomobil ve Hafif Ticari Araç Satışı Arttı
Tüketim malları sınıfında olan motorlu taşıt ithalatı da Ekim’de bir önceki yılın aynı ayına kıyasla yüzde 105 artarak 3,3 milyar dolara ulaştı. Temmuz’daki rekor seviyedense 34 milyon dolar düşük kaldı.
Ekim’de Türkiye genelinde otomobil ve hafif ticari araç satışı, 2022’nin aynı dönemine göre yüzde 55,4 artarak 101 bin 367 adet ile rekor tazelemişti. Bunun 63 bin 763 adedini ise ithal araçlar oluşturmuştu.
Otomobil ve hafif ticari araç satışları, 2023 Ocak-Ekim döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 63,7 büyüyerek 958 bin 942 adet olarak gerçekleşmişti.
Otomobil satışları, 2023 yılı Ocak-Ekim döneminde geçen yıla göre yüzde 67,8 artarak 749 bin 501 adede, hafif ticari araç pazarı yüzde 50,6 büyüyerek 209 bin 441 adede ulaşmıştı. Bunun 619 bin 143 adedini ithal araçlar oluşturdu.
Ekonomi Yönetimi İki Büyük Soruna Odaklanıyor
Ekim 2023’te otomobil satışları bir önceki yılın aynı ayına kıyasla yüzde 74,1 artarak 82 bin 611 adet olurken, hafif ticari araç pazarı yüzde 5,5 büyüyerek 18 bin 756 adede ulaştı. Otomobil ve hafif ticari araç pazarı ise 10 yıllık Ekim ayı ortalama satışlara göreyse yüzde 55,7 arttı.
Türkiye ekonomisinde Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek dönemiyle değişen politikaların, iki büyük soruna odaklandı. Ekonomi yönetimi cari açık ve enflasyon sorununu çözmek amacıyla genel olarak tüketim, özel olarak da otomotiv ithalatını azaltmak istediğini dile getiriyor.
Söz konusu hedef doğrultusundaysa faiz artışları ve kredi kısıtlamalarının etkili olması amaçlanıyor. Ancak rakamlar, tüketim ve otomotiv ithalatının rekor seviyelerde olduğunu gösteriyor.
Sıfır Araç Satışları ve İthalatı Neden Yüksek Seyrediyor?
Sözcü haberinde faiz artışlarının, kredi kısıtlamalarının ve ilanlara dönük önlemlere rağmen sıfır araç satışlarıyla ithalatın neden yüksek seyrettiği konusuna değindi. Emre Deveci yazısında, otomotiv sektörü temsilcilerinin dört temel gerekçeye işaret ettiğini bildirdi.
Otomotiv Sektöründe Arz Sorunu Çözüldü
Yaklaşık 3-4 yıldır otomotiv sektöründe yaşanan arz sorununun son dönemde büyük ölçüde çözüldüğü belirtildi. Bunun ise ertelenmiş talebin ortaya çıkmasını sağladığına dikkat çekildi.
Otomotiv sektöründeki arz sorununun ortadan kalktığına ilişkin değerlendirmelerin TCMB’nin geçen hafta açıkladığı enflasyon raporuna da yansıdığı anımsatıldı.
İndirim Kampanyaları Sektör Talebini Artırdı
Hem arz sorunun çözülmesi hem de Eylül’deki satışların düşmesiyle Ekim ayında birçok firma indirim kampanyası başlattı. İndirim kampanyaları da sektöre ek talep oluşmasına neden oldu.
Haberde, indirim kampanyalarının Kasım’da artarak devam ettiği ve bunun da satışları yine yüksek seviyelerde tuttuğu vurgulandı.
Türkiye İstatistik Kurumu’na (TÜİK) göre 2023’ün 3’üncü çeyreğinde otomobilde yıllık enflasyon yüzde 72,91. İndirimlere rağmen otomobil firmalarının kârlılıkları ise önceki yıllara göre yüksek kalmaya devam ediyor.
Otomobil Yatırım Aracı Olarak Görülüyor
Yüksek enflasyon ortamında otomobil kullanım değerinin yanı sıra yatırım aracı olarak öne çıkmaya başladığına dikkat çekildi. Konut fiyatlarının birçok kişi için erişilemez düzeye gelmesiyle yatırım aracı olarak otomobil alımına yönelim yükseldi.
Otomobil fiyatlarının daha çok artacağına yönelik beklentilerse talebi öne çekmeye devam ediyor.
Elektrikli Araç Alımı için Teşvik Sağlandı
Yerli otomobil TOGG’un satışlarını artırmak için hükümet, elektrikli otomobilde özel tüketim vergisi (ÖTV) indirimi yaptı. Bu durum da ithal elektrikli araç talebini yükseltti. Özellikle Çinli elektrikli araçlara dönük ilgi arttı.
Sektör Temsilcileri Ne Düşünüyor?
Otomotiv sektörü temsilcileri ise satışların birkaç ay daha yüksek seyredeceğini, daha sonra yüksek faizin de etkisiyle gerileyeceğini öngörüyor.
İndirim kampanyalarınınsa Kasım ve Aralık aylarında devam edeceği tahmin ediliyor. Yeni yılda devreye girecek ÖTV matrah güncellemesi ile engelli araçlar için belirlenen sınırın artacağı, bunun da yılbaşında ek talep yaratacağı ileri sürüldü.
