Çocuklara Paranın Değerini Anlatmanın Yolları

Çocuklarınızı doğru bir şekilde yetiştirmek için bütün önemli noktalara dikkat ediyorsunuz, değil mi? Onun sosyal ilişkilerde başarılı olabilmesi için çaba gösteriyor, öz güvenini geliştirmek için uğraşıyor, sorumluluk almayı öğrenmesi için farklı farklı yollar deniyorsunuz. Peki, ya tüm bunları yaparken çocuğunuza paranın ne kadar değerli olduğunu da anlatmaya çalışıyor musunuz? Yoksa çocuğunuzu yetiştirirken bu önemli noktayı göz ardı mı ediyorsunuz?

Evet, çoğu ebeveynin hatalı olduğu bu noktada siz de yanlış yapıyor olabilirsiniz. Diğer bir deyişle; çocuğunuza küçük yaşta paranın değerini anlatmayarak onun ileride parasal konularda sıkıntı çekme olasılığını arttırıyor olabilirsiniz. Ama büyük ihtimalle bunu bilerek yapmıyorsunuzdur. Çocuklara para yönetimini anlatmanın ne kadar önemli olduğunun farkına varamadığınız için bu noktayı göz ardı ediyor, “nasıl olsa ileride öğrenecek” diye düşünerek para eğitimi konusun öteliyorsunuzdur. Daha doğrusu, öteliyordunuz diyeyim çünkü bundan sonra para eğitimi konusundaki yaklaşımınızı değiştireceksiniz. Tabii, çocuğunuzun ileride sıkıntı çekmesini istemiyorsanız!

Ama yok, “o daha küçücük elbette çocuğumun her istediğini alacağım, onu değeri maddiyatla ölçülebilecek hiçbir şey için üzmeyeceğim, oyuncaklarını kırmasına laf etmeyeceğim” diyorsanız, o zaman siz bilirsiniz. Çocuğunuza paranın ne kadar değerli olduğunu anlatmamaya devam edebilirsiniz. Onu istediği her şey önüne gelen bir çocuk olarak yetiştirebilir, malının kıymetini bilmemesine seyirci kalabilir, çocuğunuzu paranın har vurup harman savrulacak bir şey olduğuna inandırarak yetiştirebilirsiniz. Elbette, bu sizin tercihiniz. Ama ben “ağaç yaşken eğilir” atasözünün doğruluğuna inanan ebeveynler için çocuklara paranın değeri nasıl anlatılır, işte bunun üzerine konuşmak istiyorum. Siz ister bu konu üzerine düşünüp gereken adımları atarsınız isterseniz de çocuğunuzu paranın kıymetinden bihaber olarak yetiştirmeye devam edersiniz. Seçim sizin!

İşte çocuklarına paranın değerini anlatmak isteyen ebeveynlerin kullanabileceği etkili yollar:

Önce Açıklayın!

Evet, çocuğunuza paranın ne kadar değerli olduğunu göstermek istiyorsanız, öncelikli olarak bunu ona anlatmalısınız. Çünkü ona hiçbir şey anlatmadan paranın değerini bil derseniz ya da bunun için onun üzerinde baskı kurarsanız, doğal olarak istediğiniz sonucu elde edemezsiniz. İşte bu gerçeğin farkına vararak çocuğunuza paranın ne kadar değerli olduğunu anlatmak için uğraşmalısınız. Ama tabii burada onun bir defalık konuşmadan sonra paranın kıymetini anlamasını beklemeyeceksiniz. Çocuğunuzun sizi anladığından emin olana kadar bu konuşmayı tekrarlayacak, laf anlatmaya çalıştığınız kişinin küçük bir çocuk olduğu gerçeğine göre hareket edeceksiniz.

Kelimelerinizi onun anlayabileceği şekilde seçecek, vereceğiniz örneklerle çocuğunuzun zihninde oluşan düşünceyi daha net bir hale getireceksiniz. Mesela; neden işe gitmek zorunda olduğunuzu açıklayarak işe başlayabilirsiniz. Her gün işe gittiğiniz için size para verdiklerini ve bu paranın bir sınırı olduğunu anlatabilirsiniz. Oturduğunuz evin, yıkandığınız suyun, çalıştırdığınız elektrikli aletlerin, buzdolabınızdaki ürünlerin ya da giydiğiniz kıyafetlerin bir ücreti olduğunu söylemeli, para kazanmaz ya da çok fazla harcarsanız bunlara sahip olamayacağınızı uygun bir dille açıklamalısınız. Çocuğunuzun paranın değeri hakkında bir şeyler öğrendiğine karar verdiğinizde ise bunu pekiştirmek için diğer yollara geçmelisiniz.

Sınırlı Harcamanın Sonundaki Kazancı Öğretin!

Peki, bunu nasıl yapacaksınız? Mesela; çocuğunuza bir şeker, bir çikolata ya da sevdiği herhangi küçük bir yiyecek verin. Verdiğiniz ürünü şimdi yemezse, yarın ona bir tane daha vereceğinizi söyleyin. Çocuğunuz dediğinizi yapar ve verdiğiniz şeyi ertesi güne saklarsa, sözünüzde durup bir tane daha verin. Sonra da o şekeri, çikolatayı artık her neyse onu yemediği için şimdi iki taneye sahip olduğunu ve eğer isterse bu sayıyı daha da çoğaltabileceğini anlatın. Tabii, bu yöntemi çocuğunuzun kişilik özelliklerine göre istediğiniz gibi değiştirebileceğinizi de söyleyeyim. Yani karşınızda beklemeyi bilmeyen, sabırsız bir çocuk varsa bu süreyi daha kısa tutabilirsiniz.

Sabah verdiğiniz şekeri öğlene kadar saklamasını isteyebilir, öğlen bir tane daha vereceğinizi söyleyebilirsiniz. Burada asıl anlatmak istediğiniz şeyin birikim yapma alışkanlığı kazandırmak olduğunu unutmayın. Tıpkı, yemeyip sakladığı şeker gibi paranın da biriktirebileceğini ve çoğaldığında kişiye normalden çok daha fazla şey satın alma özgürlüğü kazandıracağını anlatmaya çalışın.

Bir Hedef Belirlemesi için Ona Yardım Edin!

Şimdiye kadar çocuğunuzun istediği her şeyi almış olabilirsiniz. Markette, alışveriş merkezlerinde onun isteklerine boyun eğmiş, “bu çok pahalı şimdi alamayız” gibi laflar etmemiş olabilirsiniz. Ancak artık bu hatalı yaklaşımdan vazgeçmeniz gerekiyor. Bunun için de işe çocuğunuzun her istediğini alma adetinizden vazgeçerek başlayabilirsiniz. Ne kadar ağlasa da her dediğini yapmamalı, bunun onun iyiliği için olduğunu hatırlayarak kararlı tutumunuzdan vazgeçmemelisiniz.

Mesela; çocuğunuz bir oyuncak, bisiklet ya da kıyafet için yaygarayı kopardı. Dışarıda sakinliğinizi korumalı ve ona eğer yeteri kadar para biriktirebilirse istediği şeyi alabileceğini anlatmalısınız. Yani ona para biriktirerek hedefine ulaşabileceğini göstermelisiniz. Çocuğunuzun gerçekten istediği bir şey bulduğuna emin olduğunuzda ise bir sonraki aşamaya yani birikim yapmaya geçmelisiniz.

Eğlenceli Bir Kumbara Alın!

Çocuklara küçük yaşta paranın değerini anlatmanın bir diğer yolu ise hepimizin sevdiği kumbaralardır. Siz de çocuğunuz için eğlenceli bir kumbara alarak onun para biriktirme alışkanlığı kazanmasını sağlayabilirsiniz. Her gün içine küçük de olsa bir miktar para atmasını ve yeterince parası olduğunda istediği şeyi alabileceğini söyleyebilirsiniz. Hani çocuğunuzun çok istediği bir şeyi hemen satın almak yerine ona para biriktirirse istediğini alabileceğini söylemiştiniz ya! İşte bunu sık sık hatırlatmalısınız.

Tabii, çocuğunuzun kumbaraya para atması için her gün gidip ona cüzdanınızdan para vermeyeceksiniz. Eğer böyle yaparsanız, yine hazıra konmasını sağlarsınız. Yapmanız gereken şey, günlük ya da haftalık olarak aldığı harçlığının bir kısmını ayırıp kumbarasına atmayı sağlamaktır. Diyelim ki; çocuğunuza her gün 5 lira veriyorsunuz. Ona her gün bu paranın 1 lirasını kumbarasına atarsa istediği şeyi 1 ay içinde alabileceğini söyleyebilirsiniz. Sonra da sözünüzde durmalı, çocuğunuzun hedef belirleyip, hedefe ulaşması için uğraşması gerektiğini anlamasını sağlamalısınız.

Birikimlerinin Sonuçlarını Görmesini Sağlayın!

Çocuklarınıza paranın ne kadar kıymetli olduğunu anlatmak için onlara emeklerinin karşılığını vermeyi de bilmelisiniz. Mesela; bir ay boyunca para biriktirmiş çocuğunuzun istediği şeyi almalı, sürekli yeni hedefler bulmasına yardımcı olmalısınız. Bunu bir nevi oyun olarak düşünürse, para biriktirme alışkanlığını daha kolay kazanacağını bilmeli, yaşına uygun yöntemlerle çocuğunuzun bir şey satın alabilmek için uğraşması gerektiğini anlamasını sağlamalısınız. Mesela; ona 1 ay boyunca para biriktirirse sadece bir tane oyuncak ama iki ay boyunca para biriktirirse daha çok oyuncak alabileceğini söylemelisiniz. Sonra da sabırla para biriktiren çocuğunuzla istediği oyuncakları almaya gitmeli, ona bunu hak ettiğini göstermelisiniz.

Sonuçta; çocuğunuzun birikimlerinin sonuçlarını görmesini sağlamalı, ufak ödüllerle ona paranın değerli bir şey olduğunu anlatabilmelisiniz. Ve tüm bu aşamalardan sonra; çocuğunuz bir şey istediğinde hemen size koşmak yerine, “yeteri kadar param var, alabilir miyiz” diye soruyorsa, bu yolda başarıyla ilerliyorsunuz demektir.