Çin, Trump’ın Birinci Aşama Anlaşmasında Daha Fazla Tarife Kaldırmasını İstiyor

Çin, ABD Başkanı Donald Trump’a Eylül ayında, birinci aşama olarak anılan ABD ticaret anlaşmasının bir parçası olarak, uygulanan mevcut tarifelerin daha fazla kaldırılması konusunda baskı uyguluyor.

Bu ayın sonunda Trump ve Çin Devlet Başkanı Xi Jinping tarafından henüz kesin olarak belirlenmemiş bir yerde imzalanacak olan anlaşmanın, 15 Aralık’ta planlanan ve ABD’de cep telefonları, dizüstü bilgisayarlar, oyuncaklar dahil olmak üzere 156 milyar dolar değerinde Çin’e yapılan ithalatı daraltmak üzere getirilen tarifeleri içermesi bekleniyor.

Bir ABD yetkilisi, 15 Aralık tarihlerinin kaderinin müzakerelerin bir parçası ve bu ayki potansiyel bir imzalama gezisi olarak değerlendirildiğini söyledi. Görüşmelerden bahseden başka bir kaynak ise Çinli müzakerecilerin Washington’ın 1 Eylül’de yürürlüğe giren yaklaşık 125 milyar dolarlık Çin malına yüzde 15’lik tarifeleri kaldırmasını istediğini belirtti.

Ayrıca makina ve yarı iletkenlerden mobilyaya kadar yaklaşık 250 milyar dolarlık ithalatın yüzde 25’in üzerindeki tarifelerden kurtarılmayı talep ediyorlar. Pekin’in müzakere pozisyonuna aşina olan bir kişi ise Çin’in tüm tarifeleri en kısa sürede kaldırmak için Washington’a baskı uygulamaya devam ettiğini ifade etti.

Kaynaklar, Çin’in 1 Eylül’deki tarifeleri kaldırma isteğinin Politico tarafından bildirildiğini söylediler. Financial Times gazetesi ise Beyaz Saray’ın bazı giyim eşyalarını, düz ekran televizyonları, akıllı hoparlörleri ve Bluetooth kulaklıkları kapsayan 1 Eylül tarifelerini geri alıp almayacağını düşündüğünü de ifade etti.

Eurasia Center’da Çin programının direktörü olan Ralph Winnie, geçici ticaret anlaşmasını tamamlamanın, hem ABD hem de Çin ekonomisine destek sağlayacağını ve Trump’ın çiftçiler arasında önemli bir kazanç sağlayacağını söyledi.

Winnie, “Bu ticaret anlaşmasını yapmak her iki ülkenin de çıkarına. Anlaşmayı imzalarsa Amerikan halkı tarafından çok olumlu bakılacak. Her iki ülke için de bir kazan-kazan,” ifadelerini kullandı.

Telif Hakları, Sübvansiyon Değil

2017 yılında göreve başladığından beri Trump yönetimi Çin’e devlet firmalarına büyük sübvansiyonlar koymayı zorlamakta ve Amerikan teknolojisinin Çin’de iş yapma bedeli olarak Çinli firmalara zorla transferine son vermesi yönünde baskı uygulamaktadır.

Analistler, birinci aşama anlaşmasının çoğunlukla Çin’in ABD’deki çiftlik ürünleri alımlarına, telif hakkı ve ticari marka sorunlarıyla ilgili fikri mülkiyet korumalarına odaklanmasının bu sorunları çözmeyeceğini söylüyor. Endüstriyel sübvansiyonlara hitap etmeyeceğini belirtiyorlar.

Louisianalı eski bir kongre üyesi ve Ulusal Asya Araştırma Bürosu danışmanı olan Charles Boustany, herhangi bir ilk anlaşmanın doğada kısa vadeli ve istikrarsız olacağını söyledi.

Boustany, “Birinci aşama bir anlaşma hakkında bazı konuşmalar yapılsa da yapısal sorunlardan herhangi birini ele almanın önemli olacağını düşünmüyoruz. Bu, Çin’in yaptığı şeyi yapmaya devam ettiği statüko durumu olacak,” ifadelerini kullandı.

Bazı iş grupları, Çin’in yeni dış yatırım yasasındaki tutarsızlıklar nedeniyle birinci aşama anlaşmasının merkezi bir bileşeninin vaatlerinin gerisinde kaldığından şikayet ediyor.

ABD Ticaret Odası, Çin’deki ABD Odası ve ABD Bilgi Teknolojileri Ofisi tarafından Çin hükümetine sunulan yorumlarda, Pekin’in taslak düzenlemelerinin, Çin’in devlete ait işletmeler ile özel sektör arasındaki muamelede açık farkları ele almadığını belirttiler.

Trump Cuma akşamı yaptığı açıklamada, ilk aşamadaki anlaşmaya ilişkin müzakerelerin iyi gittiğini ve anlaşmayla ilgili çalışmalar tamamlandığında Xi ile ABD’deki bir anlaşmayı imzalamayı umduğunu söyledi.

ABD ve Çinli müzakereciler, Trump ve Xi’nin bu ay imzalanması için hazırlanan bir anlaşma metnini sonuçlandırmak için yarışıyorlar.