Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından döviz sözleşmelerinin bazı istisnai durumlar dışında TL’ye dönüştürülmesi yasalaşmış oldu. Dolayısıyla bu durum birçok soru işaretini beraberinde getirdi. Bakanlığın resmi internet sitesinde en çok sorulan 17 soruya cevap verilirken, örnek hesaplama yöntemi de paylaşıldı.
Yeni tebliğe göre; döviz sözleşmesi yapan tarafların mutabakata varamaması durumunda hesaplama yapılırken 2 Ocak 2018 kuru dikkate alınacak. TÜFE hesaplanırken de bileşik yerine basit hesaplama yöntemi uygulanacak. TÜFE hesaplamasında aylık oranların dikkate alınması, günlerin ise dikkate alınmayacağı belirtildi.
Hazine ve Maliye Bakanlığı, “Konut ve çatılı iş yeri kira sözleşmeleri” ile ilgili bir örnek verdi ve hesaplama yöntemini açıkladı.
Buna göre; 18 Şubat 2017 tarihinde yapılan 5 yıllık kira sözleşmesinin TL olarak hesaplanmasında ilk adım, 11 Ekim 2018 tarihi itibariyle 100 dolarlık sözleşme TL’ye çevrildi. TCMB kuru, 3,77 liradan, TÜFE ise yüzde 17,99’dan hesaplandı. Böylece sözleşme bedeli 4 bin 457 lira oldu.
Yapılan işlem (1000 * 3,7776) * (1 + 0,1799) = 4.457,19 TL şeklinde formülize edildi. 11 Ekim tarihinde TL’ye dönüştürülen sözleşmenin 18 Şubat 2019 tarihinde dolacak vadesi için varsayımsal bir TÜFE tahmini yapılarak hesaplama yapıldı. Buna göre; 4 aylık TÜFE değişim oranı yüzde 6 olarak kabul edildiğinde sözleşme bedeli ile TÜFE çarpıldı ve 4 bin 724 liraya ulaşıldı.
Aynı sözleşmenin üçüncü aşamasında ise 18 Şubat 2020 ile 11 Ekim 2020 arasındaki sözleşme bedeli bulundu. Yine TÜFE varsayımsak olarak yüzde 15 kabul edildi. Son belirlenen 4 bin 724 liralık sözleşme bedeli, bu sefer yüzde 15’lik tahmini TÜFE ile çarpıldı. Sözleşme bedeli bu şekilde 5 bin 433 lira olarak hesaplandı.
Sözleşmelerde TL’ye dönülmesinde en çok merak edilen konuların başında futbolcuların sözleşmelerinde nasıl bir yol izleneceği olmuştu.
Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan bu konuya da yanıt geldi. Buna göre; futbolcu sözleşmelerinin iş sözleşmesi kapsamında olduğu, Tebliğ’in 8. maddesinin 3. fıkrası uyarında döviz cinsinden ödeme yapılabileceği belirtildi. Bakanlık, “Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile vatandaşlık bağı bulunmayan futbolcuların ücretlerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak ödenmesi mümkündür. Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile vatandaşlık bağı bulunan futbolcuların Türkiye’de yerleşik kulüplerle yapacağı sözleşmelerin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkün değildir,” ifadelerine yer verdi.
Merak edilen sorulardan bir diğeri ise sigorta sözleşmelerinin Tebliğ kapsamına girip girmediği konusuydu.
Bakanlık, sigorta sözleşmelerinin kapsam dışı kaldığını belirtirken, “Tebliğ uyarınca döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak yapılması mümkün olmayan sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerinden birinin sigorta sözleşmesi olması durumunda bu sigorta sözleşmesinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak yapılması mümkün bulunmamaktadır,” ifadelerine de yer verdi.
Sözleşmede istisna olarak belirtilen konularda, her iki tarafın mutabık olması ile Türk lirasına dönüşüm yapılabilecek.
Hazine ve Maliye Bakanlığı, sözleşmede istisna tanınan tarafın döviz ya da dövize endeksli olarak devam etmeme hakkını kullanmak istemesi halinde sözleşme bedelinin TL’ye dönmek zorunda olduğunu belirterek, “Ancak istisna taraflardan birine değil de sözleşme türüne genel olarak tanınmışsa sözleşme bedelinin TL’ye dönmesi için her iyi tarafın da mutabakatı gerekir,” açıklamasını yaptı.
Yazılım ve donanım konusunda merak edilen konulara da aydınlık getirilirken, muaf taraflar açıklandı.
Yazılım ve donanımın yurt içinde üretilmesi halinde bunlara ilişkin lisans hizmet sözleşmelerinin muaf olmadığı belirtildi. “Yurt içinde üretilen yazılım ve donanımlara ilişkin lisans ve hizmet sözleşmelerinde sözleşme bedellerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkün değildir,” ifadeleri kullanıldı.
Son olarak ithal girdileri olduğu için yurt içinde dövizle çalışanlar hakkında, “menkul satış sözleşmeleri serbest olduğu için satılabilir. Yalnızca iş makineleri dahil taşıt satış sözleşmeleri döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak yapılamaz,” şeklinde soru işaretleri giderildi.
