Ekonomim yazarı Servet Yıldırım bugün Türkiye’nin dış ticaretine ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Yazısına, “Dış ticarette tam anlamıyla yarısı boş yarısı dolu bardak durumu yaşıyoruz.” ifadeleriyle başlayan Yıldırım, tüm olumsuzluklara rağmen tüm zamanların en yüksek Ekim ayı ihracatı yapıldığını bildirdi.
Aylık ihracatın yüzde 7,4 artışla 22,9 milyar dolara ulaştığını bildiren Yıldırım, aynı ayda ithalatınsa yüzde 1,3 artarak 29,6 milyar olduğunu ekledi.
İhracatın ithalattan yüksek bir ivmeyle arttığının olumlu olduğunu dile getirerek, “Ancak ekonomide ve ticarette rakamlara bakarken aylık değil de daha uzun bir dönem için bakmak performansımız hakkında daha iyi fikir verir. Aylık değil de ilk 10 ay ya da son bir yıl itibariyle baktığımızda tablo değişiyor.” dedi.
2023’ün ilk 10 ayında ihracatın yüzde 0,3 artarak 210,8 milyar dolara çıktığını anımsatarak, ithalatınsa yüzde 1,2 artışla 304,3 milyar olduğunu belirtti. Son 12 ayda ise ihracatın sadece yüzde 0,7 artarak 254,5 milyara dolara yükseldiğini, ithalatınsa yüzde 3,1 artarak 367,3 milyara ulaştığını kaydetti.
Ticarette En Büyük Sorun Üretim
Söz konusu rakamlara enerji hariç bakılmasının daha iyi bir tablonun ortaya çıkaracağını savunan Yıldırım, “Ama bu bakış çok anlamlı olmaz çünkü üretebilmek ve yaşamımızı sürdürebilmek için o enerjiye ihtiyacımız var. İçeride üretemediğimiz için de dışarıdan ithal etmek zorundayız.” dedi.
Türkiye’nin ticaretteki ana sorunu üretimin yapısı ve bunu takiben ithalat olduğuna işaret ederek, ithalatın yüzde 85’inin ara malları ve sermaye mallarından oluştuğunu bildirdi.
Üretebilmek ve ihracat yapabilme için Türkiye’nin ithalat yapmak zorunda olduğuna dikkat çeken Yıldırım, ithalat yapılmadığında daha düşük bir büyüme ivmesi göstereceğini aktardı.
“Eğer girdileri ithal etmeyip içeride üretebilseydik bu kadar yüksek açıkları vermezdik.” düşüncesini ileterek, yıllardır bu konunun konuşulduğunu ve çeşitli adımların atıldığını kaydetti. Teşvik programlarının da açıklanmasına rağmen olumsuz tablonun kısa vadede değiştirilemeyeceğinin anlaşıldığını ekledi.
Yüksek ve Orta Teknoloji Ürün İhracatı Artırılmalı
Dış ticaretteki sorunun düzeltilmesi için bir diğer adımınsa ihracatın katma değerini ve teknolojik içeriğini yükseltmek olduğunu vurguladı.
Yüksek ve orta teknolojili ürün ihracatının artırılmasına rağmen toplam içinde hala düşük seviyede olduğuna işaret ederek, özellikle yüksek teknolojinin payının çok düşük kaldığının altını çizdi.
Katma değeri yüksek ürünler üreterek bunların ihraç edilmesi gerektiğini savunan Yıldırım, böylece miktar olarak olmasa da değer olarak ihracatın artacağını ifade etti.
Türkiye İhracatta Yeni Pazar Bulmakta Başarılı
Türkiye ekonomisinin şu anda neredeyse 165 ülkeye ihracat yaptığını bildirdi. Türkiye’nin yeni pazarlar yaratmakta başarılı olduğunu, bu noktada serbest ticaret anlaşmalarıyla yeni ya da mevcut pazarlara daha fazla mal ve hizmet satmanın yollarının yaratılması gerektiğini söyledi.
Dış ticaret sorununun çözülmesi için en kritik adımınsa Avrupa Birliği ile 1995 yılında başlatılan gümrük birliği anlaşmasının güncellenmesi olduğuna dikkat çekti.
Gümrük birliğinin yaklaşık son 30 yıl boyunca Türkiye’nin dış ticaretini çok değiştirdiğine vurguda bulunan Yıldırım, “Sanayimizin beyaz eşya ve otomotiv gibi pek çok alanda rekabet gücü kazanması anlamında önemli katkıları oldu. Ama zamanın gerisinde kaldı ve yenilenmesi gerekliliği doğdu.” dedi.
Türkiye’ye Önemli Kazanımlar Sağlanabilir
Geçmişte anlaşmaya ilişkin iki taraf arasında mutabakat zaptı imzalandığını anımsatan Yıldırım, yol haritasının da çıkarıldığını ama ilerleme olmadığını dile getirdi.
Yapılacak kapsamlı bir güncellemenin Türkiye’ye önemli kazanımlar sağlayacağının altını çizerek, şöyle konuştu;
“Gümrük Birliği’nin kapsamına tarım ve hizmetler de dahil edilecektir. Firmalarımızın AB kamu alımları pazarından pay almasının önünü açılacaktır. AB’nin üçüncü ülkelerle imzaladığı serbest ticaret anlaşmalarına taraf olmamız sağlanacaktır.”
Böylece Avrupa Birliği’nin (AB) ilgili karar alma mekanizmalarında Türkiye’nin yer alabileceğini, Türk mallarının taşınmasıyla ilgili liberasyona gidileceğini vurguladı. Bununsa ticaret hacmini arttırarak dış ticaret dengesine olumlu katkı yapacağını ileri sürdü.
