
Geçen hafta 6,85 civarından kapanan dolar kuru Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın faiz kararını açıklanacağı yeni haftaya yatay bir başlangıç yaptı. 6,84 civarından açılan kur, erken işlemlerde 6,86’ı test etti.
Pazartesi günü yurt içinde tüketici güven endeksi ile yurt dışı üretici fiyat endeksi verileri takip edildi. Kur söz konusu verilerdeki artışa rağmen koronavirüste ikinci dalga endişesiyle yükselişini devam ettirdi.
Tüketici güven endeksi Haziran ayında, Mayıs verilerine kıyasla %5,2 oranında artış gösterdi.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ile Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) işbirliğiyle hazırlanan tüketici güven endeksi, Mayıs’taki 59,5 seviyesinden 62,6’ya çıktı. Gelecek 12 aylık döneme ilişkin beklentilere baktığımızda hanenin maddi durum beklentisi %0,8 artarak 79,2’den 79,9’a yükseldi. Mayıs ayında 81,8 olan genel ekonomik durum beklentisi endeksi %4,5’lik artışla 85,5’e çıktı.
Yine bir önceki ay 55,3 seviyesinde gerçekleşen işsiz sayısı beklentisi endeksi Haziranda %12,2 arttı ve 62,1 oldu. Bugün açıklanan verilere göre tasarruf etme ihtimali endeksi %6,5 artarak 23,1 seviyesine çıktı. Endeks mayıs ayında 21,7 olarak açıklanmıştı.

Daha detaylı verilere baktığımızda gelecek üç aylık döneme ilişkin tüketicilerin dayanıklı ve yarı dayanıklı tüketim malları harcama yapma düşüncesi 98,9 oldu. Endeksi oluşturan alt kalemler içerisinde en düşük seviyede gelen önümüzdeki 12 ay içerisinde konut satın almayı veya inşaata başlamayı düşünenlerin sayısı oldu.
Bu düşüncede olanları belirten endeks 8,8 seviyesinde gelirken gelecek 12 aylık dönemde otomobil satın alma ihtimali endeksi 11,3, konut tamiratı yapma ihtimali 22,0 olarak açıklandı.
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, tüketici güven endeksindeki artışa ilişkin olarak Twitrer hesabından şu şekilde bir değerlendirmede bulundu:
Tüketici güvenindeki artış mayıstan sonra haziranda da devam etti.
Tüketicilerin genel ekonomik duruma ilişkin beklentileri de Haziran'da %4,5 arttı.
Bu artışı daha güçlü ve kalıcı hale getirecek politikalarla, yılın son 2 çeyreğinde ekonomik canlanmaya hız kazandıracağız. pic.twitter.com/fCw3yGFTLd
— Mustafa Varank (@varank) June 22, 2020
0-200 arasında değeri yansıtan tüketici güven endeksinin 100’den büyük olması iyimserliği, küçük olması kötümserliği ifade ediyor. Borç kullanma ihtimali endeksinin artması iyimser durumu, azalması ise kötümser durumu yansıtıyor.
Yurt dışı üretici fiyat endeksinin (YD-ÜFE) ise Mayıs 2020 dönemine ait değişimleri açıklandı.
YD-ÜFE, Mayıs ayına kıyasla %1,47, 2019’un aynı dönemine kıyasla %10,06 oranında artış gösterdi. Geçen yılın Aralık ayı rakamları ile karşılaştırıldığında %14,26, on iki aylık ortalamalara göre %7,23 oranında artış gösteren YD-ÜFE, altında yer alan ana sektörlerden en fazla düşüş enerjide gerçekleşti.
Haziran ayında petrol fiyatlarındaki düşüşün etkisiyle enerji sektörü YD-ÜFE yıllık bazda %59,35 oranında azaldı. En fazla artış %20,40 ile dayanıklı tüketim malında olurken onu % 14,02 ile sermaye malı, %12,91 ile dayanıksız tüketim malı, %12,06 ile madencilik ve taşocakçılığı, %10,01 ile imalat %8,70 ile aramalı izledi.
Yıllık en fazla düşen enerji grubu, aylıkta en fazla yükseliş gösterenler arasında başı çekti.
Covid-19 pandemisinin küresel petrol talebinde keskin düşüş yaratmasıyla fiyatlar tarihin en büyük kayıplarına tanık olmuştu. Piyasadaki sert kayıpların ardından Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve koalisyonu tarihin en büyük üretim kısıntısını yaptı. Bu kararın ise Temmuz sonuna kadar devam etmesi konusunda mutabakata varıldı.
Gerek arzın kısılması gerekse normalleşme sürecinin başlamasıyla petrol fiyatlarında toparlanma gerçekleşti. Birçok ülkede Mayıs ayının sonu ve Haziran başı itibarıyla pandemi için konulan kısıtlamalar kaldırıldı. Şu dakikalarda ham petrolün varili 39 dolar üstünde seyrediyor.
Fiyatların bu ay boyunca yukarı yönde hareket etmesi enerji sektöründe YD-ÜFE’nin aylık bazda %22,03 artmasını sağladı. Diğer ana sektörlerden madencilik ve taşocakçılığında %0,95, imalatta %1,49, ara malında %1,20 ,dayanıklı tüketim malında %0,95, dayanıksız tüketim de %1,53 ve sermaye malında %1,31 oranında artış gerçekleşti.
Yurt içi ekonomik verilerin iyi gelmesine rağmen ikinci dalga endişesi gelişen ülke para birimleri üzerinde baskı yaratıyor.
Dolar haftanın ilk işlem gününe yatay başladıktan sonra 6,8592’ye kadar çıktı. Saat 14:10’da da bu seviyeye yakın seyrediyor. Kur iki haftadır üst üste Türk lirası karşısında değer kazanıyor. TL, şu sıralarda ABD doları karşısında %0,17 ile en fazla değer kaybeden üçüncü gelişmekte olan ülke parası konumunda.
Analistler yukarı yönlü hareketin sürmesi durumunda 6,86 – 6,89 – 6,92 – 7,00 seviyelerini bekliyor. Olası düşüşlerde ise 6,8150 – 6,7950 – 6,7750 – 6,7450 bandı izlenecek. Geçen Cuma günü TCMB’nin Çin swap anlaşmasına ilişkin açıklaması kuruda kısa süreli düşüş yaratmıştı. Ancak bu tutumunu devam ettiremeyen Dolar/TL paritesi yeni bir yükseliş trendine girme isteği duyuyor.