ABD doları, dünya genelinde hâlâ en yaygın kullanılan rezerv para birimi olmasına rağmen, Uluslararası Para Fonu (IMF) verilerine göre, doların bu liderliği zamanla zayıflıyor. Özellikle son yıllarda, doların yerine geçebilecek alternatif para birimlerinin yükselişi dikkat çekiyor.
Brookings Enstitüsü uzmanlarına göre, doların finansal piyasalardaki hakimiyeti çeşitli zorluklarla karşı karşıya. IMF verileri, 1999 yılında küresel rezervlerin yüzde 71’ini oluşturan doların payının 2024 yılı itibarıyla yüzde 59’a düştüğünü gösteriyor. Aynı dönemde, geleneksel olmayan para birimlerinin payı ise yüzde 2’den yüzde 11’e çıktı.
Bu gerileme, bazı yatırımcılar arasında doların liderliğini kaybedebileceği endişelerine yol açtı. Buna karşın çoğu uzman, bu durumun yakın gelecekte gerçekleşmesini olası görmüyor. Yine de, ABD’nin uyguladığı ekonomik yaptırımlar ve küresel borç yükü gibi faktörler, doların zayıflamasına yol açabilecek riskler arasında gösteriliyor.
ABD’nin 2022’de Rusya’ya yönelik yaptırımları, BRICS ülkelerinin dolardan uzaklaşma eğilimini güçlendirdi. Rusya, yuan ve ruble gibi para birimlerine yönelirken, Çin de doların yerine yuanı alternatif olarak konumlandırmaya çalışıyor.
CBDC’ler Dolara İlgiyi Azaltabilir
Doların zayıflamasına neden olabilecek bir diğer faktör ise ödeme teknolojilerindeki gelişmeler. Geleneksel para birimlerinin dolara dönüştürülmesi artık zorunlu değil, bu da dolar talebini azaltabilir. Merkez bankası dijital para birimlerinin (CBDC) yükselişi de bu trendi destekliyor.
Uzmanlara göre doların kısa vadede ciddi bir tehdit altında olmadığı görüşü hâkim. Dolara alternatif arayışları hız kazansa da bu sürecin, özellikle ABD’nin ekonomik gücü ve doların küresel ticaretteki merkezi rolü göz önünde bulundurulduğunda, uzun vadeli bir dönüşümü gerektirdiği öngörülüyor.
