Koronavirüs krizinin çoğu ülkeyi harap ettiği 2020’nin ikinci çeyreğinde yüzde 16,5’lik tarihi düşüş kaydeden Filipinler ekonomisi, söz konusu gerilemeyle büyük yankı uyandırdı. Çünkü düşüş, ilk çeyrekteki yüzde 0,7’lik küçülme üzerine geldi ve böylece ekonomi teknik resesyona girmiş oldu.
Bu noktada Filipinli ünlü ekonomist ve köşe yazarı Solita Monsod’un Inquirer’de yayımlanan yazısı dikkat çekti. Filipinler ekonomisini 60 yılı aşkın süredir takip ettiğini belirten Solita Monsod yazısında; “ülke ilk kez bu büyüklükte bir daralmayla sarsıldı” ifadelerini kullandı.
Filipinler’in yıllık bazda son 70 yılda yalnızca dört kez daralma yaşadığını hatırlatan Monsod, söz konusu tarihleri ve daralma oranlarını verdi.
Ekonominin borç krizinde olduğu Ferdinand Marcos başkanlığındaki 1984 ve 1985 yıllarında yüzde 7,32 daralma ile 1991 ve 1998’de yüzde 0,58 daralmaya işaret etti. 1991 ve 1998’deki daralmaların Körfez Krizi ve Asya Krizi gibi uluslararası olayların sonucunda yaşandığını aktardı. 2008 küresel krizinde ise 2009 yılında ekonominin yüzde 1,4 pozitif büyüme göstermeyi başardığını belirtti.
Dolayısıyla yüzde 16,5’lik bir küçülmenin çok önemli olduğunu söyleyerek; “Öyleyse hükümet Filipin halkına güven vermek için ne yaptı? Kabine üyelerinin Duterte yönetiminin başarılarını övdüğü bir basın toplantısı düzenledi. ‘Bu ekonomik fiyaskoyla hiçbir ilgimiz yoktu, COVID-19’un hatasıydı. Sonuçta, diğer ülkeler de aynı şeyi yaşamıyor mu?’ dercesine davrandı” dedi.
Aynı görüşte olmadığını belirten Monsod, öncelikle bu daralmanın büyüklüğünün hem ülkeyi izleyenler hem de kendi ekonomik yöneticileri tarafından beklenmediğini savundu.
Bu yılın Nisan ayında IMF ve ADB Filipinler’in yüzde 0,6 (IMF) ve yüzde 2 (ADB) büyüyeceğini öngördüğünü hatırlattı. Bu tahminler belirli varsayımlara dayansa da her ikisinin de pozitif büyüme öngörmesinin üzerini çizdi. İki ay sonra, Dünya Bankası’nın Haziran 2020 Küresel Ekonomik Beklentileri raporunda Filipin büyümesinin yüzde eksi 1,9’a getirildiğini, bunun ilk yarıyıl daralmasına yakın bile olmadığını vurguladı.
“2020’nin ilk yarısındaki performansımıza bakıldığında, IMF’nin yıl için yüzde 0,6’lık tahminine göre büyümek istiyorsak, ikinci yarıyılda yüzde 10 gibi pozitif bir büyüme oranı bildirmek zorunda kalacağız ki bu açıkça imkansız. Ve eğer bu imkansızsa, yüzde 2 büyüme oranına ulaşmak için büyüme oranımızın ne olması gerektiğini bir düşünün.”
Neyin yanlış gittiğini sorgulayan Monsod, hükümetin tetikte olmadığını, bir araya gelmek ve herkesi bir olarak iyileştirmek yerine işaretleri görmezden geldiklerini söyledi.
Hükümetin değerli zamanını ve dikkatini 2020 Terörle Mücadele Yasası ve medya şirketi ABS-CBN’nin hakları gibi şeylere harcadığını belirtti. Bununla birlikte sosyal iyileştirme programı gibi önlemler için bütçeyi artırdıklarını söyledi.
Ancak her biri 18 milyon aileye verilecek 5000’den 8000 Filipin pezosuna varan iki ödemenin 25 Nisan’da olduğunu, ne yazık ki 31 Temmuz itibariyle, bunların tamamının ödenmediğini dile getirdi. Ne iyi planlanmış ne de iyi düşünülmüş bir kilitlenme ve açılış yapılmadığını, bunun açıkça hükümetin hatası olduğunu savundu.
Tayland’ın bu yıl ADB ve IMF tarafından %4,8 ila 6 aralığında bir yerde daralmasının beklendiğini ve ülkenin performansının tahmine yakın olduğunu belirtti. Malezya’nın 1,7 daralması beklenirken ilk çeyrekte ekonominin yüzde 0,7 büyüdüğünü, Endonezya’nın yüzde 0,5-2,5 büyümesi beklenirken ilk çeyrekte yüzde 5,3 küçüldüğünü ekledi.
Hayal kırıklığı yaratsa da Filipinler’in düştüğü yüzde 16,5’luk negatif büyüme kadar kötü olmadığını vurguladı. Ve onların hükümetlerinin daha iyi plan yapmış gibi göründüğünü söyledi.
Sonuç olarak bununla başa çıkanın bu yıl için çok zor olacağını öngördü. Yine de birlikte çalışmaları durumunda sağlık ve ekonomi krizinin onları içine ittiği insani krizin üstesinden gelebileceklerini öne sürdü. Bir parça iyi haberin ise ekonominin en çok göz ardı edilen sektörü olarak tanımladığı ve pozitif büyüme kaydeden tarımda olduğunu ifade etti.
Ücretsiz VİOP deneme hesabı açın ve 100.000 lira sanal para ile risk almadan nasıl yatırım yapacağınız öğrenin.
